De betrekkingen van de
Rabobank met de Sovjet Unie
Landbouw
De ontwikkelingen in de Sovjet
Unie worden binnen Rabobank
Nederland nauwkeurig gevolgd
omdat het land een belangrijke
Ipotentiëlemarkt is voor de
Nederlandse exporteurs en het
Nederlandse bankwezen.
In november van het vorige
jaar reisde de heer Wijffels,
voorzitter van de Hoofddirectie,
mee in een delegatie van het
bedrijfsleven, die premier
Lubbers vergezelde op diens
bezoek aan Moskou.
In februari jl. werd in
Nederland een Sovjet-delegatie
ontvangen onder leiding van de
eerste vice-voorzitter van
Gosagroprom, het staatscomité
voor de agro-industrie in de
Sovjet Unie, een instantie die
enigszins vergelijkbaar is met
ons Ministerie van Landbouw
en Visserij.
De delegatie bezocht ons land
op uitnodiging van Minister
Braks om zich over de
agrarische ontwikkelingen en
expertise van nabij te laten
voorlichten en zich te
oriënteren op de mogelijkheden
van samenwerking met
Nederlandse bedrijven in de
agri-sector.
De heer Wijffels heeft de
delegatie een ontvangst
aangeboden op het kantoor
van Rabobank Nederland in
Utrecht.
schreven conventionele centrales de
elektriciteitsproduktie moeten aanvul
len. Momenteel wordt circa 11% van de
elektriciteit door kernenergie opgewekt.
In 1990 moet dit aandeel volgens de
oorspronkelijke plannen zijn gestegen
tot ruim 20%! Deze doelstelling zal ze
ker niet worden gerealiseerd, maar het
staat vast dat de Sovjets ondanks de te
genslagen doorgaan met kernenergie.
De landbouw is georganiseerd in collec
tieve boerderijen (kolchozen), staats
boerderijen (sovchozen) en particuliere
stukjes land van boeren en stedelingen.
Oude, kleine collectieve boerderijen zijn
in de loop van de tijd vervangen door
veel grotere eenheden. Tegelijkertijd na
men de staatsboerderijen zowel in aan
tal als in belang toe. De helft van de
agrarische bevolking werkt op de
staatsboerderijen. De grootschaligheid
van de kolchozen en sovchozen is niet
bevorderlijk voor de doelmatigheid en
produktiviteit. Produktieplannen wor
den centraal vastgesteld, de boeren zijn
werknemers en onvoldoende gemoti
veerd voor het werk en de infrastruc
tuur (opslag en transport) is gebrekkig.
Bovendien zijn de natuurlijke omstan
digheden in de Sovjet Unie ongunstig:
slechts een kort groeiseizoen door de
lange koude winters en onvoldoende re
genval boven het overgrote deel van het
in cultuur gebrachte areaal. Irrigatie
speelt daarom een belangrijke rol.
Ondanks het feit dat de landbouw on
geveer een derde van alle investerings
inspanningen voor zijn rekening neemt,
is de groei van de agrarische produktie
onvoldoende om aan de sterk groeiende
vraag te voldoen. Door de inkomensstij
ging is de vraag naar voedsel (in het bij
zonder naar vlees en andere hoogwaar
dige produkten) toegenomen. Als ge
volg van het gevoerde prijsbeleid (al
ruim 20 jaar stabiele detailhandelsprij-
zen door grote subsidies) overtreft de
vraag al jarenlang het aanbod. Dit prijs
beleid leidt tot vreemde situaties: zo is
het bijvoorbeeld goedkoper om brood
als veevoer te gebruiken dan voedergra-
nen. Deze marktsituatie noodzaakte tot
voedselimport, vooral van (voeder)gra-
nen. Daarbij viel de graanoogst telkens
veel lager uit dan gepland. Overigens
heeft de Sovjet Unie vorig jaar voor het
eerst sinds 1978 weer cijfers verstrekt
over de graanoogst. Als gevolg van het
goede weer en een verbeterde distribu
tie van kunstmest en bestrijdingsmidde
len kon 210 miljoen ton worden ge
oogst, minder dan het te hoog gegrepen
doel van 240 miljoen ton, maar meer
dan de circa 180 miljoen ton die gemid
deld in de laatste vijf jaar werd binnen
gehaald. De consumptie ligt naar schat
ting op 220 miljoen ton.
Onder Gorbatsjov, wiens deskundigheid
vooral ook op het gebied van de land
bouw ligt, is al een aantal maatregelen
genomen ten einde de politiek belangrij
ke agrarische produktie te vergroten.
Een kostbaar grootscheeps irrigatie
plan, waarbij complete rivieren zouden
worden omgeleid om nieuw te ontgin
nen land te bevloeien, is in de prulle-
Al in de jaren vijftig werd er inciden
teel 'gecorrespondeerd' tussen de toen
malige Centrale Raiffeisen-Bank en de
Sovjet Russische staatsbank om het
schaarse betalingsverkeer dat er tussen
beide banken plaatsvond mogelijk te
maken. Na de fusie in 1972 en tijdens
de verdere ontwikkeling van de Rabo-
bankorganisatie naar een algemene
bank richtte Rabobank Nederland zich
in toenemende mate actief op het bui
tenland.
Vanaf het begin werd veel aandacht aan
de Oosteuropese landen besteed. Dat
resulteerde in 1976 in kredietverlening
aan de Bank voor Buitenlandse Handel
van de Sovjet Unie (Vneshtorgbank)
door middel van consortiale leningen.
Deelneming in syndicaten van banken
was voor de Rabobank in deze tijd, me
de door de publiciteit die eraan werd ge
geven in de belangrijke financiële me
dia, een effectieve methode om in de in
ternationale markt bekend te worden.
Door de voorspoedige ontwikkeling van
het buitenlands betalingsverkeer via de
Rabobankorganisatie werd het contact
met de Vneshtorgbank gaandeweg in
tensiever en naarmate de behoefte ex
porten naar de Sovjet Unie te financie
ren groter werd nam de financiële be
trokkenheid met dit land toe.
De handelsbalans van Nederland met de
Sovjet Unie vertoont al jaren een tekort
dat hoofdzakelijk als gevolg van de Rus
sische olieverkopen via Rotterdam is
opgelopen tot ruim f 6,5 miljard in
1985. Het grote tekort is steeds een ar
gument voor de Nederlandse overheid
M. Faber
Landendesk Midden-
en Oost-Europa
mand gegooid. Het geld zal nu worden
gebruikt ter verhoging van de produkti
viteit van het bestaande areaal. Ter ver
betering van de coördinatie werden de
zes ministeries en een aantal organisa
ties, die zich bezighielden met land
bouw, verenigd in één 'superministerie'.
Bonussen worden nu gegeven op basis
van produktiestijgingen en zijn niet
meer afhankelijk van het al dan niet be
halen van doelstellingen. De regelingen
omtrent het privé-gebruik van grond
voor de teelt van groenten en fruit en
