De Europese Akte
Het EG-gebouw in Brussel, waarde Europese Commissie haar strategische lijnen
uitzet.
ke stabilisering van de Europese wis
selkoersen en de toenemende samen
werking op monetair gebied ontstond
vervolgens een vertrouwensbasis,
waardoor allerlei impulsen konden ont
staan om de Europese samenwerking
weer meer in beweging te krijgen. Het
waren vooral de grote Europese bedrij
ven die op energieke wijze de autoritei
ten in de lidstaten aanmaanden tot
nieuwe initiatieven. Geconfronteerd met
de snelle ontwikkelingen op het gebied
van nieuwe spits-technologieën en de
toenemende concurrentie van buiten de
EG begrepen zij al te zeer, dat geen
van de nationale markten groot genoeg
zou zijn om de vereiste schaalvoorde
len te bereiken voor de zeer hoge on-
derzoeks- en ontwikkelingskosten.
Daarom drong men aan om binnen kor
te tijd de tastbare belemmeringen van
het vrije verkeer van personen, de uit
eenlopende nationale technische voor
schriften, gezondheids- en veiligheids
normen, milieubepalingen, kwaliteits
controles en verschillen in individuele
belasting op te heffen. Hoewel de Euro
pese Raad zich in Kopenhagen (1982)
en in Fontainebleau (1984) plechtig uit
sprak voor de voltooiing van de ge
meenschappelijke markt, kreeg het be
drijfsleven aanvankelijk de meeste res
pons van de Europese Commissie en
het Europees Parlement. De Commis
sie publiceerde met steeds grotere re
gelmaat studies die heel nadrukkelijk
ingingen op de nadelige effecten van
de onvoltooide markt en dikwijls verge
zeld waren van een voorstel met te ne
men maatregelen. Het Europees Parle
ment gaf daarnaast de aanzet tot wijzi
gingen en aanvullingen van het Verdrag
van Rome, die later deels werden over
genomen onder de naam Europese
Akte. Vanaf begin 1985, na het aantre
den van de Commissie-Delors, brak
ook de tijd van actie voor de bewinds
lieden van de lidstaten aan. Een aantal
netelige dossiers uit het verleden werd
tot een oplossing gebracht. Voorts ver
zochten de regeringsleiders de Com
missie om voor eind 1992 met concrete
voorstellen te komen voor de voltooiing
van de interne markt. De Commissie
nam deze uitdaging aan en publiceerde
in juni 1985 het Witboek, dat de weg
naar de interne markt aangaf. Tenslotte
werd eind 1985 te Luxemburg een ak
koord bereikt over de Europese Akte.
Als gevolg van de uitgestelde goedkeu
ring door het Deense en Ierse parle
ment trad de Akte uiteindelijk pas op 1
juli 1987 in werking. In de Akte werd
onder meer een uitbreiding van de be
voegdheid van het Europees Parlement
vastgelegd. Het gaat met name om de
versterking van enkele wetgevende be
voegdheden, zoals het vetorecht bij de
toetreding van nieuwe EG-lidstaten en
bij het aangaan van nieuwe associatie
verdragen met derde landen. De Euro
pese Akte is breed opgezet met diverse
wijzigingen en aanvullingen van de oor
spronkelijke verdragsteksten. Hierdoor
ontstond onder meer een communau
taire grondslag voor een aantal gebie
den waarop de lidstaten, soms zonder
verdragsbasis, steeds nauwer waren
gaan samenwerken. Te noemen zijn in
dit verband het buitenlands beleid, het
technologie- en milieubeleid, alsook het
monetaire beleid.
Hoewel de Akte zonder meer ook het
algemene kader versterkte waarbinnen
de Europese eenwording kon worden
voortgezet, lijkt de herschikking van het
EG-verdrag toch vooral in het teken te
hebben gestaan van de voltooiing van
de interne markt. De inhoud van de
Akte werd nauw afgestemd op de af
wikkeling van het in 1985 gelanceerde
Witboek.
Zo werd het Verdrag onder meer aan
gevuld met artikel 8A, dat vermeldt dat
de lidstaten maatregelen zullen nemen
om in de periode januari 1986 tot en
met december 1992 de interne markt
stapsgewijs tot stand te brengen. De in
terne markt zal een gebied omvatten
met 323 miljoen inwoners, aan wie een
vrij verkeer van goederen, personen,
diensten en kapitaal zal worden verze
kerd, overeenkomstig de bepalingen
van het EG-verdrag. Ten einde dit pro
ces te bespoedigen werd tevens de be
sluitvorming in de Raad van Ministers
gewijzigd. De eis van eenstemmigheid
(unanimiteit), die in het verleden zo dik
wijls de hoognodige besluitvorming op
de lange baan schoof, bleef met artikel
100A alleen nog van kracht voor zeer
gevoelige onderwerpen. Het merendeel
van de besluiten voor de totstandko
ming van de interne markt zal derhalve
met gekwalificeerde meerderheid kun
nen worden genomen. De wijziging in
de beslissingsprocedure mag dan ook
als de hoeksteen van de Europese
Akte worden gezien.
Het Witboek
Het Witboek over de voltooiing van de
interne markt werd onder verantwoor
delijkheid van de Commissaris voor de
Interne Markt, Lord Cockfield, tot stand
gebracht. Het geeft een bondige op
somming van de belemmeringen die de
eenwording tot één gemeenschappelij
ke Europese markt in de weg staan.
Elke belemmering van betekenis is on
derwerp van een apart dossier, dat
door de Commissie wordt voorbereid
en vergezeld van een voorstel tot
oplossing. Na een eerste lezing door
het Europees Parlement wordt het dos
sier aan de desbetreffende Raad van
Ministers ter goedkeuring voorgelegd.
In het Witboek staat achter ieder dos
sier de datum waarop de Commissie
het voorstel moet indienen en de streef
datum voor de goedkeuring. Aldus ont
stond een gedetailleerd tijdschema, vol
gens hetwelk de geleidelijke vorming
van de interne markt op de voet kan
