Banken
Procesgeïntegreerd denken
Om adequaat te kunnen functioneren
als dienstverlener, zullen ook hier de
belangrijkste partijen in toenemende
mate elektronisch communiceren met
de betrokkenen in het transactieproces.
EDI
Terug naar 1988. De belangrijkste ver
andering die zich aftekent, is dat er
nauwe intensieve samenwerkingske-
tens ontstaan tussen de afnemer van
eindprodukten, de leverancier en zijn
co-makers en een aantal dienstverle
ners. Veel van dergelijke netwerken
van samenwerkende bedrijven zullen
naar verwachting rond 1990 van de
grond gaan komen. Het opbouwen van
onderlinge elektronische communicatie
zal een belangrijke factor in de samen
werking zijn: EDI in het internationale
jargon, wat staat voor Electronic Data
Interchange.
Bij de samenwerkingsopbouw is EDI
niet zomaar een nieuwe techniek ter
vervanging van oude technieken. Door
dat clusters zakenpartners in transac
tieprocessen hand in hand computeri
seren, kan elke partner zijn toegevoeg
de waarde via het computernetwerk 'in
formatiseren'. Eenmaal ingebrachte ge
gevens kunnen door alle partners wor
den gebruikt voor hun specifieke functie
in de transacties. De verwachting is dat
het aantal transacties door de vele klei
ne leveringen en door het steeds meer
uitbesteden aanzienlijk zal toenemen.
Als gevolg daarvan zal het aantal admi
nistratieve handelingen evenredig toe
nemen. Dat vergt totaal andere en
nieuwe werkwijzen: zowel in de logistie
ke als in de administratieve sfeer. Ge
bruik maken van EDI betekent een ge
heel nieuwe manier van zaken doen.
Een commerciële innovatie, waarbij het
gaat om creatief gebruik van technie
ken als telematica en standaardisatie.
Met als doel het verbeteren van de
kwaliteit van het eigen functioneren in
het transactieproces.
Banken zijn van begin tot eind betrok
ken bij de zakelijke transactieproces
sen. Als kredietverstrekker, als verlener
van betalingszekerheid en als verschaf
fer van betaalfaciliteiten.
Kredieten verschaft een bank voorna
melijk op basis van financiële zekerhe
den. Het is te verwachten, dat die ze
kerheden in een aantal gevallen een
ander karakter gaan krijgen dan tot nu
toe de regel is. Aan het financieren van
voorraden zal waarschijnlijk steeds
minder behoefte bestaan. Daarentegen
zullen veel bedrijven fors moeten inves
teren in computerhard- en software. De
waarde en het toekomstperspectief van
ondernemingen zal in het EDI-tijdperk
sterk afhangen van de graad van auto
matisering en van de plaats en de rol
van het bedrijf in EDI-samenwerkings-
verbanden. Dit betekent voor bankiers,
dat zij hun kennis over de branche van
de onderneming op deze punten zullen
moeten toespitsen. Hetzelfde geldt voor
hun inzicht in de waarde van de betref
fende samenwerkingsafspraken.
Het elektronisch accreditief als beta
lingszekerheid zal naar alle waarschijn
lijkheid al in de eerstkomende jaren van
de grond komen. De EDI-experimenten
in een aantal grote wereldhavens zullen
deze ontwikkeling stimuleren en ver
snellen. De formulierencontrole door de
bank blijft, naar mag worden aangeno
men, recht overeind. Maar de werkwij
ze daarbij zal in veel gevallen heel an
ders worden. De papieren formulieren
zullen immers geleidelijk aan worden
vervangen door elektronische 'formulie
ren'.
Betalingsverkeer
Het meest revolutionair zullen de gevol
gen zijn voor het betalingsverkeer. Als
gevolg van de eerder geschetste sterke
toename van het aantal leveranties -
door de kleine voorraadpolitiek én door
het grootschalig uitbesteden - zal het
aantal betalingen exponentieel groeien.
De noodzaak van zo laag mogelijke
kostprijzen veroorzaakt een grote be
hoefte aan cash-flow. En die behoefte
vraagt snelle betaling. Dat betekent, dat
verzamelnota's weinig populair zullen
zijn. De consequentie is, dat van ban
ken zal worden gevergd, dat zij regel
matige betaalstromen efficiënt kunnen
verwerken. In de Verenigde Staten heb
ben een aantal grote ondernemingen
reeds kenbaar gemaakt, dat zij de drie
slag 'factuur-betalingsopdracht-beta
ling' over enkele jaren in één geauto
matiseerde handeling willen realiseren.
In tripartite samenwerking tussen leve
rancier, afnemer en bank. In een vol
gend stadium wil men dit betaalproces
- of beter het afrekenproces - uitbrei
den naar de bij de transactie betrokken
dienstverleners.
In de praktijk is elke organisatie of be
drijf vanouds geneigd vanuit zichzelf
naar de omgeving te kijken. Daarbij
denkt men over het algemeen in ter
men van de eigen activiteiten. Een le
verancier denkt bij een handelstransac
tie in termen van 'order'. De vervoerder
denkt 'gewicht, colli, vrachtbrief'. De
verzekeraar denkt 'polis'. De douane
denkt 'aangifte' en de afnemer denkt in
termen van 'bestelling, levering en
prijs'. De bank denkt 'financiering en
betaling'. Geen van de partijen is ge
wend te denken in termen van 'proces'.
De komende jaren zullen alle partners
in een handelsproces hun visie op het
eigen functioneren moeten herzien.
Men zal niet om de noodzaak tot sa
menwerking heen kunnen. Niet omdat
EDI nu tot de mogelijkheden behoort,
maar om uiteindelijk de veeleisende
consument te kunnen blijven leveren
wat hij wenst. Partijen die niet tijdig op
deze tendens inspelen, worden gecon
fronteerd met marktverlies aan de con
currentie. Gebruikmaken van EDI is
een middel en niet een doel.
Voor bedrijven in Europa zal de nood
zaak om alle activiteiten in de bedrijfs
tak te richten op de uiteindelijke afne
mer na 1992 alleen nog maar toene
men. EDI zal daarbij een uitstekend
hulpmiddel zijn. Niet alleen vanuit een
technologisch oogpunt, maar vooral als
katalysator bij het op gang brengen van
de samenwerking.
Het zal in veel bedrijfstakken wat tijd
kosten om zover te komen. Tijd, die no
dig is voor de opbouw van vertrouwen
in elkaar, begrip voor eikaars kijk op de
transactie, voor het krijgen van inzicht
in de rol die elk speelt in het proces en
vooral ook tijd om te leren afstand te
nemen van de huidige werkwijzen. Ook
de dienstverleners zullen zich in deze
ontwikkeling dienen te voegen. Een
bank waar samenwerking hoog in het
vaandel staat, kan een stimulerende rol
spelen bij het tot stand komen van de
EDI-samenwerking. Die bank heeft dik
wijls al een relatie met een aantal partij
en in het transactieproces.
Zeker voor een bank met een coöpera
tieve cultuur is het niet moeilijk om haar
bilaterale relaties te plaatsen in een to
taal-transactiekader. En vanuit die op
tiek daadwerkelijk en actief te bevorde
ren, dat transacties van begin tot eind
zo efficiënt en goedkoop mogelijk verlo
pen.