Ruimer ademhalen en innoveren Trends uit Cijfers Trends Trends Nadat het economisch herstel in 1984 duidelijk vastere voet aan de grond had gekregen, was in 1985 sprake van een verbreding van dat herstel. Behalve de export droegen nu ook de investeringen en de consumptie bij aan de economische groei. Met name dit laatste heeft vrij gunstige gevolgen gehad voor de ont wikkeling van het midden- en kleinbedrijf (MKB). De afzetstructuur van het MKB wijkt namelijk wezenlijk af van die van het grootbedrijf. Consumptie- en investeringsgoederen nemen bij de kleine en mid delgrote ondernemingen bijna de helft van de afzet voor hun reke ning. De rest bestaat voor het overgrote deel uit intermediaire leve ringen en slechts voor een klein deel uit export. In het grootbedrijf is het juist de export die voor meer dan de helft bijdraagt aan de af zet. Door de stagnatie van de binnenlandse bestedingen bleef het economisch herstel van het MKB tot voor kort dan ook achter bij dat in het grootbedrijf. Daarin lijkt nu snel verandering te komen. Rabobank O en van de belangrijkste bepa lende factoren voor de afzet van het MKB is het vrij be steedbaar inkomen van de consument. Twee jaar geleden was er nog sprake van een da ling. Voor dit jaar wordt uitge gaan van een stijging van dit inkomen van 3%. Deze toename betekent een geweldige impuls voor de particuliere consumptie die dit jaar dan ook een volumegroei laat zien van 314%. Het gunstige beeld voor het MKB wordt daarbij nog versterkt doordat allerlei vaste lasten afnemen, of althans veel minder sterk toenemen dan in het nog recente verleden het geval was. Zo is er voor het eerst in jaren sprake van een lagere gasprijs en wor den steeds meer consumenten verrast met een lagere hypotheekrente. Het deel van het inkomen dat kan worden uitgegeven aan andere goederen en diensten neemt hierdoor sterk toe. In het begin van de jaren tachtig was nog sprake van een tegengestelde be weging. Toen nam enerzijds het besteedbaar inkomen af en stegen an derzijds de vaste lasten zeer sterk. In deze schaarbeweging werd het afzetpo- tentieel van het MKB dubbel gekort. Nu is er als het ware sprake van een omge keerde schaarbeweging en komt er van twee kanten ruimte. Een beweging waarvan de eerste resultaten in 1986 zichtbaar zijn, maar waar 1987 toch ook nog het een en ander aan zal bij dragen. Een tweede belangrijke factor voor de ontwikkeling van de afzet van het MKB is de toelevering van goederen en diensten. Sinds 1982 ligt de jaarlijkse groei van de toeleveringen tussen de 12 en 16%. Vooral het MKB profiteert hier van, hetgeen onder meer het gevolg is van de toeleveringsstructuur. Doordat bedrijven activiteiten gingen uitbeste den aan andere bedrijven, is er een net werk ontstaan van ondernemingen die gespecialiseerd zijn in toelevering van hoogwaardige produkten en diensten. Het merendeel van deze bedrijven besteedt zelf weer een deel van de or ders uit, zodat er een trapsgewijze toe leveringsstructuur is ontstaan, waarin bovenaan een groot uitbestedend be drijf zit en meer naar beneden een keten van steeds kleinere toeleveranciers. De sterke groei van de toelevering is mede het gevolg van een forse stijging van de exporten. Enerzijds neemt daardoor de vraag toe van bedrijven die exporteren, anderzijds stijgt de directe export van de toeleverende bedrijven zelf. Internationaal gezien nemen de Neder landse toeleveringsbedrijven een gunsti ge concurrentiepositie in. Een positie die te danken is aan zowel de gematig de loonkostenontwikkeling als aan de goede kwaliteit van de geleverde pro dukten. Verwacht mag dan ook worden, dat de omzetgroei van de toelevering zich verder zal voortzetten. Vooral voor de kunststoffen wordt een flinke omzet groei verwacht van zo'n 9 10% per jaar. De groeiende afzet van de overige produkten zal een meer gematigd beeld vertonen, maar met 414 tot 6% toch nog behoorlijk zijn. Terloops is in het voorgaande al de ex port genoemd als afzetmarkt voor het MKB. Alhoewel de uitvoer in de totale afzet van het MKB nog een onderge schikte rol speelt, wordt deze wel steeds belangrijker. Een kleine 15% van de afzet van het MKB gaat naar het bui tenland. In het begin van de jaren tach tig was de export - samen met de toe levering - bovendien de enige steunpi laar in de afzet van het MKB. De laatste bepalende factor in de afzet van het MKB zijn de investeringen. De bruto investeringen van bedrijven (ex clusief woningen) stegen zowel in 1985 als in 1986 met zo'n 9%. In 1984 was nog slechts sprake van een toename van 4%. Binnen het MKB zijn het vooral de industrie en in mindere mate de groothandel die hun afzet dank zij de le vering van kapitaalgoederen zagen stij- Drs. A. G. M Broeksteeg Bedrijfs takonderzoek

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1986 | | pagina 6