Wereldwijd leverancier van
levend groen
De Nederlandse boomkwekerij
Ons land heeft een schitterend groen visitekaartje: Nederland is
de grootste exporteur van boomkwekerijprodukten ter wereld.
Zo'n zestig procent van de produkten wordt uitgevoerd. Naar
meer dan 80 tanden.
Door de vijf eeuwen heen dat deze bedrijvigheid in Nederland
beroepsmatig plaatsvindt, heeft de boomkwekerij een bijzonder
breed assortiment gekregen. Daarmee vervult deze bij uitstek
groene sector een belangrijke functie in de groenvoorziening,
wereldwijd.
In zijn voorwoord tot het Coniferenboek, dat in 1986 verscheen
ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de Koninklijke
Vereniging voor Boskoopse Culturen, bracht ir. P. J. Lardinois de
betekenis van de sector kernachtig onder woorden: 'Levend
groen zal ook in de toekomst een onmisbare functie blijven
vervullen voor een leefbaar milieu. Het belang van de
boomkwekerij wordt daarmee andermaal onderstreept.'
In een onlangs door de Rabobank ontwikkelde 'Visie op Boom
kwekerij' wordt het functioneren van de sector diepgaand in
beschouwing genomen.
Omvang en spreiding
Het uitgangsmateriaal
e boomkwekerij is allang niet
meer beperkt tot het uitslui
tend voortbrengen van bo
men. Het is een verzamel
term voor de teelt van een
breed scala van gewassen,
waar 'de boom' er een van is.
Tegenwoordig kent de sector
de volgende uiteenlopende produkt-
groepen:
Bos- en haagplantsoenen. Bomen en
struiken die met name door overheid en
semi-overheid in bossen en overige vrij
grove aanplantingen worden gebruikt
(Pinus- en Abiessoorten).
Laan- en parkbomen. Deze bomen
vertegenwoordigen veelal de wat duur-
Sterke ontwikkeling van de teelt van
kleinere boomkwekerijprodukten
- hier tuinhortensia's - in potten en
containers.
dere soorten (o.a. Ulmus-, Platanus- en
Acersoorten).
Vruchtbomen. Een aparte categorie
welke aan de fruittelers worden ver
kocht. Dit geldt ook voor onderstam
men van vruchtbomen die vooral in Zee
land en in de IJsselmeerpolders worden
geteeld (zoals EM-9, M27, Kwee).
Rozenstruiken. De onderstammen
van rozenstruiken worden voornamelijk
in Groningen gekweekt; het occuleren
vindt met name plaats in Noord-
Limburg (o.a. Rosa canina 'Inermis', Ro-
sa rugosa).
Sierconiferen. Hier betreft het in veel
gevallen kleinere struiken, die in de vol-
legrond en in containers worden geteeld
(Juniperus, Chamaecyparis, Thuja en
Taxus).
Overige sierheesters en klimplanten.
Deze groep bestaat uit een groot assor
timent heesters voor beplanting in tuin
en park (Rhododendrons, Clematis).
Vaste planten. Kruidachtige overblij
vende planten die veelal winterhard zijn.
De bovengrondse delen sterven in het
najaar af. Het assortiment is zeer uitge
breid (bijvoorbeeld Campanula-,
Geranium-, Primulasoorten).
De boomkwekerijsector telt ruim 4 400
bedrijven, waarvan circa 2 800 hoofd-
beroepsbedrijven. In 1986 werden op
ruim 6 500 ha boomkwekerijgewassen
in de open grond geteeld. Het areaal
vaste planten bedroeg daarnaast 418
ha, terwijl ook nog ruim 100 ha boom-
en vaste plantenteelt in kassen plaats
vond in de vorm van containerteelt. De
belangrijkste boomkwekerijgebieden
vinden we in Noord-Brabant en Gelder
land met als belangrijkste produktie-
centra:
Boskoop e.o.: hier worden veel
heesters, klimplanten en sierconiferen
geteeld. De teelt is hier intensief en de
gemiddelde bedrijfsoppervlakte be
draagt circa 1,0 ha.
Zundert: veel bos- en haagplantsoen.
Het assortiment wordt op een extensie
ve wijze geteeld en de gemiddelde op
pervlakte is 2,5 ha per bedrijf.
Kesteren-Opheusden: hier staan de
laanbomen sterk op de voorgrond, die
extensief worden geteeld. Gemiddeld is
de oppervlakte circa 2,2 ha per bedrijf.
Meer gespreide produktie vindt plaats in
Oost-Groningen (rozen- en vruchtboom
onderstammen), Limburg (Lottum met
rozen en vruchtbomen), de Betuwe en
Midden- en Noordoost-Brabant.
Naar verwachting zal in de periode tot
1990 een verdere uitbreiding plaatsvin
den. Het areaal boomkwekerijgewassen
(inclusief vaste planten) zal toenemen
tot naar schatting circa 7 200 ha, voor
al door uitbreiding op de bestaande be
drijven. Er zal waarschijnlijk ook nog
enige instroom vanuit andere sectoren
plaatsvinden. Daarbij moet worden be
dacht dat de markt slechts in beperkte
mate ruimte biedt voor een dergelijke
omschakeling. Bovendien is voor het
behalen van bevredigende bedrijfsresul
taten voldoende vakmanschap en erva
ring een voorwaarde.
Het uitgangsmateriaal - ent- en occu-
latiehout, stek, eenjarig plantgoed, on
derstammen, spillen en veren - wordt
meestal door de kwekers zelf geprodu
ceerd. Daarnaast wordt het betrokken
van andere kwekers, groothandelaren,
de Nederlandse Algemene Keurings
dienst voor Boomkwekerijgewassen
(vooral enthout voor fruit-, laan- en
parkbomen) en voor wat betreft rozen-
onderstammen de afzetgroep Rosaco.
Vooral de NAKB vervult, in samenwer
king met andere instanties, een funda
mentele rol bij het verkrijgen van virus
vrij uitgangsmateriaal voor boomkweke-
Ir. H. J. M. Keulen
Bedrijfs takonderzoek
