n r
1
L
1
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0-
WÊÊ eur°
-
Van salaris- tot betaalrekening
Jaar 1967 1969 1974 1975 1978 1980 1981 1983 1985 1986 1987
Introductie salaris incasso Euro- salaris- accept- Euro- nummer- geld- OLA betaal- inter-
rekening APO cheques krediet giro card fixatie automaat automaat nationale
geld
automaat
betaal
cheques
betaalrekening, vanwege de hoge con
tactfrequentie met de cliënt, bij uitstek
geschikt was om te komen tot de afzet
van andere bankdiensten aan diezelfde
cliënten. Bijgevolg zijn de kosten van
het betalingsverkeer steeds gecompen
seerd uit de opbrengsten van andere
bankdiensten zoals kredietverlening en
middelenwerving. In feite is het beta
lingsverkeer dus slechts ogenschijnlijk
gratis geweest. Immers de prijsstelling
op de kern van het bankbedrijf
(lenen/sparen) diende voldoende mar
ge op te leveren om het negatieve re
sultaat van het betalingsverkeer te kun
nen compenseren. Belangrijk nadeel
van deze kruissubsidiëring is, dat de
mogelijkheden om in het primaire bank
bedrijf prijsconcurrentie het hoofd te
bieden beperkt zijn. De rentabiliteit van
de totale organisatie dreigt dan onaan
vaardbaar aangetast te worden.
Tarifering als sturingsinstrument
Medio jaren tachtig manifesteren zich
deze effecten steeds duidelijker. De
rentemarges in het bankbedrijf verkrap
pen steeds verder en de opkomst van
nieuwe technologieën en nieuwe con
currenten leiden ertoe dat de noodzaak
om maatregelen te treffen ter verbete
ring van de rentabiliteit van het beta
lingsverkeer steeds groter wordt. In de
ons omringende landen is het probleem
vroegtijdig aangepakt. Wat in ons land
het nodige stof deed opwaaien, is daar
allang gemeengoed: tarifering.
Ook de Rabobankorganisatie heeft ge
meend voor de introductie van tarifering
te moeten kiezen. Tarifering met als uit
eindelijk doel het op een rendabele wij
ze kunnen blijven vervullen van de
maatschappelijk gezien zo belangrijke
functie van het betalingsverkeer. Be
langrijke uitgangspunten bij de vaststel
ling van een tarievenstructuur zijn daar
bij:
de tarifering dient als 'sturingsinstru
ment' in de richting van een efficiënter
gebruik van de betaalfaciliteiten te
fungeren,
het principe dat de 'veroorzaker' be
taalt,
betaal
Verwerking Betaal-/Eurocheques 1987-1988 (aantal x 1000) Rabobank
r—
1 2 3 4 5 6 7
9 10 11 12
maanden
1 2 3 4 5
en de voorwaarde dat de tarieven
rechtvaardig, reëel en duidelijk moe
ten zijn.
Gelet op het maatschappelijk nut van
de betaalfunctie en de wens deze voor
een ieder toegankelijk te blijven hou
den, zijn de meest elementaire betaal
faciliteiten niet getarifeerd. De keuze is
gevallen op die onderdelen waarvan de
rekeninghouder in belangrijke mate zelf
kan bepalen of, en zo ja in welke mate,
er gebruik van wordt gemaakt. Voor
beeld hiervan is het gebruik van
cheques.
Produktvernieuwing en
efficiency-verbetering
De beoogde rentabiliteitsverbetering
van het betalingsverkeer is een zaak
van alle betrokken partijen die baat
hebben bij een goed functionerend be
talingsverkeer: de bank, particuliere en
zakelijke rekeninghouders. Tot de taak
van de bank behoort het om onder
meer via produktvernieuwing en effi
ciency-verbetering het betalingsverkeer
op een adequate wijze en voor een
adequate kostprijs uit te voeren. De
toenemende plaatsing van geld- en be
taalautomaten is een voorbeeld van de
manier waarop produktvernieuwing en
efficiency-verbetering samengaan.
Hoewel het bedrijfsleven - de zakelijke
rekeninghouders - al langer met het fe
nomeen tarifering bekend is (onder
meer via de omzetprovisie) mag ook
van die zijde nog een extra bijdrage
verwacht worden. Bijvoorbeeld door het
op een efficiënte, geautomatiseerde
wijze aanleveren van betaalopdrachten
of door het automatisch incasseren van
regelmatig terugkerende vorderingen
bij afnemers.
Maatregelen van andere
bankinstellingen
Het in het begin van dit artikel geschet
ste probleem van de negatieve rentabi
liteit geldt in min of meer gelijke mate
voor alle bankinstellingen die in het be
talingsverkeer een actieve rol vervullen.
Niet elke bankinstelling heeft daarvoor
dezelfde oplossing bedacht. De sugges-
