V W
Rabobank TZl
aantal opzichten af van de andere sec
toren in het MKB. Op de eerste plaats is
het zo, dat de bedrijven wat grootschali
ger zijn. Het gemiddelde industriële be
drijf is naar toegevoegde waarde geme
ten 3 a 4 maal zo groot als bijvoorbeeld
een bedrijf in de dienstverlenende sec
tor. Kenmerkend voor de industrie is ook
de grote afhankelijkheid van de buiten
landse afzet. Voor de industrie in haar
totaliteit geldt, dat bijna de helft van de
omzet in het buitenland wordt gereali
seerd. Nemen we ook de indirecte ex
port, bijvoorbeeld via toelevering, in be
schouwing, dan gaat aanzienlijk meer
dan de helft van onze industriële pro
duktie de grens over.
De relatief gunstige ontwikkeling van de
industrie in recente jaren is voor een be
langrijk deel te danken aan de sterke po
sitie op de exportmarkten, die door de
loonkostenmatiging verder verbeterd is.
Samen met de opleving van de wereld
conjunctuur leidde dit tot een groei van
de produktie en de winstgevendheid
van de industriële bedrijven. Doordat
eerst nog sprake was van een onderbe
zetting van het produktie-apparaat, na
men de investeringen en de werkgele
genheid aanvankelijk niet toe. Pas vanaf
1984 gaven de investeringen een groei
te zien. Daarbij viel duidelijk de al eerder
geconstateerde inhaalvraag op.
Aan de ondernemers in de industriële
sector worden steeds hogere eisen
gesteld. Een toenemend prijs/kwaliteits
bewustzijn dwingt de bedrijven om niet
het produktieproces, maar de aanslui
ting op de markt centraal te stellen in
het bedrijfsbeleid, te meer daar de af
zetmarkten voortdurend aan verande
ring onderhevig zijn. De industriële on
dernemingen moeten daarom alert zijn
op nieuwe ontwikkelingen en technie
ken. Flexibele produktie-automatisering
is bijvoorbeeld een hulpmiddel dat zo
wel de efficiency als de kwaliteit kan
verbeteren. Voor de individuele onder
nemer kan dit betekenen, dat naast in
vesteringen in uitbreiding of modernise
ring van het produktie-apparaat ook nog
eens investeringen in dergelijke nieuwe
technieken noodzakelijk zijn. Om toch
voldoende financieel slagvaardig te blij
ven worden steeds vaker machines en
andere outillage via leasing gefinan
cierd. Een dergelijke financiering legt
geen beslag op middelen die wellicht el
ders in de bedrijfsvoering beter kunnen
worden gebruikt.
Het is in alle gevallen belangrijk de orga
nisatie van het bedrijf af te stemmen op
de toepassing van dergelijke nieuwe
technieken. Dat geldt evenwel ook voor
veranderingen buiten het eigen bedrijf.
Wanneer bijvoorbeeld de binnenlandse
markt weer meer kansen biedt, is het
van belang daar de commerciële organi
satie op aan te passen. Uiteraard zonder
het belang van de export te onder
schatten.
V
Rabobank TZ1
De produktie van de bouwnijverheid is
in sterke mate afhankelijk van het over
heidsbeleid ten aanzien van deze be
drijfstak. Circa 95% van de woning
bouw wordt in de één of andere vorm
gesubsidieerd; het grootste gedeelte
van de produktie van grond-, water- en
wegenbouwkundige bedrijven vindt
plaats in opdracht van de (lagere) over
heid; daarnaast wordt in de utiliteits
bouw een groot aantal gebouwen voor
de huisvesting van (semi-)overheids-
lichamen vervaardigd. Omdat de bouw
zo sterk afhankelijk is van de gelden van
de overheid en deze de bouw voorals
nog niet extra wenst te stimuleren,
werkt de economische recessie van
eind jaren zeventig en begin jaren tach
tig langer door in de bouwnijverheid dan
in het overige bedrijfsleven.
Terwijl het met het MKB vanaf 1984 als
geheel al beter ging, boekte de bouwnij
verheid tot en met 1985 steeds lagere
resultaten. Ook voor de komende jaren
wordt geen grote opleving in de resulta
ten verwacht. Weliswaar nemen de in
vesteringen in bedrijfsgebouwen toe,
maar het woningbouwprogramma
wordt fors naar beneden bijgesteld.
Daarbij komt dat de bouwnijverheid -
net als andere arbeidsintensieve be
drijfstakken - te maken heeft met zeer
veel beunhazerij door het enorme bruto-
netto traject in ons land. Het enige ant
woord van de reguliere bedrijven daarop
zijn kwaliteitspromotiecampagnes.
De te verwachten verschuiving van
nieuwbouw naar herstel-, verbouw- en
onderhoudswerkzaamheden betekent
dat bouwbedrijven de markt goed moe
ten volgen. De bedrijven zullen zich or
ganisatorisch moeten aanpassen aan
deze veranderingen en ervoor zorgen
dat voldoende specifieke kennis voor
handen is of komt om adequaat op de
markt in te spelen. Een serieus pro
bleem is de toenemende terugtrekking
van het arbeidsaanbod in de bouw en
de geringe animo van jongeren om een
beroep in deze richting uit te oefenen.
Hierdoor dreigt in de toekomst een te
kort aan goedgeschoolde vaklui te
ontstaan.
Rabobank CJ
Een van de sectoren die het minst in de
schijnwerpers staat is de groothandel
Desondanks vervult de groothandel in
de distributie van goederen een voor
aanstaande rol. De bedrijven fungeren
als schakel tussen producenten ener
zijds en afnemers anderzijds. Deze afne
mers bestaan voor een groot gedeelte
uit detaillisten, maar ook de industrie
behoort tot de klantenkring van de
groothandel.
De groothandelsfunctie berust in Neder
land bij ondernemingen die deze functie
zelfstandig als hoofdactiviteit uitoefe
nen (de institutionele groothandel) en
bij ondernemingen die deze functie op
een geïntegreerde wijze uitoefenen, zo
als coöperaties en niet-verzelfstandigde
verkoopkantoren van de industrie en
grootwinkelbedrijven.
Een groeiend gedeelte van de omzet
van de groothandel wordt gerealiseerd
in het internationale handelsverkeer. In
1984 was met de groothandelsimport
een bedrag gemoeid van f 84 miljard,
42% van de totale Nederlandse invoer
waarde. De export door de groothandel
bedroeg circa f 54 miljard, hetgeen
26% van de totale Nederlandse export
waarde was. Hieruit blijkt, dat een groot
deel van de leveranciers en afnemers
van de groothandel uit het buitenland
afkomstig is. De exporterende groot
handel kan dan ook een belangrijke rol
spelen in de verdere vergroting van de
Nederlandse uitvoer.
Vooral dank zij deze internationale han
del en vanwege de vrij grote rol van de
groothandel bij de toelevering aan de in
dustrie heeft de afzet van deze sector
zich in het begin van de jaren tachtig