1
I
1
ren dan codering alleen. Er moet te
vens een dienstverlenende instantie
zijn, die elektronische berichten trans
porteert, dirigeert en waar nodig con
verteert (omzet in een andere vorm).
Communicatie
Naast standaardisatie van het berich
tenverkeer is de infrastructuur waar
langs de communicatie verloopt een es
sentiële factor voor EDI.
In ons land beheert de PTT nationale
netwerken (telefoon- en datanet) en
biedt daarop diensten aan als elektroni
sche post (bijvoorbeeld Memocom).
Daarnaast zijn er ook private onder
nemingen, die - met gebruikmaking
van de netwerken van de nationale
PTT's - wereldwijde communicatiedien
sten aanbieden. De meest bekende zijn
Geisco, IBM, McDonnell Douglas,
Infonet, Telenet, Istel. De verzamel
naam van deze diensten is Value Ad-
ded Network Service (VANS). Er zijn di
verse soorten VANS, maar in essentie
werken zij gelijksoortig. Een bericht, dat
in een computer (bijvoorbeeld een
tekstverwerker) is aangemaakt, wordt
door de verzender voorzien van een
adressering (elektronische postbus) en
via telefoon- of datanet verstuurd naar
een centrale netwerkcomputer van de
VANS-leverancier, waar alle elektroni
sche postbussen zijn ondergebracht.
Elke postbusbezitter moet van tijd tot
tijd verbinding zoeken met die centrale
computer om te zien of er post is. De
ontvangen post kan door de ontvanger
naar de eigen computer worden ge
haald en lokaal worden opgeslagen.
Deze werkwijze is de basisvorm en vergt
niets meer dan een personal computer,
eenvoudige communicatie-software en
een modem voor de verbinding tussen
de pc en de telefoonlijn.
Uiteraard kunnen grotere bedrijven ook
speciale communicatie-computers in
zetten, die voortdurend in verbinding
staan met de centrale netwerkcomputer
van de VANS-leverancier.
Bij een verder doorgevoerde vorm van
informatisering kunnen bedrijven die
speciale communicatie-computer ver
binden met hun interne computersyste
men. Geautomatiseerde plannings
systemen, die werkschema's opleveren
voor de produktievloer, kunnen tegelijk
orders aanmaken in EDIFACT stan
daard en zonder verdere menselijke
tussenkomst aan de centrale netwerk
computers toesturen. Toeleveranciers
ontvangen dan binnen enkele secon
den langs elektronische weg hun or
ders, die weer zonder verdere menselij
ke tussenkomst, direct in hun plan
ningssysteem worden verwerkt.
Rendement
Het doel van EDI is hiermee duidelijk
geworden: hogere snelheid van infor
matie-overdracht door de inschakeling
van telecommunicatie en hogere accu-
TOELEVE
RANCIER 1
FABRIKANT
AFNEMER
AFNEMER
TOELEVE
RANCIER 2
TOELEVE
RANCIER 3
ratesse door de uitschakeling van
voortdurend overnemen van dezelfde
gegevens. Traagheid en fouten kosten
vaak dagen tijd en veel geld. Het tegen
gaan daarvan verbetert de goederen
stroom en het voorraadbeheer, verlaagt
het voorraadniveau, het verbetert de lo
gistiek en de inzet van transportmidde
len, het maakt kapitaal vrij voor andere
doelen. EDI is de natuurlijke partner
van just-in-time produktiemethoden en
co-makership. Daarmee is tegelijk aan
gegeven waar de trekkracht van EDI
ligt: de automobielindustrie, de chemie,
elektronica, transport, groothandel, dis
tributiecentra. Maar omdat ook de dien
stensector betrokken is bij papierstro
men, raken banken, verzekeringsbedrij
ven, douane-autoriteiten ook geïnvol
veerd.
