V
De structureel-economische
effecten van belastingverlaging
De bestedingseffecten van
belas ting verlaging
springt, dat Nederland voorop loopt,
met name door de omvangrijke sociale
premiedruk.
Van het totaal van de werknemers in de
marktsector in ons land heeft circa drie
kwart te maken met een marginale wig
die schommelt tussen de 60 en de
70%.^Dat wil zeggen dat f 1,— netto
loonstijging voor de werknemer, ca.
f3,- bruto loonkostenstijging (inclusief
pensioenpremies) voor de werkgever
betekent. Dit geldt al vanaf de laagste
inkomens.
De negatieve economische gevolgen
van belastingheffing staan tegenover de
positieve economische en maatschap
pelijke effecten die de daarmee be
kostigde overheidsuitgaven opleveren.
Over de desbetreffende politieke afwe
ging zullen we pas op het eind een en
kele opmerking plaatsen. Wij beperken
ons tot de effecten van de belastinghef
Drs. V. C. A
van Polanen Petel
Algemeen Economisch
Onderzoek
fing en dan met name van de loon- en
inkomstenbelasting. De structurele ef
fecten komen boven water door bestu
dering van de werking van markten in
het economisch proces, zoals de
aanbod-economie doet. Met name krij
gen dan werkgelegenheid en investerin
gen de aandacht. Zo zal belastingverho
ging verstorend inwerken op de ar
beidsmarkt.
De vraag naar arbeid door bedrijven (en
overheid) zal lager uitvallen als een
lastenverzwaring door de werknemers
gedeeltelijk wordt afgewenteld op de
werkgevers. Omgekeerd kan belasting
verlaging ook loonkostenmatiging uit
lokken, wat van groot belang is voor de
internationale concurrentiepositie van
ons land. Ook kan belastingverlaging de
huidige demotiverende werking van de
hoge marginale tarieven verminderen,
terwijl het aanbod van arbeid door een
belastingverlaging zal toenemen. Men
houdt immers van elke verdiende gul
den netto meer over.
Met het voorafgaande hangt samen dat
werken in het zwarte circuit, waar bru
toloon gelijk is aan nettoloon, relatief
onaantrekkelijker wordt. In algemene
zin wordt bij belastingverlaging het ren
dement van het zwarte circuit geringer.
Als de geriskeerde 'pakkans' en de boe
te in de afweging worden betrokken,
kan dat ertoe leiden, dat weer meer ac
tiviteiten tot het formele circuit gaan be
horen, met gunstige effecten op de be
lastingopbrengst.
Bovendien zal een directe belastingver
laging, zoals de komende verruiming
van de rentevrijstelling, een gunstig ef
fect op de besparingen hebben.
Tenslotte heeft een verlaging van de
loon- en inkomstenbelasting positieve
gevolgen voor de (uitbreidings)investe-
ringen. Zelfstandige ondernemers profi
teren direct van een verlaging van de in
komstenbelasting en in het algemeen
kan het rendement van investeringen
omhoog gaan door het indirecte neer
waartse effect op de loonkosten.
In theorie veroorzaakt een belastingver
laging macro-economisch gezien een
sneeuwbaleffect. In eerste instantie
groeit het besteedbaar inkomen. In
reactie daarop zullen de consumptie
en/of de besparingen toenemen. De be
drijven reageren op de gestegen afzet
met naar boven bijgestelde afzet- en
winstverwachtingen. Dat houdt in dat
allereerst onderbezette kapitaalgoede
ren worden benut en werklozen weer
aan de slag kunnen en dat later de in
vesteringen zullen toenemen. Uiteinde
lijk wordt zo meer inkomen gegenereerd
en nemen de (inkomensgebonden) be-
