Artikel 2 van de nieuwe Algemene Bankvoorwaarden:
'De bank dient bij de uitvoering van opdrachten van de cliënt en bij de uitvoering
van andere overeenkomsten met de cliënt de nodige zorgvuldigheid in acht te ne
men en daarbij naar beste vermogen met de belangen van de cliënt rekening te
houden. Ook overigens dient de bank in het verkeer met de cliënt de nodige
zorgvuldigheid in acht te nemen.
De bank is aansprakelijk indien een tekortkoming in de uitvoering van de hiervoor
bedoelde opdrachten en andere overeenkomsten of een tekortkoming in de
nakoming van enige andere verplichting jegens de cliënt, te wijten is aan schuld
van de bank. Geen van de hierna volgende artikelen kan aan dit beginsel afbreuk
doen.'
snoer te zijn voor het handelen van de
bank. Bij het uitvoeren van opdrachten
en dergelijke zal de bank deze norm
steeds in het oog dienen te houden. Zij
zal ook rekening dienen te houden met
de belangen van de cliënt. Dit gaat
uiteraard niet zover dat dit ten koste
zou moeten gaan van de eigen,
gerechtvaardigde belangen van de
bank.
De risicoverdeling tussen bank en cliënt
In de nieuwe Algemene Bankvoorwaar
den is een aantal bepalingen opge
nomen die beogen het risico voor
bepaalde zaken tussen cliënt en bank
te verdelen. Het gaat niet aan om alle
risico's, die verbonden zijn aan deel
name aan het maatschappelijk verkeer
voor rekening van de ene of andere
partij te laten komen. In de nieuwe Al
gemene Bankvoorwaarden is getracht
tot een rechtvaardige verdeling van het
risico te komen. Een voorbeeld hiervan
is dat de cliënt in zijn algemeenheid het
risico draagt van de gevolgen van ver
lies en diefstal van formulieren die de
bank ter beschikking van de cliënt heeft
gesteld. Het zou onredelijk zijn de bank
te laten opdraaien voor deze gevolgen
omdat de bank een dergelijk verlies of
diefstal niet kan voorkomen, terwijl de
cliënt maatregelen kan treffen om het
risico van verlies en diefstal te reduce
ren. Na melding van verlies of diefstal
bij de bank zijn de gevolgen van mis
bruik in zijn algemeenheid voor reke
ning en risico van de bank. De bank
kan dan immers in vele gevallen
voorkomen dat er misbruik wordt ge
maakt. Voor specifieke diensten kan
een bijzondere regeling worden getrof
fen. Een voorbeeld hiervan is de rege
ling inzake misbruik van Eurocheques
en betaalcheques na verlies of diefstal.
Een ander voorbeeld betreft het risico
van geldzendingen. In artikel 5 van de
nieuwe Algemene Bankvoorwaarden is
bepaald dat de verzending van geld en
effecten door de bank in opdracht van
de cliënt voor risico van de bank ge
schiedt. De verzending van geld en ef
fecten kan immers beschouwd worden
als een typische activiteit van banken.
Het risico dat de bank hierbij loopt kan
zij bovendien verzekeren.
Verzending door de bank van andere
goederen of waardepapieren in op
dracht van de cliënt geschiedt voor risi
co van de cliënt. Bij het begrip andere
waardepapieren denke men aan zaken-
rechtelijke papieren zoals cognosse
menten. Het zou te ver gaan als de
bank de gevolgen van diefstal of verlies
van dergelijke papieren zou moeten
dragen. De bank weet immers veelal
niet wat de waarde is van de goederen,
waarop het cognossement betrekking
heeft en kan ook geen inschatting ma
ken van de gevolgen van diefstal. Het
risico van dergelijke zendingen behoort
daarom bij de cliënt te berusten.
Het pandrecht van de bank en de
verrekeningsbevoegdheid
In de nieuwe Algemene Bankvoorwaar
den is een bepaling opgenomen dat
goederen en waardepapieren van de
cliënt die de bank onder zich heeft of
krijgt en tegoeden van de cliënt bij de
bank, strekken tot pand van al hetgeen
de bank van de cliënt te vorderen heeft.