Goederen, die over de grens gaan, on
dervinden vaak lange wachttijden,
doordat formaliteiten moeten worden
afgehandeld. Zodra de douane in het
EDI-circuit deelneemt, kan de informa
tiestroom enigszins voorlopen op de
goederenstroom en de grens bereiken
voordat de goederen arriveren. De for
maliteiten kunnen alvast worden ge
start. Daar waar partijen goederen ver
zekerd of gefinancierd moeten worden,
kan de snelheid van informatie ook lei
den tot een versnelling van de docu
mentafhandeling door banken en ver
zekeringsmaatschappijen.
Kortom, met de komst van EDI wordt
een nieuwe infrastructuur geboren,
speciaal voor informatie, met als doel
die informatie vooruit te laten lopen op
de goederenstroom. Een snellere en
ongeremde goederenstroom is het re
sultaat.
Grote belangstelling
In de VS en Japan bestaat de EDI-
technologie al een aantal jaren in de
bovengenoemde sectoren en groeit het
aantal deelnemende bedrijven met hon
derden per jaar. In Europa is Groot-Brit-
tannië het meest voortvarend met ver
gelijkbare groeicijfers. In Nederland is
de beweging sterk in opkomst in de in
dustrie, handel, transport en dienstver
lening. Ook binnen de agrarische sec
tor wordt gewerkt aan een elektroni
sche infrastructuur met value added
diensten, waaronder EDI. Grote coöpe
raties bezinnen zich op de toepassing
ervan en als eerste experimentele toe
passing moet Ositrans (bloembollen ex
TOELEVE
RANCIER 1
TOELEVE
RANCIER 2
TOELEVE
RANCIER 3
I
VANS
1
AFNEMER
1
FABRIKANT
AFNEMER
2
port) genoemd worden.
In tal van landen en sectoren zien we
dus vele kleine en grote EDI-bewegin-
gen ontstaan. Vaak krijgt dit per bedrijfs
tak of per bedrijfskolom gestalte. Dat
kan ook niet anders, omdat het onmo
gelijk is, met alle soorten bedrijven,
over alle landen heen tegelijk aan tafel
te gaan zitten om afspraken te maken.
Momenteel zijn het de grote bedrijven
met een hoge automatiseringsgraad,
die er het eerst mee komen en afspra
ken maken met hun toeleveranciers en
afnemers. In een enkel geval hebben
grote bedrijven hun toeleveranciers
zelfs gedwongen mee te doen op straf
fe van uitsluiting van verdere orders.
Aan afnemerszijde is het spel uiteraard
aanzienlijk vriendelijker. Daar proberen
initiatief nemende bedrijven voordelen
op basis van EDI te bieden door kortere
levertijden te garanderen en verminde
ring van administratieve rompslomp in
het vooruitzicht te stellen.
EDI heeft dus niet alleen een techni
sche dimensie, maar is ook een com
merciële aangelegenheid. Vroeg of laat
krijgt ook het midden- en kleinbedrijf er
mee te maken, in hun rol van toeleve
rancier en afnemer ten opzichte van
grote bedrijven. Om die reden besteden
de Kamers van Koophandel aandacht
aan EDI door middel van een informa
tiecampagne en het houden van work
shops. Ook op het niveau van onderne
mersorganisaties vindt momenteel
overleg plaats over tal van optredende
problemen.
De belangrijkste aandachtspunten zijn:
de spreiding van kennis opdat alle
betrokken bedrijven op tijd kunnen in
haken;
het bevorderen van standaardisatie
en coördinatie, opdat alle genomen ini
tiatieven op den duur ook op elkaar
aangesloten kunnen worden;
het oplossen van juridische kwesties
als bewijskracht van elektronische be
richten, vergunningen en documenten.
Op vele plaatsen en op diverse niveaus
is het fenomeen EDI in al zijn aspecten
aan de orde. In dit artikel is gepoogd -
zonder op details in te gaan - een
overzicht daarvan te geven. De meest
aangegeven weg voor verdere informa
tie is die van de ondernemersorganisa
ties, de Kamers van Koophandel en
uiteraard de VANS-leveranciers.
links: Een 'traditioneel' netwerkrechts: EDI met een VANS als knooppunt in
communicatie.
