Grafiek 1Ontwikkeling reële omzet (mutatie in 4 3 2 *t -t l kleine bedrijven grote bedrijven Bron: Erbo-enquête 1985 1986 1987 1988 1989 uit Cijfers Trends dat de gemiddelde winst in 1987 op ruim f 56.000 uitkwam, terwijl deze dit jaar vermoedelijk ligt op ruim f 60.000: een stijging van meer dan 7%. De marge kon verbeteren, doordat de kosten per eenheid produkt een daling vertoonden, waar de prijs daling van de eindprodukten bij achter bleef. Niet alleen de marge en het aantal winstgevende bedrijven steeg, maar er was ook sprake van een - wat we zou den kunnen noemen - verbetering van de kwaliteit van de winst. Aan het begin van de jaren tachtig waren de winstge vende bedrijven vooral te vinden in be drijfstakken met een hoge exportquote. De laatste jaren worden echter ook po sitieve resultaten geboekt in sectoren met de nadruk op de binnenlandse af zet. Uit de Erbo-enquête blijkt dan ook een daling van het aantal verlieslatende bedrijven vooral in de dienstensector en in mindere mate de detailhandel. Enkele jaren geleden berustte het her stel van de winstgevendheid bovendien mede op maatregelen van de overheid, die gericht waren op lastenverlichting voor het bedrijfsleven. De huidige win sten worden echter voor het overgrote deel op eigen kracht verdiend. Een gevolg van het redelijk hoge winst niveau en de tevredenheid over het rendement is wel, dat de bedrijven voor het komende jaar weinig of geen verbe teringen meer zien. Het aantal bedrij ven dat nog verwacht met verlies te zul len moeten werken, daalt in 1989 nog slechts fractioneel ten opzichte van 1988. Het lijkt er daarom op, dat het Nederlandse bedrijfsleven voor wat de ontwikkeling van het rendement betreft momenteel een pas op de plaats maakt. Ook de stabilisatie van het aan tal faillissementen in 1988 is een aan wijzing in die richting. Investeringen onverwacht toegenomen Ingegeven door de ontwikkelingen op de beurs- en valutamarkten aan het eind van 1987. was er begin dit jaar grote onzekerheid over de economi sche vooruitzichten. Deze onzekerheid weerspiegelde zich onder meer in een wat terughoudender opstelling ten aan zien van de investeringen. De verwach ting was, dat de investeringen zich dit jaar op hetzelfde niveau zouden bewe gen als over 1987. Een verdere groei werd door de meeste deskundigen niet Verlieslatende bedrijven (in 1982 1984 1986 1987 1988 Kleine bedrijven 24 18 14 12 11 Grote bedrijven 28 18 12 13 10 Totaal bedrijfsleven 24 18 14 12 11 Bron: Erbo-enquête 15 jaar ERBO De Enquête Regionale Bedrijfsontwik keling vond dit jaar voor de vijftiende keer plaats. Zij werd gehouden volgens een uniforme opzet in de periode begin september-half november. Erbo heeft een vaste plaats gekregen in de informatievoorziening over ont wikkelingen van met name de regiona le economie. De Erbo geeft de Kamers de basis voor advieswerk naar vooral de overheden. De enquête geniet inmiddels grote be kendheid doordat de gezamenlijke re sultaten een uitstekende graadmeter blijken te vormen voor de landelijke economie. Deze zijn vastgelegd in een jaarlijks rapport 'Het bedrijfsleven in Nederland' dat door de Vereniging van Kamers van Koophandel en Fabrieken in Nederland (WK) wordt uitgegeven. Aan Erbo neemt een toenemend aan tal bedrijven deel. Dit jaar waren het 61.500 bedrijven. De respons bedraagt 65%. Tot de geënquêteerden behoren alle bedrijven met meer dan 50 werk zame personen. Van de kleine bedrij ven werd een a-selecte steekproef ge nomen. Het aldus verkregen hoge aan tal respondenten is daarom ruim vol doende om betrouwbare uitspraken te doen over het gehele Nederlandse be drijfsleven. Het landelijk rapport 'Het bedrijfsleven in Nederland' is voor f 60.- verkijgbaar bij de Vereniging van Kamers van Koophandel (na 1 februari 1989 f 70.-), Watermolenlaan 1. 3447 GT Woerden, tel. 03480-26911 waarschijnlijk geacht. Gegeven het toch redelijk hoge investeringsniveau van de laatste jaren leek dit op zichzelf geen verontrustende ontwikkeling. In werkelijkheid was sprake van een voortgaande groei van de investerings activiteiten door de bedrijven. Bijna de helft van de bedrijven in ons land verwachtte dit jaar investeringen te doen. In 1982 was dit nog slechts een op de drie bedrijven. De hoogste investeringsactiviteiten worden daarbij nog steeds aangetroffen in de agrari sche sector (zie grafiek 2). Al jaren lang voeren deze ondernemers de ranglijst aan, alhoewel het verschil met de in dustrie de laatste jaren kleiner is ge worden. Drager van de rode lantaarn is de detailhandel. Echter, ook daar is de laatste jaren sprake van een toename van het aantal investerende bedrijven. Evenals bij de afzet en de winstge vendheid worden ook bij de investerin gen de verschillen tussen de diverse sectoren kleiner. Het aantal bedrijven dat overwegend of

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1988 | | pagina 7