De export van kapitaalgoederen
en het midden- en kleinbedrijf
Het overheidsbeleid was er de
afgelopen jaren op gericht de
concurrentiepositie van het be
drijfsleven te verbeteren via
loonkostenmatiging en lasten
verlichting. De hiermee gepaard
gaande koopkrachtdaling voor
de burgers leidde er echter toe,
dat de binnenlandse consumptie
stagneerde. Daartegenover liet
vooral het exporterende be
drijfsleven een naar verhouding
sterke groei van de produktie
zien. Deze groep bedrijven be
schikt in het algemeen ook nu
nog over een goede orderpositie
en heeft relatief de meeste in
vesteringsplannen. Daarbij is in
het recente verleden - terecht
overigens - relatief veel aan
dacht geschonken aan het suc
ces van de agrarische export.
Een andere uitvoercategorie, te
weten kapitaalgoederen, is daar
bij duidelijk onderbelicht geble
ven. In het onderstaande zal
worden gepoogd voor een deel
in deze leegte te voorzien. Daar
bij zal ook worden aangegeven
wat de rol van het midden- en
kleinbedrijf is bij de export van
deze goederen.
Exportaandeel diverse goederencategorieën
De totale Nederlandse uitvoer
van goederen bedroeg in
1985 zo'n 230 miljard gul
den. In vergelijking met de
ons omringende landen
neemt energie in dit export
pakket een belangrijke plaats
in. Om een betere vergelij
king voor de overige goederencatego
rieën mogelijk te maken zijn in on
derstaande figuur de brandstoffen weg
gelaten.
Landbouwprodukten vormen voor ons
land de belangrijkste groep van export-
produkten met een aandeel van 28%.
Kapitaalgoederen en chemie hebben
een aandeel van iets meer dan 20%. De
overige produkten verzorgen de rest van
de uitvoer. Vergeleken met de andere
landen nemen landbouwprodukten en
chemie een relatief belangrijke plaats in.
Kapitaalgoederen en overige fabrikaten
scoorden daarentegen lager.
Wat opvalt is, dat de export van ons
land op een veel bredere basis steunt
dan in de ons omringende landen. West-
Duitsland bijv. is voor bijna de helft af
hankelijk van de export van kapitaalgoe
deren, Frankrijk en Groot Brittannië voor
ruim een derde. In België/Luxemburg zijn
het de overige produkten die een domi
nante positie innemen. Ons land heeft
daarmee een goed gespreid exportpak
ket, waardoor de kwetsbaarheid ge
ring is.
De export van kapitaalgoederen droeg
het afgelopen jaar voor ruim f 37 miljard
bij aan onze betalingsbalans. Bij een ver
dere verbetering van de wereldconjunc
tuur zal de vraag naar kapitaalgoederen
toenemen. Een verdere groei van de ex-
Bron: Eurostat
Duitsl
Frank
Ver. Kon
landbouw
produkten
taal
goederen
chemie
overige
produkten
port ligt daarom in de lijn van de ver
wachtingen. Het is daarbij van belang,
dat de bedrijven erin slagen hun aandeel
op de exportmarkten vast te houden.
Rol van het midden-
en kleinbedrijf
Kenmerkend voor de export van kapi
taalgoederen is, dat de industrie daarbij
de belangrijkste rol speelt. De bedrijven
die deze goederen produceren zorgen
meestal zelf ook voor de export, in
tegenstelling tot bijvoorbeeld land
bouwprodukten, waar de groothandel
een belangrijke positie in de export
heeft. De export van kapitaalgoederen
komt voor een belangrijk deel voor reke
ning van de metaalindustrie. Ongeveer
de helft van de omzet realiseren de be
drijven uit deze bedrijfstak in het bui
tenland.
Vooral de grotere bedrijven halen een re
latief belangrijk deel van hun omzet uit
de export. Ook het middenbedrijf laat
zich niet geheel onbetuigd. Uit een re
cente studie van het Economisch Insti
tuut voor het Midden- en Kleinbedrijf
blijkt, dat vooral kleine, maar ook mid
delgrote ondernemingen bij de export in
een nadelige positie verkeren. Zo heeft
slechts minder dan een kwart van de
Drs. A. G. M
Broeksteeg
Bedrijfstakonderzoek
exporterende midden en kleinbedrijven
een eigen exportafdeling. In de praktijk
is in een groot aantal gevallen sprake
van gelegenheidsuitvoer. De onderne
ming ziet uitvoer als iets extra's wan
neer op een bepaald moment wat tijd en
capaciteit beschikbaar is. Een dergelijke
houding kan vooral bij de export van ka
pitaalgoederen zeer nadelig uitpakken.
Immers de ons omringende landen heb
ben relatief grote belangen in de uitvoer
van kapitaalgoederen. De bedrijven daar
zullen daarom maar al te graag een door
een Nederlandse exporteur veronacht
zaamde afnemer van dienst zijn. Om
succesvol te kunnen exporteren zullen
de bedrijven in ons land de nodige tijd
en aandacht aan hun buitenlandse afne
mers moeten besteden. De export dient
daarbij een volwaardige plaats in te ne
men in het bedrijfsgebeuren. Dan kan
ook het middenbedrijf profiteren van de
groeimarkten die volop aanwezig zijn.B