5500
5000
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
26
saties betreft. Zo is slechts 15% van de
verhandelde standaardsoftware-pro-
dukten van Nederlandse makelij. Ge
middeld besteden de Nederlandse be
drijven in deze bedrijfstak maar weinig
aan onderzoek en ontwikkeling. De be-
drijfsexpansie moet immers ook worden
gefinancierd en heeft in het algemeen
prioriteit gekregen. In veel, vaak kleine
re, bedrijven wordt het investeren in de
opleiding van (dure) medewerkers als
een overbodige luxe gezien. Dit beleid
mag op korte termijn nauwelijks nadeli
ge gevolgen hebben, maar op langere
termijn verzwakt het onvermijdelijk de
concurrentiepositie van de bedrijfstak.
De financiële kant
De brutowinst hangt nauw samen met
het type bedrijfactiviteit. Zeer hoge bru
towinstmarges van 90% of meer kun
nen worden gerealiseerd op software-
dienstverlening. Vooral detacheringsbe-
drijven realiseren hoge marges. Indien
de verkoop van apparatuur een wezen-
De verwachting is dat de investeringen in flexibele produktie-automatisering (FPA)
in de komende tijd goed van de grond zuilen komen.
lijk deel van de bedrijfsomzet uitmaakt,
drukt dat de brutowinstmarge. De bru
towinst op de verkoop van apparatuur
is namelijk veel lager.
De arbeidsintensiteit van de activiteiten
komt onder meer tot uiting in het hoge
Omzet Computerdienstverlening (in min. gulden)
software-
dienstverlening
computerservice-
verwerking
opleidingen
1985
1986
1987
1990
standaardsoft-
wareprodukten
Bron: International Information Research; 1987/90: Rabobank Nederland
Kengetallen 1986
Eigen vermogen/totale vermogen (in
28
Omloopsnelheid totale vermogen
2,2
Vlottende activa/kortlopende schulden
1,4
Brutowinst (in omzet)
80
Omzet per medewerker (x f 1 000)*
200
Omzet per bedrijf (x f 1 000)*
1 200
Jaar 1987
aandeel van de arbeidskosten in de to
tale kosten. De investeringen in onder
zoek en ontwikkeling van eigen produk-
ten worden veelal volledig ten laste van
de resultatenrekening van het jaar ge
bracht waarin ze gedaan zijn. Het is im
mers een hachelijke aangelegenheid
om de waarde van de ontwikkelde pro-
dukten vast te stellen. Indien er betere,
concurrerende produkten op de markt
worden aangeboden, zakt de waarde
van de zelf ontwikkelde produkten
enorm. De levenscyclus van software-
produkten is erg kort.
Bij veel computerdienstverleningsbe-
drijven was het rendement over 1986
tamelijk hoog. Toch leed nog een kwart
van deze bedrijven in dat jaar verlies.
De verwachting is dat de hoge rende
menten naar meer normale proporties
zullen teruglopen. Bij de bedrijven met
een flink omzetaandeel van apparatuur
staan de winstmarge en de omzet on
der druk door de sterke concurrentie op
de hardware-markt.
Startende ondernemers kunnen veelal
volstaan met een beperkt investerings
bedrag. Het kapitaal zit niet zo zeer in
gebouwen en machines, maar in het
'human capital': de kennis en kunde
van de medewerkers. De bedrijven
hebben vaak weinig zekerheden te bie
den aan externe financiers. De liquidi
teitsproblemen worden bijvoorbeeld
met factoring van de debiteurenporte
feuille opgelost. In de loop van de tijd
nemen de liquiditeitsproblemen door
gaans af. Bedrijfsexpansie en onder
zoek en ontwikkeling van produkten
zullen hoofdzakelijk uit de 'cashflow'
moeten worden gefinancierd.
Vooruitzichten
De vraag naar computerdiensten groeit
de komende jaren flink door. De jaarlijk
se groei van naar schatting 14% zal
ll""!
