Produktiviteitsverhoging uitdaging voor dienstensector Informatietechnologie biedt kansen Dienstensector omvangrijk en kleinschalig Het produceren van diensten is een arbeidsintensief proces. De dienstensector vervult een steeds centralere rol in onze samenleving. Daar waar als bij een kruispunt processen bij elkaar komen, zorgt de dienstensector voor een goede communicatie en stroomlijning. Ook in figuurlijke zin heeft de dienstverlening het hart van de maatschappij weten te vinden. Niet verwonderlijk, omdat de dienstensector een stuwende kracht voor werkgelegenheid en economische groei is. en omschrijving van het begrip 'dienst' kan het beste verkre gen worden door het noemen van de meest opvallende ken merken van diensten. Een van die kenmerken is dat een dienst meestal ontastbaar is. Dat heeft gevolgen voor de pro- duktie van diensten. Produktie kan niet plaatsvinden zonder directe consump tie. Voorraadvorming en doorlevering zijn niet mogelijk. Een tweede wezenlijk kenmerk van een dienst is, dat er tijdens het dienstverle ningsproces een bijzondere relatie tus sen de klant en de dienstverlener be staat. De klant geeft direct opdracht om de dienst te leveren, stelt specifieke ei sen aan de dienst, is meestal aanwezig - en soms zelfs betrokken - bij de pro duktie. Er zijn weinig dienstverlenende bedrijfs takken waarvan het produkt, de dienst, zo zuiver aan deze kenmerken voldoet. Voorbeelden van bedrijfstakken met W. van der Velden Bedrijfstakonderzoek een hoog 'dienstverleningsgehalte' zijn culturele organisaties (bijvoorbeeld to neelgezelschappen), onderwijsinstellin gen, bewakingsdiensten en dergelijke. De meeste bedrijfstakken produceren echter een produkt met zowel goede ren- als dienstencomponenten. Een transportbedrijf verkoopt het nut van 'wielen en laadruimte', maar ook de diensten om de goederen daadwerke lijk vervoerd te krijgen. Een andere veelgebruikte indeling van de dienstensector is het onderscheid tussen tertiaire en kwartaire diensten sector. Te zamen met de primaire sec tor (landbouw, visserij en energiewin ning) en de secundaire sector (indus trie) vormen zij de vier hoofdsectoren van de volkshuishouding. Hoewel het onderscheid niet altijd even duidelijk is aan te brengen, kan over het algemeen gesteld worden dat ondernemingen in de tertiaire sector hun produkt op een vraag-aanbodmarkt brengen waar open concurrentie heerst. Het marktmecha nisme bepaalt daar de prijs van de dienst. In de kwartaire sector is dat niet het geval. Andere motieven, (bijvoor beeld politieke of de volksgezondheid) zetten dan de prijs. Dat zijn dus niet- commerciële diensten. Het begrip commerciële diensten moet in dit verband niet verward worden met het begrip zakelijke dienstverlening. Het laatste heeft betrekking op de afne mersgroep van de dienstensector; dit is daarmee de derde indelingsmogelijk heid van de dienstensector. De zakelij ke dienstverlening is op de eerste plaats gericht op intermediaire dien sten, bestemd voor bedrijven (accoun tants, computerdienstverlening, recla mebureaus en dergelijke). Daartegen over staat de consumentendienstverle ning (bijvoorbeeld kappers en klusjes mannen). De bruto toegevoegde waarde van de dienstensector bedraagt thans f 173 Vervolg op pagina 22

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1988 | | pagina 23