Nieuwe voren trekken!
Deze maand brengen we nogal
I wat te 'ezen over de landbouw.
Niet zozeer omdat er weer een
nieuw jaar begonnen Is en zelfs niet om
dat de EG-landbouwministers hun tradi
tionele marathonronde nog juist voor de
Kerst weer eens uitgereden hebben. Dat
was trouwens de meikronde en er zul
len ook nog wel een vlees-, graan- of
suikerronde verreden moeten worden.
Al zulke maatregelen, al afgekondigd of
nog af te kondigen, zijn eigenlijk symp
tomen van dezelfde zaak. En wie zich
op zo'n symptoom blindstaart - de su
perheffing, de meststoffenwet, de
graan- of boterbergen, melkplassen of
mesthopen en denkt 'het zal vanzelf
wel weer overwaaien', vergeet dat er
iets veel belangrijkers aan de hand is.
Want duidelijk en onafwendbaar komt
de landbouw voor een beslissende keu
ze te staan. Gevolg van een ontwikke
ling, die zonder overdrijving revolutio
nair mag worden genoemd. Niet alleen
hier, maar ook elders in de wereld. Er is
moed voor nodig om dat als boer onder
ogen te zien en je er op de juiste wijze
op in te stellen. Maar het is ook een uit
daging. Waard om op te pakken. Zeker
voor de Nederlandse boer!
De boer hij ploegde voort. Dat zal wel.
Zo'n dichtregel wijst op de oerkracht,
die in de boer schuilt: de wil om zijn
grond te bewerken en te produceren.
Maar ook de voor, die zo'n ploegende
boer trekt gaat haperingen vertonen ais
onbekende obstakels opdoemen. En ze
ker ais de boer ingrijpende veranderin
gen bemerkt in het hete klimaat om hem
heen. Dan moet zijn hele planning op de
helling, misschien zelfs de planning
waaraan zijn soort van ouder op ouder
gewend is.
Zo'n aanpassing wordt nu en in de
komende tijd aan de hele land
bouw als zodanig 'gedecreteerd'
doordat deze met zijn belangrijkste pro-
dukten zienderogen in een uitgesproken
overschotsituatie is terechtgekomen.
Wat een verschil met vroeger. Niet zo
lang geleden produceerden onze boeren
en tuinders nog voor een groeiende
Europese- en wereldmarkt. Daar vonden
ze altijd kopers, want er was stijgende
behoefte aan voedsel en er was stijgen
de koopkracht. Die verkopersmarkt is
inmiddels duidelijk omgeslagen in een
kopersmarkt. Tegenwoordig bepaalt de
koper wat en hoeveel en tegen welke
prijs hij wit kopen. Keuze genoeg tussen
vele aanbieders. Ondertussen produ
ceert de boer door, weliswaar tegen la
gere kosten omdat energieveevoeder
en rentekosten aanzienlijk zijn gedaald,
maar uiteindelijk ook tegen veel lagere
marktprijzen. Men kent de gevolgen: de
'bergen en plassen' zijn te hoog en te
diep geworden, niet meer te verwerken,
zeg maar te betalen en de markten zijn
verzadigd. De tijd is aangebroken, dat
we op een andere toekomst overscha
kelen, want zo zeggen de deskundigen,
de huidige situatie is niet incidenteel,
maar structureel onwerkbaar geworden.
Zorg dan dat het anders wordt, zal
iedereen zeggen. Best. Maar hoeVoor
de markt produceren? Ja, maar dat be
tekent wel minder of anders produce
ren, lagere prijzen ontvangen en wel
licht inkomstendaling voor veel boeren.
Toch maar doorgaan met garanties voor
afname en prijssteun in bepaalde geval
len? Welke gevallen? Er zijn zoveel ver
schillen tussen landbouwbedrijven, hier
en elders. Of moet je bepaalde produk
ten concentreren in bepaalde landen of
streken? Je gaan toeleggen op heel
nieuwe produkten, produktiemethoden
en -technieken? Denk ook aan de al
klemmender eis van het zuiver houden,
juister: weer zuiver maken van het mi
lieu. Kun je op een milieuzuivere wijze
de kosten van de voortbrenging druk
ken? Zijn er, mee daardoor, nieuwe
markten te ontsluiten?
Dit soort dilemma's bespeur je achter
de huidige landbouwproblematiek. De
landbouw zit in een overgangssituatie.
Macro-economisch is dat koel en bere
deneerd aan te tonen. Maar wat op dat
vlak gebeurt, raakt altijd de toekomst,
het inkomen van de individuele agrari
sche ondernemer.
