-4
Gunstig gesternte
De bestedingen - met name in de consumptieve sfeer - hebben zich dank zij de
koopkrachthandhaving redelijk kunnen ontwikkelen.
schapsbelasting tot 35% (40% over de
eerste f 250 000) staan, alsmede extra
uitgaven ten behoeve van scholing. Per
saldo is deze operatie structureel bud
gettair neutraal; het financieringstekort
wordt er derhalve niet door beïnvloed.
Dit geldt niet voor 1989. Omdat de op
brengst-verhogende effecten van de
WIR-maatregel en de veranderde regi
mes voor de vermogensaftrek en ge
mengde kosten pas in latere jaren hun
structurele waarden bereiken, terwijl de
lastenverlichting reeds volgend jaar ef
fect heeft, resulteert in 1989 per saldo
een lastenverlichting voor het bedrijfsle
ven van f 2,5 miljard. Deze 'grote uit
ruil' is een uitwerking van de door de
SER voorgestane 'balansverkorting' bij
het Rijk, die erop gericht is om door af
schaffing van subsidies en aftrekpos
ten, waartegenover lastenverlichting
staat, te komen tot minder 'rondpom
pen' van geld via de overheidssector.
Ook de invoering van de belastingher
vorming volgens de lijnen van 'Oort'
kan als een dergelijke balansverkorten-
de operatie worden gezien. De Miljoe
nennota besteedt reeds ruime aan
dacht aan deze operatie, die in 1990 in
werking moet treden. In tegenstelling
echter tot het 'Paaspakket' leidt deze
belastinghervorming tot structurele
lastenverlichting. De kabinetsplannen
houden op dit terrein een vereenvoudi
ging van de tariefstructuur voor de
loon- en inkomstenbelasting in die tot
een structurele belastingverlaging van
f 6,5 miljard zal leiden. Er worden name
lijk drie tarieven voorgesteld: 35%, 50%
en 60% in combinatie met een verho
ging van de belastingvrije voet en een
verlenging van de tariefschijven. Daar
tegenover staat een beperking van de
aftrekposten en een verruiming van de
heffingsgrondslag die f 2,5 miljard ople
vert. Per saldo zal derhalve sprake zijn
van een structurele lastenverlichting
vanaf 1990 van f 4 miljard per jaar.
Niet uitgesloten mag worden dat nieu
we operaties, gericht op balansverkor
ting, in de komende jaren zullen wor
den ontwikkeld. Met name zullen daar
bij dan de (open-einde) subsidieregelin
gen betrokken kunnen zijn. De lasten
verlichting die daaruit resulteert, past in
een beleid dat steeds meer rekening
moet houden met de internationale om
geving.
De Miljoenennota stond onder het gun
stige gesternte van een meevallende
economische ontwikkeling. Kort na de
val van de beurskoersen in oktober van
vorig jaar bestond er vrijwel alom pessi
misme. Tegen alle verwachting in bleef
de wereldeconomie echter ook in de
laatste maanden van 1987 behoorlijk
groeien. Dit laatste werd mede veroor
zaakt door het gecoördineerde mone
taire beleid, dat werd gevolgd door een
daling van de rente, zodat het vertrou
wen in de toekomst eerder toe- dan af
nam.
Ook het Centraal Planbureau heeft in
de Macro Economische Verkenning
1989, die tegelijkertijd met de Miljoe
nennota 1989 werd gepubliceerd, zijn
aanvankelijke ramingen fors naar bo
ven bijgesteld. Dank zij een meevallen
de groei van de wereldhandel en een
verbetering van de concurrentiepositie,
vooral door de gematigde ontwikkeling
van de lonen, ontwikkelt de uitvoer zich
voorspoedig. Dat zal ook volgend jaar
het geval kunnen zijn. Door de gema
tigde loonkostenontwikkeling, die voor
een belangrijk deel wordt veroorzaakt
door de overheveling van de kinderbij
slagpremies naar de Schatkist, blijven
de loonkosten per eenheid produkt
naar verwachting opnieuw achter bij die
van de concurrenten. Al met al blijft er
sprake van een relatief hoog overschot
op de lopende rekening van de beta
lingsbalans, dat volgend jaar nog met
f 1,5 miljard kan toenemen tot f 9 miljard.
Koopkrachtdoelstelling gehaald
Ondanks een gematigde ontwikkeling
van de lonen zal zowel in 1988 als
1989 sprake zijn van een verdere ver-
Tabel 1. Regeerakkoord (1986) over rijksfinanciën (mrd. gld.)
1987
1988
1989
1990
Uitgaven
167
165
166
167
Ontvangsten
137
137
142
148
(waarvan belastingen)
(105)
(107)
(111)
(114)
(waarvan overige)
(32)
(30)
(31)
(34)
financieringstekort
29
28
23
19
idem, in nationaal inkomen
8
7
6
5,25
Tabel 2. Rijksfinanciën, realisaties en verwachtingen (mrd. gld.)
1987
1988
1989
1990
Uitgaven
175
172
170
169
Ontvangsten
147
147
147
149
(waarvan belastingen)
(113)
(118)
(122)
(125)
(waarvan overige)
(34)
(29)
(25)
(24)
financieringstekort
29
25
23
20
idem, in nationaal inkomen
7,75
6,75
6
5,25
