37
Kunnen de grondgebonden en meer industriële wijze van land- en tuinbouw wel over één kam geschoren
worden?
leen met minder administratie. Dit forfait was 5,4% en
is nu verlaagd met 0,5%. Dat gaat de gehele land- en
tuinbouw ca. f 125 min. per jaar kosten. De regering
acht deze aanpassing nodig omdat de berekening be
treffende de voordruk niet meer geheel met de reali
teit overeen kwam. Agrarische ondernemers die veel
investeren, dus veel BTW betalen, kiezen steeds va
ker voor de gewone BTW-regeling.
In de begroting voor 1989 worden allerlei maatrege
len en compensaties met elkaar vermengd. In deze
mist is het voor een leek niet gemakkelijk meer om uit
te maken of landbouw sterker uit de totale operatie is
gekomen. Hoogst waarschijnlijk niet. Wel doet de
landbouw mee in maatregelen tot verlichting van
werkgeverspremies voor sociale verzekeringen. Ver
der is er een speciaal scholingsprogramma in de
maak om de kwaliteit van de arbeid op een hoger
plan te brengen.
Markt en milieu
Een ander thema uit de Memorie van Toelichting op
de Landbouwbegroting is het spanningsveld tussen
het marktgericht produceren en het door de landbouw
uitoefenen van functies ten behoeve van milieu en
natuur. Minister Braks kiest enerzijds voor een Euro
pees landbouwbeleid dat functioneert via marktsigna-
len. Anderzijds worden maatregelen getroffen die
daar mee in strijd zijn, zoals de melkquotering en het
braakleggen van grond. Nog gecompliceerder wordt
het beeld wanneer daarnaast in het nationale beleid
uit oogpunt van milieubescherming beperkingen wor
den opgelegd buiten de markt om. Minister Braks stelt
dat het marktgerichte beleid zoals geldt voor de tuin
bouw en de intensieve veehouderij op lange termijn
niet tot een slechtere inkomensvorming heeft geleid
dan het beleid van zware marktordening zoals in een
deel van de akkerbouw. In de landbouworganisaties
geeft deze stelling aanleiding tot vragen. Kunnen de
grondgebonden en meer industriële wijze van land
en tuinbouw wel over één kam worden geschoren?
Duidelijk is in ieder geval dat het aanpassingsproces
via de markt in de akkerbouw en de melkveehouderij
veel tijd neemt. In de tuinbouw verloopt dat soepeler.
Door de melkcontingentering is een snelle aanpas
sing in de markt bereikt. Minister Braks noemt dit
naast de vele nadelen één van de voordelen van het
quoteringssysteem. Belangrijk nadeel van quotering
is voor de minister dat een efficiënte spreiding van de
produktie in de Europese Gemeenschap er niet mee
gediend is. De renationalisatie van de markt. Daarom
leidt zijn afweging uiteindelijk tot de keuze voor een
marktgericht landbouwbeleid. Tegelijk wil de minister
van Landbouw nog andere doelen met de landbouw
nastreven. Een aantrekkelijk landschap, natuurbe
houd en een schoon milieu. Een geïntegreerde aan-