Biotechnologie
op weg naar de markt
28
Technologische factoren
Deels schaap, deels geit; een curieus produkt van de biotechnologie.
Aan de biotechnologie worden
voor de landbouw vaak uitgebreide
en soms onbegrensde mogelijk
heden toegedicht. Uit de onderzoek
centra her en der in de wereld
komen met een zekere regelmaat
berichten van nieuwe technische
doorbraken binnen. De mogelijkhe
den zijn inderdaad talrijk, maar er
gaat nog geruime tijd overheen,
voordat men in de praktijk de resul
taten hiervan merkt. De oorzaak
van dit lange wachten hangt samen
met een aantal factoren waaraan
zo 'n nieuwe vinding wordt getoetst
alvorens ze rijp is voor de markt.
Ir. A. R. Sjauw-Koen-Fa
Secr. Adviesraad
RN BV F/
Bedrijfstakonderzoek
n de veehouderijsector heeft het
rundergroeihormoon Bovine So-
matotropine (BST) veel aandacht
getrokken. Dit hormoon is een
natuurlijk eiwit (te vergelijken met
insuline en vitamine D), dat nor
maal in de koe voorkomt en dat
de aanvoer van voedingsstoffen
naar de melkklieren regelt. Amerikaan
se firma's hebben dit hormoon na veel
onderzoeksinspanningen via genetisch
gemanipuleerde microben in handen
gekregen. De praktische toepassing en
de toelating op de markt stuit echter op
diverse blokkades. Zo mag dit hormoon
in een aantal Amerikaanse Staten wel
vrij op de markt worden gebracht, ter
wijl er in West-Duitsland een moratori
um over het gebruik is uitgesproken. In
ons land heeft de overheid onlangs
bepaald, dat melk uit proefdieren met
BST niet voor menselijke consumptie
mag worden aangewend.
Dit voorbeeld is illustratief voor de vele
hobbels op de lange weg, die biotech-
nologische vindingen te gaan hebben
voordat een produkt rijp is voor de
markt. Het al dan niet rendabel worden
van bepaalde toepassingen is afhanke
lijk van een aantal factoren (die elk hun
eigen prijskaartje hebben).
Globaal kan men bij de commerciali-
satie van biotechnologische vindingen
de volgende categorieën van factoren
onderscheiden: technologische, econo
mische, juridische en morele.
Biotechnologie biedt onder meer de
land- en tuinbouw en de industrie nieu
we mogelijkheden op het gebied van
nieuwe procédés: produktie op basis
van geheel andere werkwijzen of prin
cipes. Zo denkt men in de toekomst
een aantal zeer moeilijk te vervaardi
gen geneesmiddelen zoals bloedfactor
VIII en IX niet meer via menselijk bloed-
plasma te winnen, maar via de melk
van dieren te kunnen produceren. Ver
der kunnen door biotechnologie be
staande procédés en de kwaliteit van
bestaande produkten worden verbeterd
en specifiek worden afgestemd op de
vraag. Door bijvoorbeeld landbouwhuis
dieren resistent te maken tegen bepaal
de veeziekten, kan toedienen van me
dicijnen of preventief werkende chemi
caliën achterwege blijven. Zodoende
kan biotechnologie een bijdrage leve
ren aan de zuiverheid van ons voedsel
en de beperking van milieuproblemen.
Biotechnologie geeft daarnaast interes
sante mogelijkheden voor het creëren
van nieuwe produkten. Deze kunnen
naar aard en omvang worden onder
verdeeld in bulkprodukten zoals etha
nol, en in fijnchemicaliën zoals vele ge
neesmiddelen. De eerste categorie pro
dukten kenmerkt zich door een geringe
handelsmarge, terwijl de laatste cate
gorie een grotere marge of een hoge
toegevoegde waarde heeft.
De biotechnologische toepassing van
vindingen verkeren technisch gezien
grotendeels nog in de ideeën-, labora
torium- of experimentele fase. Is een
maal de laboratoriumfase met succes
doorlopen, dan moet deze worden 'op
geschaald' tot (proef)fabrieksniveau. Dit
vergt nieuwe inspanningen en techno
logische inzichten, die compleet anders
kunnen zijn dan die van de voorfase.
Pas dan kan blijken of opschaling van
het proces technisch en economisch
(nog) mogelijk of haalbaar is.
Typerend voor de nieuwe ontwikkelin
gen in de biotechnologie is, dat geen
enkel land, onderzoekinstituut of bedrijf
kan claimen, dat het de totale kennis en
expertise in huis heeft. Steeds weer
blijkt dat men slechts over bepaalde
facetten of onderdelen daarvan unieke
kennis bezit. Vaak is men van aanvul-
