'Hedgen'
-
-
-
De aardappeltermijnmarkt geeft de producent de mogelijkheid om prijsrisico uit te
sluiten.
Het aangaan van een positie
Een aardappelteler wil 100 ton aardap
pelen (50 mm opwaarts) op termijn
(april 1989) verkopen, indien de koers
f 35,- per 100 kg noteert. Hij kan hier
voor verschillende redenen hebben,
maar doorslaggevend is waarschijnlijk
dat hij de verwachting heeft dat de aard
appelprijzen zich ongunstig zullen gaan
ontwikkelen. Belangrijk is daarom de
constatering, dat hij door verkoop op
termijn nu reeds zijn beoogde winst
marge weet vast te leggen. Door een
dergelijke termijntransactie verkrijgt de
teler de zekerheid dat hij in april 1989
f 35,- voor 100 kg aardappelen krijgt,
ongeacht de dan geldende aardappel
prijs op de fysieke markt.
Een alternatief voor de aardappelteler
om zekerheid te krijgen, is het verko
pen van zijn nog te velde staande ge
was. In dat geval heeft hij in vergelijking
met het termijncontract echter een con
tract dat doorgaans weinig flexibiliteit
kent, met de daaraan verbonden voor-
en nadelen. Door een transactie op de
termijnmarkt verkoopt de aardappelte
ler zijn oogst (of een deel daarvan) al
leen op papier. Hij heeft tussentijds de
mogelijkheid om de transactie weer on
gedaan te maken. Een tegengestelde
kooptransactie resulteert immers in een
'sluiting' of 'liquidatie' van de eerder ge
dane verkooptransactie. Uiteraard vindt
er dan wel een verrekening plaats van
het eventuele koersverschil dat tussen
het tijdstip van de verkoop en de koop
opgetreden kan zijn. De teler heeft ech
ter de mogelijkheid zijn oogst meerdere
keren 'op papier' te verkopen en terug
te kopen - al naar gelang de koersver
schillen - terwijl hij zijn aardappels uit
eindelijk fysiek kan leveren aan zijn - al
dan niet vaste - afnemer. Bij verkoop
van het ten velde staande gewas heeft
hij een dergelijke flexibiliteit niet. De ge
dane verkoop kan dan niet, of slechts
zeer moeilijk, ongedaan gemaakt wor
den.
Nu de aardappelteler besloten heeft om
100 ton aardappelen op termijn te ver
kopen, kiest hij dus voor vijf '50 mm op
waarts contracten' in Amsterdam. Hij
neemt telefonisch contact op met zijn
makelaar en geeft de gewenste koers
en maand van levering - i.c. april 1989
- aan hem door. De koers van de aard
appeltermijncontracten met uiteenlo
pende leveringsmaanden kan overi
gens door een ieder gevolgd worden
op pagina 815 van ieder teleteksttoe-
stel. Zo noteerde het 'april 1989 con
tract' medio maart van dit jaar f 30,-
per 100 kg.
Wanneer we ervan uitgaan dat de
koers van '50 mm opwaarts april 1989'
in de zomer van dit jaar is opgelopen
naar f 35,- per 100 kg, zal de makelaar
overeenkomstig de eerder verkregen
opdracht vijf contracten verkopen. Via
de marktmeester probeert hij op de
beursvloer een koper te vinden en een
collega-makelaar blijkt inderdaad een
koper te hebben. De zaak wordt ge
daan. De aardappelteler heeft daarmee
een 'hedge' verkregen. Hij heeft zich in
gedekt tegen de door hem verwachte
ongunstige ontwikkeling van de aard
appelprijzen.
De koper van het contract - normaal
zal deze onbekend blijven - is in dit ge
val een chipsfabrikant. Deze moest met
spoed een offerte maken voor een door
hem te leveren hoeveelheid chips.
Daarvoor zijn 100 ton bintjes 50 mm
opwaarts benodigd in het voorjaar van
1989. De chipsfabrikant kan zijn offerte
maken met behulp van de huidige
koers van de levering 'april 1989 aard
appelen'. Door deze prijs 'op papier'
vast te leggen door middel van de aan
koop van 5 contracten maakt het hem
niet meer uit of de aardappelen te zij
ner tijd tegen een hogere koers fysiek
ingekocht moeten worden. Hij voorkomt
daarmee dat zijn calculaties achteraf
onjuist blijken, met alle gevolgen van
dien. Ook de fabrikant heeft dus een
'hedge'-transactie afgesloten.
De aardappelteler mist nu het voordeel
van een eventuele prijsstijging. Maar hij
had alle voor- en nadelen in het voor
gaand stadium voor zichzelf goed afge
wogen. Het deed hem besluiten - on
danks de altijd aanwezige mogelijkheid
van een prijsstijging - dat het vastleg
gen van zijn verkoopprijs voor (een
Ontwikkeling aantal geregistreerde termijncontracten
Het aantal geregistreerde termijncontracten (koop en verkoop) toonde de volgende
ontwikkeling:
Boekjaar
Aardappelen
Slachtvarkens
Goud
Totaal
1987
83 356
15 703
153
99 212
1986
140 058
19718
489
160 265
1985
94 694
16 303
913
111 910
1984
109 117
15816
124 933
1983
109 812
11 704
121 516
1982
56 712
7 881
64 593
Deze cijfers met betrekking van de omzetten op de termijnmarkt in Amsterdam ge
ven aan hoe belangrijk de aardappeltermijnmarkt is ten opzichte van andere ter-
mijnmarkten in Nederland.
