Een sleutelrol bij de
buitenlandse afzet
Exportfinanciering van kapitaalgoederen
en diensten
Binnen het midden- en kleinbedrijf zijn in de producerende en ver
werkende industrie, de groothandel en de zakelijke dienstverlening
volgens het Erbo-onderzoek (Enquête Regionale Bedrijfsontwikke
ling) ca. 87 000 bedrijven werkzaam. Ongeveer 17 000 van deze
bedrijven houden zich bezig met export. Hun aandeel in de totale
Nederlandse export bedraagt zo'n 20%. Daarmee speelt het
midden- en kleinbedrijf een niet onaanzienlijke rol in het totale Ne
derlandse exportgebeuren. Een belangrijk deel hiervan komt voor re
kening van de kapitaalgoederenexport.
Eén van de problemen voor de exporteur, zowel de beginnende als
reeds werkzame, is de financiering van zijn export. Een probleem
overigens dat op adequate wijze aangepakt, zal resulteren in sterk
verbeterde afzetkansen. Vanuit dat gezichtspunt gaat dit artikel in
op een aantal specifieke kenmerken van exportfinanciering op mid
dellange termijn van kapitaalgoederen en diensten.
Vormen van exportfinanciering
Dit artikel richt zich op de financiering
van kapitaalgoederen en diensten op
middellange termijn, d.w.z. termijnen
van één tot ca. tien jaar. Transacties tot
één jaar, de zogenaamde handelsfinan
cieringen, worden buiten beschouwing
gelaten. Kapitaalgoederen zijn goede
ren die meer dan één productieproces
meegaan, zoals machines, transport
middelen, etc. Maar ook koeien vallen
hier bijvoorbeeld onder en het uitvoe
ren van projecten, waaronder het bou
wen van een fabriek, van kassen, de
aanleg van een weg, het uitvoeren van
baggerwerken, etc. Onder diensten
wordt de levering van specifieke know
how verstaan, zoals de diensten die
een ingenieurs- of architectenbureau
aanbiedt.
e ondernemer die exporteert
of gaat exporteren, wordt in
toenemende mate gecon
fronteerd met het probleem
van de financiering. Dit geldt
des te sterker wanneer men
zaken doet met landen bui
ten Europa. Veel ontwikke
lingslanden zijn vanwege hun schaarse
deviezenpositie niet in staat om hun im
porten contant te betalen en dringen
aan op uitgestelde betaling. Daarnaast
is de exporteur om concurrentieredenen
veelal gedwongen om zijn afnemer een
financiering aan te bieden, ook als daar
niet direct om wordt verzocht.
De financiering is in veel gevallen een
marketinginstrument geworden. Niet
ten onrechte wordt de exportfinancie
ring, naast produkt, prijs, plaats en pro
motie, wel eens de vijfde 'P' van de
marketing-mix genoemd!
Om met name ook de export naar moei
lijke gebieden mogelijk te maken, is in
Nederland een instrumentarium opge
zet, dat de banken in staat stelt adegua-
te financieringsconstructies voor de ex
porteur te hanteren. De rol van de over
heid, die bereid is een zeker deel van het
risico (met name het politieke risico) te
accepteren, is hierbij een factor van
doorslaggevende betekenis.
Afhankelijk van de aard van de transac
tie en de betalings- en leveringscondi
ties, die zijn opgenomen in het commer
ciële contract, zijn er twee vormen van
exportfinanciering mogelijk. Als het
gaat om de leverantie van een bedrijfs
klaar produkt zal de voorkeur uitgaan
naar een leverancierskrediet (suppliers
credit). Indien er sprake is van meer ge
compliceerde transacties, waarbij gedu
rende de bouwperiode reeds uitbetalin
gen ten gunste van de exporteur ge
daan dienen te worden, is een kopers
krediet (buyers credit) de aangewezen
vorm. Men denke hierbij bijvoorbeeld
aan het opzetten van een compleet pro
ject, de bouw van een schip.
Bij een leverancierskrediet is het de ex
porteur die krediet verstrekt aan zijn af
nemer. Door hem worden wissels ge
trokken op zijn afnemer. Deze wissels,
veelal voorzien van een bankaval, wor
den door de bank van de exporteur on
der bepaalde voorwaarden van hem ge
kocht. De bank berekent dan de contan
te waarde van de in de toekomst door
de afnemer terug te betalen termijnen.
Deze contante waarde wordt aan de ex
porteur uitgekeerd.
In feite heeft de exporteur hiermee een
contante betaling ontvangen. De bank
draagt in de toekomst zorg voor de in
casso van de wissels. Over het alge
meen wordt van deze constructie ge
bruik gemaakt wanneer het om één le
verantie gaat, waaraan geen ingewik
kelde transacties ten grondslag liggen.
Veelal heeft dit betrekking op niet al te
grote bedragen.
Inzake een koperskrediet wordt door de
bank van de exporteur een rechtstreek
se (directe) lening verstrekt aan de bui
tenlandse importeur of diens bank. De
voorwaarden waaronder worden vast
gelegd in een leningovereenkomst. Uit
betalingen uit de lening vinden recht
streeks plaats aan de exporteur ten
laste van zijn afnemer. Ook hier heeft de
exporteur in feite te maken met een
contante betaling. Nadat aan de leve
ringsverplichtingen is voldaan en beta
ling uit de lening heeft plaatsgevonden,
resteert er nog de verhouding tussen de
financierende bank en de buitenlandse
afnemer of diens bank.
De directe lening biedt de mogelijkheid
tot tussentijdse uitbetalingen overeen
komstig het commerciële contract op
basis van uitgevoerde deelleveringen
en/of op vaste momenten. In de aanne-
merij en in de scheepsbouw is het bij
voorbeeld gebruikelijk dat de betaling
zowel in termijnen als op vaste tijdstip
pen plaatsvindt. Voor de exporteur biedt
een dergelijke constructie het voordeel
dat tussentijdse voorfinanciering moge
Drs. D. J. Strijbos
Ü3 Exportfinanciering
1
