ftvvrrsi
Afzet
TE HUUR nSSSSSSSl*
NIEUWBOUW BEDRIJFSPANDEN
units van 700,1800 en 2200 mJ
Inlichtingen
GAGGENAU
te—— Nederland
De omzetverhoudingen tonen aan dat het
belangrijker rol In de economie speelt.
grammatuur zullen hierbij in de komen
de jaren een belangrijke rol spelen.
Netwerken
Het succes van kleinere bedrijven is
voor een belangrijk deel ook te danken
aan het feit, dat de schaalvoordelen
van grote bedrijven voor een deel wor
den uitgeschakeld door bureaucratie.
Grote bedrijven kunnen daardoor niet
altijd slagvaardig reageren op nieuwe
ontwikkelingen. In de Verenigde Staten
leidt dit momenteel tot een 'brain-drain'
van grote naar kleinere bedrijven. Om
iets van de slagvaardigheid van deze
kleinere bedrijven over te nemen,
maakt momenteel het zogenaamde 'in-
trapreneurship', het ondernemen bin
nen een onderneming, snel opgang.
Kleinere bedrijven daarentegen probe
ren via de vorming van netwerken juist
de voordelen van de grote bedrijven te
T raditionele toeleveringsstructuur
midden- en kleinbedrijf een steeds
realiseren zonder de bureaucratische
nadelen. Deze netwerken vinden op al
lerlei terrein hun toepassing: inkoop,
verkoop, toelevering en onderzoek en
ontwikkeling. Met name het Japanse
midden- en kleinbedrijf is sterk verwe
ven in allerlei netwerkstructuren. Daar
zijn ook de eerste netwerken ontstaan
die gezamenlijk onderzoek en ontwik
keling financieren.
In ons land is door deze ontwikkelingen
de toeleveringsstructuur volwassener
geworden. Traditioneel is sprake van
een trapsgewijze toeleveringsstructuur,
met bovenaan een groot uitbestedend
bedrijf en meer naar beneden een ke
ten van steeds kleinere toeleveranciers.
De pyramide heeft plaatsgemaakt voor
meer complexe, geïntegreerde netwer
ken voor toelevering (zie figuur).
In dergelijke geïntegreerde netwerken
Toeleveringsnetwerken
is vaak sprake van een toenemende
wederzijdse afhankelijkheid. Op den
duur gaat de samenwerking veel verder
dan een simpele leverancier/afnemer
verhouding. Zo speelt de overdracht
van technologische kennis ook een be
langrijke rol.
Dank zij de dynamiek en de toenemen
de bereidheid om via netwerkstructuren
tot samenwerking te komen speelt het
midden- en kleinbedrijf een steeds be
langrijkere rol in de economie. De laat
ste jaren boekt deze sector dan ook
een grotere afzetstijging dan het groot
bedrijf. Ook in 1987 was dat het geval.
Het afgelopen jaar behaalde het mid
den- en kleinbedrijf een 3% hogere af
zet. Het meest opvallend daarbij was,
dat de verschillen tussen de diverse
sectoren van het midden- en kleinbe
drijf minimaal waren. De industrie lag
fractioneel onder dit groeigemiddelde,
terwijl de groothandel iets hoger scoor
de. De grootste afwijking deed zich
voor bij de detailhandel in voedings- en
genotmiddelen, die echter nog een af-
zetgroei van 2% wist te boeken.
Alhoewel het niet eenvoudig zal zijn de
resultaten van vorig jaar in 1988 te eve
naren, zijn de verwachtingen toch ook
niet bepaald somber. Waarschijnlijk is,
dat het midden- en kleinbedrijf erin zal
slagen dit jaar een afzetgroei te realise
ren van minimaal 2%. Deze groei is
dan vooral te danken aan een verdere
stijging van de particuliere consumptie
en een toename van de goederenuit-
voer.
Het is niet waarschijnlijk, dat de marges
dit jaar een wezenlijke verandering zul
len ondergaan, zodat de winstgevend
heid per saldo niet of nauwelijks zal
veranderen. Ook het investeringsni
veau vertoont weinig beweging. Het
midden- en kleinbedrijf zal vermoedelijk
nog een geringe stijging ten opzichte
van 1987 laten zien. De vraag is of het
huidige investeringsniveau voldoende
hoog is voor de langere termijn, gege
ven de structurele veranderingen die
zich in het produktieproces voltrekken.
Deze veranderingen houden een gelei
delijke overgang in naar een meer ken
nisintensieve produktie, die ook steeds
kapitaalintensiever wordt. Om ook op
langere termijn aansluiting te houden
bij deze (internationale) ontwikkelingen
is een hoog investeringsniveau nood
zakelijk. Verwacht mag dan ook wor
den, dat het midden- en kleinbedrijf de
komende jaren een geleidelijk verdere
stijging van de investeringsuitgaven te
zien zal geven.
