Ji¥l Het Franse Télétel 7000 informatieleveranciers Prijsplaatje Nederland kering of het geven van een betalings opdracht. Wanneer over telematica wordt gespro ken, gaan de gedachten onmiddellijk uit naar Frankrijk. Alleen daar is sprake van een redelijk succesvolle ontwikke ling op dit gebied. In vrijwel alle andere landen bevindt men zich nog in een ex perimenteel stadium. In Frankrijk wor den elektronische informatiediensten op grote schaal toegepast. De officiële verzamelnaam is Télétel, maar in de volksmond wordt de naam Minitel ge bruikt, overeenkomstig de naam van de gebruikte terminal. Het succes van Mi nitel wordt afgemeten aan het aantal geplaatste terminals, nu ca. 3,6 miljoen, de omzet, die in 1986 Ffr. 3 a 4 miljard bedroeg, en de eveneens in 1986 be haalde winst van Ffr. 1300 miljoen door de Franse PTT. Télétel begon in 1981, na goedkeuring door de Franse regering, met een tweetal experimenten van de DGT (de telecommunicatietak van de Franse PTT). Het ene richtte zich op door de DGT zelf te leveren informatiediensten, terwijl binnen het andere het elektro nisch telefoonboek (annuaire electroni- que AE) centraal stond. AE is een service die inhoudt dat de consument geen telefoonboek meer nodig heeft, maar via zijn terminal het benodigde nummer gratis bij een elektronische 008 aanvraagt. Het resultaat van beide experimenten was dat de DGT uitein delijk voor de laatste optie koos en ver der uitsluitend als 'centrale' wilde optre den. Daarmee werd de angst van vele potentiële informatieleveranciers weg genomen, dat de DGT het systeem zou gaan monopoliseren voor eigen infor matiediensten. Een grootschalige opzet met een veelheid aan informatieleveran ciers kwam binnen bereik, zeker toen de beslissing viel de Minitel-terminals voor AE kosteloos ter beschikking te stellen aan telefoonabonnees. Vanaf 1984 begon het tot Télétel omge doopte systeem echt te lopen. Zowel het aantal informatieleveranciers als het aantal verstrekte Minitels nam met sprongen toe. Startte men begin 1984 H. M. Bosman C Centrum voor het Betalingsverkeer met circa 100 informatieleveranciers en circa 110.000 uitgezette Minitels, medio 1986 waren deze aantallen opgelopen tot respectievelijk 3000 en 1,8 miljoen. De nadruk lag duidelijk op de consu mentenmarkt, want van deze 1,8 mil joen Minitels stonden er ca. 1,35 mil joen (75%) bij privé-huishoudens. De huidige stand van zaken is dat er 3,6 miljoen Minitels zijn geïnstalleerd, die verbinding kunnen zoeken met on geveer 7000 informatieleveranciers. Toch blijven deze cijfers ver achter bij de prognoses. In 1984 waren er voor spellingen die uitgingen van 8 miljoen Minitels in 1989/1990. Met deze weten schap in het achterhoofd lijkt de, in een latere fase gedane, voorspelling van 8 a 9 miljoen terminals in 1992 ook nog aan de optimistische kant. De 7000 informatieleveranciers bieden de consument een scala aan mogelijk heden. Een greep uit het aanbod: telebankieren, zij het met beperkte transactiemogelijkheden, volgen van cursussen, bespreken van plaatsen in restau- j rants, schouwburgen, theaters, biosco- pen, etc., lokaal nieuws, inclusief weerbericht, evenementenkalenders, nationaal en internationaal nieuws, ruilbeurs, oversturen computerprogramma's, routebeschrijvingen om per open baar vervoer van A naar B te komen, prijsvragen, personeelsadvertenties, reserveren huurauto's, catalogi van en reserveringsmoge lijkheden bij bibliotheken en videothe ken, elektronische post. Deze lang niet limitatieve opsomming geeft aan dat er voor elk wat wils is. j Het gebruik van het systeem is dan ook nog steeds groeiende. In 1987 was het gemiddeld gebruik per maand per Mini tel gestegen van 85 minuten (1986) naar 93 minuten. Evenzo groeide het gemiddeld aantal aanvragen per maand per Minitel van 13,5 naar 15,2. Dit zijn overigens totaalcijfers, dus in clusief het zakelijk gebruik. Gehouden marktonderzoeken, onder andere uitgevoerd door het onderzoek bureau Télématique International Pro- fessionnel (TIP), geven echter aan dat de situatie genuanceerder is dan de cij fers doen vermoeden. Volgens dit on derzoek zou 35-40% van de Minitel-be zitters de terminal niet of nauwelijks ge bruiken. Volgens de France Télécom, de beheerder van het systeem, is dit percentage onjuist en moet dit op onge veer 5% liggen, maar marktonderzoek wijst anders uit. Wellicht dat het 'prijs plaatje' aan dit non-gebruik ten grond slag ligt, want de Minitel-service wordt in het algemeen wel als duur ervaren. Maximaal betaalt de consument Ffr. 61,60 (f 20,-) per uur verbinding. Ge volg van deze prijsdrempel is dat Télé tel slechts een relatief kleine groep ech te gebruikers kent. Wijzigingen in het gebruikspatroon van deze groep heb ben dus direct grote gevolgen en dat maakt de formule kwetsbaar. Er is overigens nog een kanttekening te plaatsen bij het soort gebruik. Naast de AE, in 1987 goed voor zo'n 20% van het aantal uren verbinding, wordt Télé tel door een categorie consumenten veelvuldig gebruikt voor het leggen van onderlinge contacten waarbij men ano niem blijft. Naar schatting nam deze 'contactrubriek' ('messageries roses') in 1986 bijna 20% van het aantal gebruiks- uren in beslag en zorgde zij voor meer dan 30% van de omzet. De regering poogt dit onbedoelde gebruik van Télé tel tegen te gaan. Eén van de wel bedoelde diensten, waarvoor een grote belangstelling be staat, is informatievoorziening over de beurshandel. Met behulp van de Minitel kan men koersen opvragen en op drachten plaatsen. Door de beurskrach van oktober 1987 is de animo echter sterk gedaald. Télétel, de Franse vorm van telematica, is stellig een succes te noemen. De verspreiding van gratis terminals heeft daar zeker behoorlijk toe bijgedragen. Toch moeten voor de consumenten markt kanttekeningen worden ge plaatst. De consument ervaart de dien sten als duur, slechts ca. 60% van de uitgezette terminals wordt gebruikt en van die gebruikers lijkt slechts een be perkte en selecte groep geïnteresseerd te zijn in serieuze informatiediensten. In Nederland bevindt de telematica-ont- wikkeling in de consumentenmarkt zich nog in de embryonale fase. De PTT lijkt het tot op heden enige écht grootschali ge systeem, zijnde Viditel, nog slechts te willen hanteren in de zakelijke markt. De consumentenmarkt wordt kennelijk niet meer als doelgroep gezien.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1988 | | pagina 33