Beter gevoegd naar de markt
Baksteenindustrie
n
m
tiil ULi'jyQ
mimi'
24
f
Stabilisatie en herstel
De balans
De baksteenindustrie heeft een
aantal zeer magere jaren gekend,
maar staat momenteel weer volop
in de belangstelling. De produk-
tiecapaciteit is volledig bezet en de
fabrieken draaien weer op volle
toeren. In samenhang daarmee is
er sprake van een toenemende in
vesteringsbereidheid om de
produktiecapaciteit van de
fabrieken verder op te voeren. Hier
en daar klinken zelfs geluiden op
om de enige jaren geleden stil
gelegde fabrieken weer in bedrijf
te stellen. In dit artikel wordt
ingegaan op verleden, heden en
toekomst van deze bedrijfstak.
Drs. J. M. Schreurs
Bedrijfstakonderzoek
e jaren zeventig waren voor
de bouwnijverheid zeer goe
de jaren. De baksteenpro-
duktie bereikte in de tweede
helft van dat decennium een
recordhoogte. Zowel de pro-
duktie als de afzet kwamen
op een niveau van ruim 2,4
miljard metselbakstenen per jaar.
Kentering
In 1979 kwam de kentering. Door de te
rugval van de bouwactiviteit daalde het
binnenlands verbruik sterk. Ook de toe
genomen concurrentie van hout, beton,
staal en dergelijke speelde een rol.
Desalniettemin handhaafden de fabri
kanten hun produktieniveau, waardoor
grote voorraden ontstonden. Een aantal
bedrijven raakte in liquiditeitsproblemen
en werd gedwongen de produktie te be
perken of zelfs te staken. Het ingezette
saneringsproces verliep aanvankelijk
ongecontroleerd. Met als gevolg een
verdere groei van de voorraden en een
daling van de verkoopprijzen. Aanne
mers die deze ontwikkelingen onder
kenden, wisten daarvan te profiteren.
Zij realiseerden inkoopwinsten door
prijzen te bedingen die soms onder het
kostprijsniveau van de fabrikanten la
gen. Het koude saneringsproces dat op
gang kwam, dwong vooral onderne
mers met oude produktie-eenheden
hun fabrieken te sluiten, terwijl de prij
zen van bakstenen steeds verder
daalden.
In 1983 werden door de overkoepelen
de organisatie van baksteenfabrikanten
pogingen ondernomen om onderlinge
produktie-afspraken te maken. Het luk
te echter pas in 1984 om een plan op
tafel te leggen dat voor het overgrote
deel van de ondernemers acceptabel
was. Een aantal fabrieken werd uitge
kocht en gesloten en er werd overge
gaan tot een vrijwillige produktiebeper-
king teneinde niet meer dan circa 1,4
miljard stenen per jaar te maken. Ge
volg was dat de prijsdalingen tot staan
werden gebracht en de voorraden be
gonnen te dalen.
In 1985 kreeg de baksteenindustrie, na
een stabilisering in 1984, opnieuw te
maken met een dalende vraag naar
metselbaksteen. Dit was een gevolg
van een flinke daling van de bouwpro-
duktie in dat jaar. Desondanks liepen
door de gemaakte afspraken de voorra
den bakstenen niet verder op en was
zelfs sprake van een rendementsverbe
tering.
In 1986 wist de bouwnijverheid zich
goed te herstellen van de inzinking van
het jaar daarvoor. De baksteenindustrie
kon daarvan ook profiteren. Het binnen
lands verbruik steeg met circa 8% tot
ruim 1,5 miljoen stenen. Ook de rende
menten verbeterden, mede door de da
ling van de energieprijzen.
Het aantal baksteenfabrieken in ons
land is gedaald van 105 in 1978 tot 66
in 1986, terwijl de jaarlijkse produktie in
dezelfde periode daalde van circa 2,4
miljard tot circa 1,5 miljard bakstenen.
Het aantal werknemers in de baksteen
industrie is teruggelopen van 5 000 in
1976 tot iets minder dan 2 000 in 1986.
De arbeidsproduktiviteit is daarbij flink
gestegen. In 1976 werden er gemiddeld
440 000 stenen per werknemer gepro
duceerd tegen 740 000 in 1986.
