Kennissystemen succesvol
De bedrijfseconomische
conditie van
ondernemingen kan met
behulp van
kennissystemen worden
gediagnostiseerd.
computer te raadplegen zijn. Zo wordt
hoogwaardige bedrijfsgebonden kennis
veilig opgeslagen en toegankelijk ge
maakt voor een brede kring van (meest
al interne) gebruikers.
Flexibelen 'begrijpend'
In bestaande informatiesystemen lig
gen tal van gegevens vast, die door
programma's of opdrachten van de ge
bruiker volgens een vast stramien ver
werkt worden. Als men dit stramien wil
veranderen, moeten de programma's in
het systeem aangepast worden.
Kennissystemen gaan duidelijk een
stap verder. Ze kennen een aantal ma
nieren om met feiten en kennis te rede
neren. De ontwerper van een kennissys
teem kan deze op heel flexibele wijze
combineren tot een passende oplos
singsstrategie. Het kennissysteem
zoekt vervolgens zelf een weg om voor
gelegde problemen op te lossen.
Oplossingsstrategieën zijn vrij eenvou
dig te wijzigen.
Een tweede belangrijk onderscheid ligt
in de vastgelegde gegevens zelf Het is
niet al te moeilijk om een boekhouding
of een machine te beschrijven, zodat
automatisering mogelijk wordt. Veel las
tiger is het om een goede beschrijving
te maken van een markt, van een plan
ningsproces, van een taal of van met
het oog waargenomen beelden. Ken
nissystemen bieden mogelijkheden om
ook zulke, voorheen ongrijpbare kennis
te beschrijven.
Kennissystemen betekenen een grote
stap vooruit in de informatica. Deze
vooruitgang is mogelijk geworden door
gebruik te maken van verschillende re
sultaten uit het onderzoek naar Artificial
Intelligence (Al).
Het toegepaste Al-onderzoek leverde
een aantal modellen op, waarmee het
redeneerproces van mensen beschre
ven kan worden. In eerste instantie
werd gekeken naar de manier waarop
een expert tot een diagnose van een
storing of een ziekte komt. Later wer
den ook andere taken bekeken, zoals
voortgangsbewaking, planning, con
structie en ontwerp.
Daarnaast werden verschillende model
len gemaakt, waarin veel kennis over
de wereld om ons heen vastgelegd kan
worden.
Hierbij ontstond een rijke verzameling
van nieuwe kennistechnieken. Deze
maakten de nieuwe kennissystemen
mogelijk, die zich als een expert gedra
gen en daarom ook wel expertsysteem
worden genoemd. Ze 'begrijpen' meer,
redeneren 'intelligenter' en zijn flexibe
ler dan de bestaande informatiesyste
men. Door hun goede dialoogfaciliteiten
zijn ze voor de gebruiker vaak ook nog
prettig in de omgang: hij kan in sommi
ge gevallen in gewoon Nederlands op
drachten geven of om uitleg vragen.
De praktische bruikbaarheid van ken
nissystemen blijkt het beste uit voor
beelden. Uit een opsomming die An-
drew A. Feigenbaum, een bekende
Amerikaanse Al-pionier, onlangs gaf,
blijkt de verscheidenheid van de toe
passingen. Luchtvaartmaatschappijen
passen kennissystemen toe voor het
maken van dienstregelingen en het be
palen van tarieven. Oliemaatschappijen
voor de analyse van de resultaten van
boringen. Dupont maakte ontwikkeling
en onderhoud van haar informatiesys
temen efficiënter. Northrop Aircraft ver
beterde de procesplanning. Het maken
van een globaal plan duurde niet langer
6 tot 8 uur, maar 6 tot 8 minuten. Ame
rican Express wist fraude met haar cre
dit cards beter te bestrijden en be
spaarde zo meer dan 20 min. dollar per
jaar. Westinghouse bespaart jaarlijks
miljoenen op het onderhoud van elektri
citeitsgeneratoren. Het ontwerpen van
zoomlenzen werd door Canon met een
factor tien versneld.
Bij deze bedrijven hebben kennissyste
men aan de verwachtingen voldaan: ze
leidden tot directe kostenbesparingen.
Er zijn ook kennissystemen ontwikkeld,
die niet in de eerste plaats tot doel had
den om kosten te besparen, maar om
schaarse expertise beter te kunnen be
nutten, distribueren of bewaren. Som
mige zijn bedoeld om experts te onder
steunen en hun werkdruk te verminde-