I -f' Planten- en dierencelculturen Nieuwe medicijnen De uitgaven voor biotechnologisch onderzoek in ons land worden geschat op f 500 a f 800 miljoen. Maar de onderzoeksinspanning dreigt achter te blijven bij andere ontwikkelde landen. staan. Zodoende kan het fermentatie proces sneller en efficiënter verlopen. Behalve in de voedingsmiddelenin dustrie worden micro-organismen ook ingezet bij de afbraak van afvalstoffen en voor de zuivering van afvalwater. Op dit gebied beschikt Nederland over een vooraanstaande kennis. Naast micro-organismen kunnnen ook biokatalysatoren (enzymen) gebruikt worden om op grote schaal agrarische grondstoffen om te zetten in allerlei pro- dukten. Ook op dit terrein wordt er in tensief gesleuteld aan nieuwe en stabie lere enzymen, die sneller en efficiënter zullen werken dan de bestaande soor ten. Ook wordt er gewerkt aan het ont wikkelen van systemen waarbij enzy men worden gebonden aan dragermate riaal of worden ingesloten in een mem braam. Zodoende hoeft men niet steeds nieuwe enzymen aan het proces toe te voegen, maar kunnen deze via een der gelijk systeem worden hergebruikt. Naast kostenverlaging bieden deze systemen ook mogelijkheden voor con tinue procesvoering. Tot nu toe wordt slechts een beperkt deel van de akkerbouwproduktie door de mens nuttig gebruikt, bijvoorbeeld de korrels van de graangewassen of de knollen van de aardappelplant. De rest van de plant - het ongebruikte deel - bestaat (afgezien van water) groten- deelsuitcellulose, lignineen pectine. Bio chemisch gezien zijn deze stoffen gro tendeels uit dezelfde bouwstenen als zetmeel en suiker opgebouwd. Ze zijn alleen op een andere wijze gestructu reerd, waardoor ze andere eigenschap pen vertonen en voor de mens 'onver teerbaar' zijn. Er komt echter steeds meer kennis beschikbaar over de sa menstelling en structuur van deze plan- tengrondstoffen en de enzymensyste men die nodig zijn om ze af te breken tot bruikbare stoffen, waaronder ruwe suiker. Een andere ontwikkeling die in dit ver band op het congres ook veel aandacht kreeg, is de ontwikkeling van appara tuur en systemen om grootschalige fer mentatieprocessen beter te kunnen be heersen. Met behulp hiervan wordt on der meer getracht het verloop van de chemische processen in een bioreactor beter en continu te kunnen volgen, zo dat tijdig kan worden ingegrepen wan neer er iets mis dreigt te gaan. Daartoe worden onder meer nieuwe meetsyste men ontwikkeld, waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van chips en biosensoren. Naast processen die verlopen met be hulp van micro-organismen en enzymen wordt ook gewerkt aan kweekculturen van plant- en diercellen in reactievaten voor de produktie van allerlei stoffen, zoals enzymen en hormonen. Bedacht moet worden dat naar schatting onge veer de helft van de geneesmiddelen plantaardige stoffen bevat. Tot nu toe worden deze stoffen gewonnen uit plantenweefsel, wat over het algemeen een ingewikkelde en kostbare aangele genheid is. Door de plantencel, die de interessante stoffen produceert, uit de plant te isoleren en apart te kweken in een laboratorium, kunnen deze cellen onder bepaalde groei-omstandigheden overgaan tot het produceren van deze stoffen. De nieuwe technieken in de biotechno logie worden ook al enkele jaren ge bruikt om medicijnen te maken. Een voorbeeld daarvan is het hormoon insu line, waaraan patiënten met suikerziekte een tekort hebben. Deze stof wordt gewoonlijk gewonnen uit de alvleesklier van varkens en runde ren. Deze insuline is echter niet precies gelijk aan menselijke insuline en wordt in het lichaam van de patiënt als een vreemde stof herkend met als gevolg dat deze antistoffen gaat produceren. Daarnaast zitten er in de op deze wijze verkregen dierlijke insuline nog andere stoffen die de effectiviteit ervan verklei nen. Zuiveren is technisch mogelijk maar zeer kostbaar. Het is een farma ceutisch bedrijf echter reeds in 1979

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1987 | | pagina 23