Bodemstructuur en
bedrijfsstructuur vormen ook
knelpunten
?'mê'
T\
Graan en suiker in overvloed
Aardappelen: Welke van de drie?
Aardpeer: kanshebber voor een vaste plaats in het bouwplan.
Kleine markt voor de teunisbloem.
veilig' bouwplan. Alleen ongunstige
weersomstandigheden konden roet in
het eten gooien. De komende jaren
wordt de tot nog toe ingebouwde veilig
heid aangetast. Door de overschotten
van marktordeningsprodukten wordt
door de overheden een beleid voor
gestaan dat minder gericht is op markt-
ondersteuning. Er is derhalve een stre
ven naar een situatie, waarbij de prijs tot
stand komt op basis van vraag en
aanbod.
De druk op de prijzen van de marktorde
ningsprodukten heeft tot gevolg, dat de
rentabiliteit van de akkerbouw vermin
dert. Dat is ook het geval op de akker
bouwbedrijven die een groot aandeel
zogenaamd vrije produkten in het
bouwplan hebben opgenomen. Immers,
er is een dreiging van een te grote are
aaluitbreiding van deze gewassen.
Andere aspecten die de inkomensont
wikkeling in de akkerbouw onder druk
zetten, hebben te maken met de bo
demvruchtbaarheid en de bedrijfsstruc
tuur. De bodemvruchtbaarheid in de ak
kerbouw wordt enerzijds aangetast
door de vernauwing van het bouwplan
in de loop der jaren, anderzijds door de
intensivering van de produktie. Het ge
bruik van grondontsmettingsmiddelen,
gewasbeschermingsmiddelen en mest
stoffen is door de nauwe vruchtwisse
ling in belangrijke mate toegenomen.
Dit werkt niet alleen kostenverhogend,
maar kan tevens nadelige effecten heb
ben op onder andere het produktiever-
mogen van de grond. Dit laatste is reeds
merkbaar op verschillende bedrijven in
de veenkoloniën, waar de fabrieksaard
appelteelt een zwaar beslag op de
grond legt.
Vastgesteld moet worden dat de be
drijfsstructuur in de akkerbouw niet op
timaal is. Er zijn nog veel kleine bedrij
ven die qua rentabiliteit niet mee kun
nen komen met de grotere. De oorzaak
is vooral dat de arbeid niet optimaal kan
worden benut op de kleinere bedrijven.
Ook grotere bedrijven hebben daarmee
te kampen door de voortschrijdende
mechanisatie, die tot schaalvergroting
dwingt. Een knelpunt is dat de mogelijk
heden tot bedrijfsvergroting zeer be
perkt zijn. Het wordt daardoor steeds
moeilijker om de inkomens op peil te
houden.
Wanneer wij de mogelijkheden van de
teelt van gangbare gewassen in ons
land bezien, lijken er onvoldoende uit
breidingsmogelijkheden. Duidelijke licht
punten ten aanzien van nieuwe renda-
A. J. Neuteboom
Bedrijfstakonderzoek
bele teelten zijn er nog niet. Ook uit
oogpunt van vruchtwisseling zou een
vierde 'groot' gewas naast granen,
aardappelen en suikerbieten zeer wel
kom zijn. Wat zijn de mogelijkheden
voor de toekomst?
Wat de granen betreft is er een groot
overschot in de EG, voornamelijk van
zachte tarwe voor veevoerdoeleinden.
Op korte termijn zijn hiervoor onvol
doende afzetmogelijkheden. Op langere
termijn zal door het wijzigen van prijs
verhoudingen de concurrentiepositie
van tarwe in de zetmeel- en veevoerin-
dustrie verbeteren, terwijl er voorts
meer mogelijkheden komen voor in
dustriële verwerking. Momenteel is er
nog wel perspectief voor uitbreiding van
de teelt van kwaliteitsgranen, zoals
brouwgerst en harde tarwe, ofwel bak-
tarwe voor verwerking in het brood.
De suikerbietenteelt is de laatste paar
jaar nogal uitgebreid. De mengprijs die
in het verleden werd uitbetaald was
aantrekkelijk genoeg voor de akkerbou
wers om (opnieuw) met de teelt te be
ginnen. De huidige bietentelers vrezen
de grote concurrentie van aspirantbie-
tentelers en hebben in samenspraak
met de suikerindustrie de teelt voor
1987 afgeschermd door verdeling van
het beschikbare quotum. Uitbrei
dingsmogelijkheden zitten er voor de
toekomst niet in, gezien het grote
suikeroverschot op de wereldmarkt.
De teelt van consumptie-aardappelen is
geheel vrij, terwijl ook sprake is van een
vrije prijsvorming. Binnen de EG wordt
wel gepraat over een marktordening,
waar enkele landen voorstander van zijn
om hun eigen produktie veilig te stellen.
Ons land, waar de aardappel goed ge
dijt, is tegen een marktordening en is
van mening dat de teelt daar moet
plaatsvinden waar deze het beste ren
deert. De kans is evenwel groot dat de
belangstelling voor de teelt van
consumptie-aardappelen, zowel hier als
elders in de EG, groter wordt, wat een
prijsdrukkend effect zal hebben. De toe
komst voor de afzet van consumptie
aardappelen lijkt redelijk, vooral doordat
de export van aardappelen als voorge
bakken produkt mogelijkheden biedt tot
verdere vergroting. De pootaardappel-
teelt zit de laatste jaren tegen het pla
fond van de wenselijke produktieom-
vang, hoewel we als land de grootste
exporteur ter wereld zijn. De pootgoed-
sector heeft een eigen garantieregeling,
Vervolg op pagina 35