De bank mag echter niet zomaar ge
bruik maken van dat pandrecht. De
bank dient in de eerste plaats een
opeisbare vordering op de cliënt te
hebben en in de tweede plaats dient zij
vooraf de cliënt uitdrukkelijk in gebreke
te hebben gesteld. Indien bijvoorbeeld
effecten aan de bank zijn verpand, mag
de bank - nog afgezien van geldende
regels van dwingend recht - die ef
fecten niet zonder meer te gelde maken
om met de opbrengst daarvan een
schuld van de cliënt aan de bank te ver
halen. Bij het uitwinnen van het pand
recht dient de bank te handelen
overeenkomstig de in artikel 2 neerge
legde zorgvuldigheidsnorm.
Nauw verwant met het pandrecht is het
in artikel 19 geregelde verreke-
ningsrecht. Dit verrekeningsrecht houdt
kortweg in dat de bank bevoegd is
vorderingen op de cliënt te verrekenen
met tegoeden van de cliënt bij de bank.
In dit artikel is echter bepaald dat de
bank slechts gebruik mag maken van
haar verrekeningsrecht indien hetzij zo
wel de vordering van de bank als het
tegoed opeisbaar zijn, hetzij onder de
bank derdenbeslag wordt gelegd, het
tegoed door de cliënt wordt overgedra
gen of daarop een beperkt zakelijk
recht (bijvoorbeeld pand, vruchtgebruik)
wordt gevestigd.
Ook bij het toepassen van haar ver
rekeningsrecht zal de bank zorgvuldig
moeten handelen. De bank zal zo mo
gelijk vooraf de cliënt tijdig in kennis
moeten stellen van haar voornemen om
van haar verrekeningsrecht gebruik te
maken.
De bescherming van de cliënt
De positie van de cliënt bij een even
tueel geschil met de bank kan - zeker
in vergelijking met sommige andere al
gemene voorwaarden - de toets der
kritiek zeer wel doorstaan. Allereerst
wordt op de betrekkingen tussen de
cliënt en de bank Nederlands recht van
toepassing verklaard. De betrekking
moet wel de relatie tussen een kantoor
van de bank in Nederland en de cliënt
betreffen.
In de tweede plaats kunnen zowel
cliënt als bank een geschil aanhangig
maken bij de bevoegde Nederlandse
rechter. Daarenboven is de cliënt als J
eisende partij bevoegd om een geschil
aan een daarvoor in aanmerking ko-
mende geschillencommissie voor te
leggen. Zo kan een particuliere cliënt j
zich wenden tot de Geschillencom-
missie Bankbedrijf.
De behandeling van een geschil door
de Geschillencommissie Bankbedrijf is j
vrij formeel. Er is geen verplichte bij-
stand van een advocaat vereist. De j
cliënt kan zelf zijn eigen belang beplei
ten. De behandelingskosten zijn voor
de cliënt beperkt tot slechts f 50,-.
In de derde plaats komen de kosten
van rechtsbijstand ter zake van een
geschil tussen de cliënt en de bank in
een procedure voor de rechter of een
geschillencommissie voor rekening van
de cliënt of de bank indien en voorzo
ver dat bij de uitspraak wordt bepaald.
Kosten die een bank moet maken in
dien zij betrokken wordt in een proce
dure of een geschil tussen de cliënt en j
een derde, komen echter voor rekening
van de cliënt. Dat is redelijk omdat de
bank buiten het geschil staat en er vaak
tegen haar wil bij betrokken wordt. Men
denke aan verklaringsprocedures bij
derdenbeslagen onder de bank en ont
eigening van onroerend goed, dat hy
pothecair ten behoeve van de bank is
verbonden.
Een ander belangrijk punt voor de posi
tie van de cliënt is dat de banken zich
verplicht hebben overleg te plegen met
representatieve Nederlandse consu
menten- en ondernemersorganisaties
bij voorgenomen wijzigingen of aan
vullingen van de Algemene Bankvoor
waarden. Op deze wijze is voor de toe
komst evenwichtigheid in de afweging
van de belangen van de bank enerzijds j
en haar cliënten anderzijds gewaar-
borgd.
Evenwichtig
Met de invoering van de nieuwe Al
gemene Bankvoorwaarden worden een
aantal evenwichtige spelregels ge
geven voor de relatie tussen de bank
en de cliënt. De totstandkoming van
deze spelregels heeft enige tijd ge-
duurd maar goed werk heeft tijd nodig.
Het resultaat mag naar onze mening
gezien worden.
