m^m
Scenario B
Renteprognose Nederland 1989
Korte rente A
l^ange rente A
Korte rente li
Lange rente li
i i i i i i
3% 4% 5% 6% 7% 8%
de VS in het verschiet. Dit kan nog ver
sterkt worden door de vermindering van
het overheidstekort. Ook in de Europese
landen, met uitzondering van het Ver
enigd Koninkrijk, lijkt dan enige renteda
ling mogelijk. In deze landen is immers
in dit scenario sprake van enig afzwak
ken van de reële groei. De rentedaling in
de VS kan de weg openen naar een ver
dere waardevermindering van de dollar.
Die lijkt ook nodig om de beoogde ver
betering van de lopende rekening tot
stand te brengen. Het is evenwel niet uit
te sluiten dat in eerste instantie, onder in
vloed van het Amerikaanse beleid dat de
financiële markten vertrouwen inboezemt,
de dollarkoers tijdelijk omhoog zal gaan.
Voor de Nederlandse situatie houdt sce
nario A in, dat als gevolg van de iets af
zwakkende maar toch nog altijd krachti
ge wereldhandelsgroei, de export zich
bevredigend zal kunnen ontwikkelen. De
in de afgelopen jaren sterk verbeterde
winstpositie van het bedrijfsleven, de la
gere tarieven van de vennootschapsbe
lasting en de gunstige afzetontwikkeling
zullen voor een bijna even hoge investe-
ringsgroei zorgen als in het afgelopen
jaar. De reële groei van het BNP zal te
gen de 3 a 3,5% kunnen liggen.
In scenario A zal ten opzichte van 1988
weinig veranderen ten aanzien van de
rente in ons land. Een stabilisatie dan
wel lichte daling van de tarieven, zowel
kort als lang, ligt voor de hand. Uiteraard
afgezien van tijdelijke hobbels, zoals in
het begin van dit jaar.
Scenario A levert aldus een rooskleurig
beeld op wat de beursontwikkelingen
betreft. Het lijkt verantwoord om onder
deze vooruitzichten over te gaan tot een
actievere opstelling en verhoogde parti-
ciptie op de aandelenmarkt. Opvoeren
van het relatieve belang van obligaties
en onroerend goed in de beleggingspor
tefeuille lijkt onder deze omstandighe
den een minder succesvolle strategie.
In scenario B zal er aanvankelijk nog
sprake zijn van een hoge groei van de
Amerikaanse bestedingen, die tot uiting
zal komen in een hernieuwde verslech
tering van de lopende rekening. Daar
door zal de dollar onder een neerwaart
se druk komen te staan. Dit zal de mo
netaire autoriteiten in de VS nopen tot
een verdere renteverhoging, zowel om
de dollar te ondersteunen als om de stij
ging van de binnenlandse bestedingen
af te remmen. In de tweede helft van dit
jaar zal in dit scenario dan ook een vrij
abrupte groeivertraging optreden, terwijl
de rente en de inflatie zich op een hoger
niveau bevinden dan in scenario A.
Door de onrust rondom de dollar en het
blijven bestaan van de huidige onzeker
heden, zal het economisch klimaat in de
andere industrielanden minder gunstig
zijn dan in het eerste scenario. Dit zal tot
uiting komen in een wat minder voor
spoedig verloop van de uitvoer en inves
teringen in deze landen, waardoor de
reële groei van hun BNP ook lager zal
uitkomen.
In de VS zal een aanzienlijke stijging van
zowel de korte als de lange rente optre
den. De druk op de dollar zal de mone
taire autoriteiten in Japan en Europa
dwingen tot interventies op de valuta
markten en officiële tariefsverlaging,
waardoor de korte rente in deze landen
zal dalen. Bovendien lijkt in dit scenario
niet uit te sluiten dat ook de lange rente
in Europa aanvankelijk een neerwaartse
beweging zal vertonen, omdat beleggers
immers minder genegen zullen zijn om
in dollartitels te beleggen en internatio
nale kapitaalstromen zich daarom zullen
richten op Europa en Japan. Er moet
echter worden gevreesd dat op den duur
de rentestijging in de Verenigde Staten
ook de lange rente in Europa en elders
onder opwaartse druk zal zetten.
Voor Nederland betekent scenario B dat
met name de uitvoerstijging (bij een min
der uitbundige wereldhandel en een la
gere dollarkoers) en de investeringsont
wikkeling (als gevolg van de minder gun
stige vooruitzichten) gematigder zijn dan
in scenario A. De reële groei van het
BNP komt in scenario B uit op 2 a 2,5%.
Evenals bij onze oosterburen zal in de
loop van het jaar een renteverlaging in
de korte sfeer noodzakelijk zijn om een
plotselinge scherpe dollarkoersdaling op
te vangen Aanvankelijk zal de kapitaal
marktrente ook kunnen dalen, vooral
omdat internationale kapitaalstromen
zich meer zullen richten op de guldens-
markt. Na verloop van tijd zullen de ge
stegen Amerikaanse rentetarieven ech
ter hun invloed op de tarieven in ons
land doen gevoelen. De terugstroom
van kapitaal naar de VS zal een op
waartse druk veroorzaken op de Neder
landse rente. Per saldo zal in scenario B
de geldmarktrente dalen en de kapitaal
marktrente stijgen, waardoor de rente
curve in ons land steiler kan worden.
Duidelijk zal zijn dat op grond van sce
nario B een andere beleggingsstrategie
moet worden aanbevolen dan op grond
van scenario A. In dit geval lijkt het raad
zaam in ieder geval voor een deel liqui
de te blijven en daarnaast de voorkeur
uit te laten gaan naar beleggingen in on
roerend goed, terwijl aandelen en obli
gaties een minder zware weging in de
beleggingsportefeuille dienen te krijgen.
Instrument voor institutionele
beleggers
De financieel-economische verkenning,
zoals die door de Stafgroep Economisch
Onderzoek in samenwerking met Beleg-
gingsonderzoek is uitgevoerd, geeft na
der houvast in de onzekere wereld van
het beleggen. De 'Visie op 1989' vormt
de neerslag van een deskundige bena
dering, die voor zover mogelijk aangeeft
welke wendingen zich kunnen voordoen
en wat dat zou betekenen. Er is een in
strument aangedragen, waarmee be
langhebbenden op basis van verdere
persoonlijke inkleuring de eigen visie
kunnen aanscherpen of afzwakken.
Het stelt de Merchant Bank in staat haar
institutionele relaties, zoals pensioen
fondsen en verzekeringsmaatschappij
en, een helpende hand te bieden bij het
bepalen van hun beleggingsstrategieën.
En dat blijft uiteindelijk een afweging die
iedere marktpartij - op basis van een
breed informatiepakket - voor zichzelf
dient te maken.
AJK
