De economische context in een notedop
Kerngegevens Nederland
1987
1988
(niveau)
- werkloosheid (in 1000 personen)
685
685
- saldo lopende rekening betalingsbalans (in miljard f)
8
5
verandering)
- volume bruto nationaal produkt
1,75
1
- volume particuliere consumptie
3
2
- volume bruto bedrijfsinvesteringen (exclusief woningen)
3
0
- volume goedereninvoer
7
3
- volume goederenuitvoer
5
3
- prijspeil gezinsconsumptie
- 0,5
0,5
van de gemiddelde groothandelsonder
neming is de laatste jaren verbeterd.
Een tweetal factoren heeft een grote in
vloed op de gang van zaken in de
groothandel: de vraag naar goederen in
het algemeen en de mate waarin daar
bij van de diensten van de groothandel
gebruik wordt gemaakt.
Deze factoren hebben een positieve in
vloed op de groothandel. Meer con
sumptie (groothandel leverend aan de
tailhandel) en een toename van de ex
port vergroten het afzetperspectief van
de groothandel. Veel sectoren binnen
de groothandel opereren in toenemen
de mate op internationale markten. Dat
betekent dat een opleving van de we
reldhandel ook de groothandel ten goe
de zal komen. Ondanks enige onzekere
factoren ($-koers, wereldconjunctuur/
handel) mag verwacht worden, dat de
exportmogelijkheden voor de groothan
del de komende jaren nog verder zullen
toenemen.
De herwaardering van de groothandel
komt tot uiting in het feit, dat de groot
handel steeds vaker wordt ingescha
keld bij de opslag en distributie van
goederen. Daarmee leggen de produ
cent en de afnemer ook het voorraad-
en opslagrisico bij de groothandel. De
ze ontwikkeling dwingt de groothandel
tot ingrijpende organisatie- en automati
seringsmaatregelen. Als gevolg daar
van wordt deze sector steeds kapitaal
intensiever en zal de groei van de
groothandelsinvesteringen in de jaren
tot 1992 vermoedelijk die van de om
zetten overtreffen.
Voor dit jaar zal ook de groothandel te
maken krijgen met de lagere groeivoet
van de vraag naar goederen, zodat de
volume-afzet met niet meer dan 2% zal
toenemen tegen 3,5% in 1987.
Detailhandel
Voor de detailhandel is primair de koop
krachtontwikkeling van de consument
van belang. De afgelopen twee jaren
heeft deze koopkracht zich in een op
gaande lijn bewogen. Het volume van
de particuliere consumptie kon zo in
1987 met 3% toenemen. Het prijspeil
van de particuliere consumptie daalde
voor het eerst sinds vele jaren met
0,5%.
Vooral de bestedingen aan duurzame
Toelevering
37
39
Consumptie
33
18
Investeringen
14
6
Export
16
37
Totaal
100
100
Bron: EIM/Rabobank
Gedurende het jaar 1987 ontstond eni
ge vertraging in het economisch her
stel. Het bruto nationale produkt groei
de gemiddeld met bijna 2% (na correc
tie voor prijsbewegingen). De bedrijfs
investeringen moesten een forse veer
laten. De groei van 3% was aanmerke
lijk lager dan de 12% uit 1986. Inmid
dels is het aandeel van de bedrijfsin
vesteringen in het nationale produkt
gestegen tot 13%, wat niet slecht af
steekt tegen de prestaties in andere
Westerse economieën. De consump-
tiegroei profiteerde van een voortge
zette koopkrachtstijging. In- en uitvoer
ontwikkelden zich boven verwachting
goed. De uitvoergroei werd overigens
vertekend door met name de verkoop
van koelhuisboter. Bij de invoer is
sprake van een sterker geworden in-
voerpenetratie. De prijsdaling van een
half procent is te herleiden op de lage
re energieprijzen, de gematigde ar
beidskostenontwikkeling en de door
werking van de lagere invoerprijzen,
mede dank zij de goedkopere dollar.
De vooruitzichten voor 1988 wijzen op
consumptiegoederen zijn sterk afhan
kelijk van de inkomensontwikkeling. De
omzet van de winkeliers in deze bran
che steeg het afgelopen jaar dan ook
met 4%. De bestedingen aan voedings-
en genotmiddelen zijn op korte termijn
meer afhankelijk van demografische
factoren dan van de inkomensontwikke
ling. Deze omzetten zijn in 1987 nomi
naal gelijk gebleven. Doordat echter de
prijzen licht daalden was in volume toch
sprake van een kleine omzetstijging.
32
3
62
33
96
8
13
PM
1
22
1
29
100
100
100
vertraging in de economische groei.
De gedaalde waarde van de dollar ver
oorzaakt een verdere aantasting van
de concurrentiepositie. De gebeurte
nissen op financiële markten hebben
ook aanleiding gegeven tot een neer
waartse bijstelling van de verwachte
wereldhandelsgroei. Dat leidt weer tot
minder gunstige afzetvooruitzichten.
Ook de winstmarges van het exporte
rende bedrijfsleven komen verder on
der druk. De gevolgen van de dollar
koersdaling doen zich vermoedelijk
sterker voelen dan de gevolgen van de
val van de aandelenkoersen. De groei
vertraging doet zich in macro- econo
mische termen over de hele linie voor.
De inflatie zal. mede door de goedko
pe dollar, maar weinig aantrekken, wat
de ontwikkeling van de consumptie ten
goede komt. Bezien naar bestedings
categorieën kan de stilstand in de
groei van de bedrijfsinvesteringen met
enige teleurstelling worden bezien, of
schoon het bereikte investeringspeil
wel een dergelijke ontwikkeling toelaat.
Binnen de detailhandel doet zich een
structurele verschuiving van marktaan
delen voor. Het midden- en kleinbedrijf
verliest al een aantal jaren terrein op
het grootwinkelbedrijf. Vooral in de le
vensmiddelensector is dit geval. Boven
dien is in deze laatste branche ook
sprake van een verschuiving van speci
aalzaken naar supermarkten met een
breed assortiment.
In 1988 zal vermoedelijk het niveau van
de bestedingen aan voedings- en ge
notmiddelen in volume vrijwel gelijk blij
ven. Doordat het grootwinkelbedrijf
weer terrein wint, zal het midden- en
kleinbedrijf waarschijnlijk een geringe
daling moeten accepteren. De speciaal
zaken (brood, vlees e.d.) zullen daarbij
de zwaarste concurrentie ondervinden.
De bestedingen aan duurzame con
sumptiegoederen, exclusief auto's, stij
gen in 1988 nog behoorlijk. De semi-
duurzame consumptiegoederen (kle
ding, schoeisel) zullen wel een halve
ring van de groei ondergaan. Voor de
overige consumptiegoederen zullen de
bestedingen naar verwachting niet veel
Betekenis afzetcategorieën midden- en kleinbedrijf (in
MKB-totaal Industrie Groothandel Detailhandel Vervoer
