14 500 16 900 18 900 24 800
10%
Onevenwichtigheden
Bestedingen administratieve automatisering 1985--1990
gemiddeld
jaarlijkse groei
in miljoenen guldens
1985
1986
1987
1990
1988-1990
Computerapparatuur
6 400
7 200
7 600
9 000
6%
Computerdienstverlening
2 500
3 250
3 800
5 600
14%
Diverse externe uitgaven
1 250
1 750
2 400
4 100
20%
Interne uitgaven
4 350
4 700
5 100
6 100
6%
Totaal
Bron: International Information Research:!987/1990: Raming Rabobank Nederland
huizen beperken zich tot het tijdelijk
plaatsen van automatiseringsdeskundi
gen bij opdrachtgevers. De werkzaam
heden worden dan onder verantwoor
delijkheid van de opdrachtgever uitge
voerd. Systeemhuizen leggen zich toe
op zogenaamde turnkey-leveringen
(apparatuur en programmatuur). Ten
slotte opereren er nog vele gespeciali
seerde opleidings- en adviesbureaus
op de automatiseringsmarkt.
De bedrijfstak kent slechts een beperkt
aantal grote bedrijven, die wel het over
grote deel van de branche-omzet reali
seren. Bij circa twee derde van de be
drijven heeft de ondernemer geen
werknemers in dienst. De schaarste
aan automatiseringsdeskundigen stimu
leert het zelfstandig ondernemerschap.
Dat dit avontuur niet voor alle zelfstan
digen goed uitpakt, blijkt wel uit het gro
te aantal bedrijfsbeëindigingen, vaak
zonder dat er sprake is van faillisse
ment. In het bestand kleine bedrijven
treden dan ook flinke mutaties op. De
categorieën van grotere bedrijven ont
wikkelen zich veel gelijkmatiger. Het
aantal bedrijven groeit zeer snel.
Aantal bedrijven naar grootte
(per 1 januari)
Aantal
medewerkers
1984
1986
1988
0
1 377
1 812
3 392
1 -20
515
766
1 185
20-100
82
114
152
100 en meer
12
15
29
Totaal
1 986
2 707
4 758
Groei nauwelijks bij te benen
De vraag naar computerdiensten is
snel toegenomen. De ontwikkelingen
op de binnenlandse markt waren van
dien aard, dat de exportinspanningen
op een laag pitje zijn blijven staan.
Groeipercentages van enkele tientallen
procenten per jaar zijn de laatste jaren
geen uitzondering geweest. De totale
omzet bedroeg in 1987 naar schatting
f 3,8 miljard. In 1980 bestond de omzet
nog voor ongeveer de helft uit compu
terservicediensten. Deze activiteit heeft
echter geen deel gehad aan de specta
culaire groei en de omzet gaat zelfs in
absolute termen achteruit. Inmiddels is
de softwaredienstverlening goed voor
de helft van de omzet. De omzet van
opleidingen en standaard software
pakketten groeit eveneens in hoog
tempo. De snelle expansie van de
markt heeft ook andere bedrijven naar
de computerdienstverlening gelokt. De
leveranciers van apparatuur zijn in felle
concurrentie met elkaar verwikkeld en
hun rendementen staan onder druk.
Bovendien kiezen gebruikers in toene
mende mate eerst de gewenste toe-
passingssoftware om daarna de bijbe
horende apparatuur aan te schaffen.
Zo dreigden de leveranciers van appa
ratuur hun greep op de markt te verlie
zen. Daarom begeven computerleve
ranciers zich steeds nadrukkelijker als
turnkey-leverancier van zowel appara
tuur en programmatuur op de markt.
Gaandeweg hebben zij hun marktaan
deel in de computerdienstverlening
kunnen opvoeren naar 25%. Ook de
advies- en opleidingswereld raakt
steeds dichter bevolkt.
De explosieve toename van de vraag
naar computerdiensten heeft geleid tot
onevenwichtigheden in de ontwikkeling
van de bedrijfstak. Het tekort aan vak
bekwame automatiseringsdeskundigen
heeft tot een wildgroei van aanbieders
geleid en tot vele mutaties in het be
stand bedrijven. Snelle expansie heeft
een aantal bedrijven parten gespeeld.
De organisatie groeide soms zo snel
dat het management achter de ontwik
kelingen aanliep. Veel van deze bedrij
ven zijn tijdens de groeifase ten onder
gegaan aan gebrekkig management.
De bedrijfstak neemt geen sterke posi
tie in wat eigen produkten en speciali-
De meeste computers worden ingezet ten behoeve van administratieve automati
sering: de bewerking en opslag van informatie.
Bron: CBS
