TNO en innovatie De essentie van ondernemen Creativiteitstechnieken De Organisatie voor Toegepast Natuur wetenschappelijk Onderzoek TNO is een van de grootste onafhankelijke research- en advies organisaties ter we reld. Zo'n 5000 medewerkers zijn actief op een veelheid van terreinen. Van gezondheidszorg tot produktieauto- matisering, van schoenen tot biotech nologie, van computermodellen tot be leidsstudies. Traditioneel is TNO werk zaam op het technologische gebied. Daar liggen ook de zwaartepunten van de bijdrage die TNO levert aan het inno veren in Nederland. Niet alleen voor de concrete produktontwikkeling heeft TNO know how in huis, ook voor speci ale testmethoden of voor nieuwe mate rialen. Daarnaast verricht TNO be leidsstudies naar bijvoorbeeld de ken merken van innovatieve bedrijven, naar startende bedrijven of naar de relatie economie en technologie. Sinds tien jaar is aan dit scala van acti viteiten de Innovatie Advies Groep TNO toegevoegd. Een gespecialiseerde orga nisatieadviesgroep die bedrijven helpt bij het management van hun innovatie processen. Zowel bij het bedenken van innovaties, ais bij het implementeren van innovaties kan zij behulpzaam zijn. Voor meer informatie: Innovatie Advies Groep TNO, telefoon 015-569330, toestel 3075 (mw. Brigitta Akerboom). van die Amerikaanse high tech bedrij ven. Niet copiëren, maar er wel van leren. Voor het ene Nederlandse bedrijf kan dat betekenen dat ze toch computers moeten introduceren op de werkvloer, voor een ander betekent het nauw gaan samenwerken met een toeleverancier of een technische universiteit, voor een derde betekent dat een actievere en be tere afstemming op de markt. En dat innovatie niet altijd high tech hoeft te zijn blijkt wel uit het voorbeeld van het bedrijf dat schrikdraadappara- tuur produceert. Uit hun sterkte zwakte-analyse bleek dat de kwaliteit van hun produkten extreem goed is. Hun innovatieve sprong werd dan ook het verlengen van de garantietermijn van één naar vijf jaar. Met als gevolg dat binnen enkele maanden hun marktaan deel op de wereldmarkt was verdub beld! Een belangrijke vraagstelling hier bij is dan of je wel kunt leren innoveren. Gelukkig is het antwoord volmondig ja. De afgelopen vijf jaar is er, dank zij steun van Economische Zaken, een in teressant project uitgevoerd in Neder land. Door dit Project Industriële Innova tie (Pil) hebben ruim 150 bedrijven leren innoveren. Aan de hand van een door de Innovatie Advies Groep TNO ontwikkel de methode zijn deze bedrijven nu beter in staat hun innovatieprocessen te ma nagen. Deze speciaal ontwikkelde me thode bestaat uit een aantal basisele menten: een stap-voor-stapmodel van het in novatieproces, zodat dit complexe pro ces in kleine en dus beheersbare stuk ken wordt geknipt; een participatieve manier van mana gen, waarbij de leiding van het bedrijf, samen met een speciaal samengesteld innovatieteam, de werkzaamheden uit voert die noodzakelijk zijn om in het in novatieproces voortgang en resultaat te boeken; het gebruik van bepaalde manage menttechnieken, voornamelijk creativi teitstechnieken, om daarmee het be denken van innovatieve ideeën te be vorderen; het benadrukken van het gebruik van externe informatie en het aanleren van 'networking' om de realiteitswaarde van die ideeën te kunnen toetsen. De succes-score van de ondernemers die met een concrete vraagstelling deel namen aan het Project Industriële Inno vatie was na twee jaar 55%, een jaar la ter groeide dat tot 71%. Bij de beëindi ging van het project in december 1984 was het iets gedaald, maar nog steeds zeer respectabel, namelijk 62%. De vrees bestond toen dat dit succes snel zou vervagen nu de bedrijven geen hulp meer zouden ontvangen. Gelukkig was deze vrees ongegrond. Bij een evaluatie proces dat in december 1985 is uitge voerd, bleek dat het succes weer was gegroeid tot 75%. Niet alleen bleken de bedrijven daadwerkelijk innovaties op de markt gebracht te hebben, ook bleek dat ze zeer goed de methode hadden begrepen. In de meeste bedrijven wer ken ze nu verder aan hun volgende inno vatieprocessen aan de hand van die TNO-systematiek. Van deze bedrijven kan je inderdaad zeggen dat ze op struc turele wijze zijn verbeterd. Deze bedrij ven hebben weer de essentie van het ondernemen geleerd, namelijk dat goed ondernemen innoveren is. Naast de concrete adviesprojecten heeft de Innovatie Advies Groep TNO een aantal managementcursussen ont wikkeld waarin zij de opgedane ervarin gen uitdraagt. Voorbeelden van deze cursussen zijn de MOVE (Management en Organisatie van VErnieuwing), een korte tweedaagse cursus die de essen tie van het innoveren weergeeft; het IP (het Innovatie Programma), een uitge breid trainingsprogramma voor innova tie managers van grote ondernemingen en de SPO (Systematisch Probleem Oplossen), een enkele dagen durende training in creativiteitstechnieken. Als deze aanpak de Nederlandse verta ling kan worden om van onze traditione le industrie een high tech industrie te maken, ziet de toekomst er met recht rooskleurig uit. Creativiteitstechnieken zijn hulpmidde len voor het management bij het oplos sen van slecht gestructureerde pro blemen. Een van de bekendste is 'brainstormingEen groepstechniek die gebaseerd is op het associëren op ei kaars ideeën. De voornaamste spelregel hierbij is dat kritiek Iop eikaars ideeën) verboden is. Brainstorming blijkt in de praktijk een lastige techniek te zijn. Daarom is er een meer hanteerbare versie ontwikkeld, 'brainwriting'. Hierbij is het ongestruc tureerd praten vervangen door het op schrijven van ideeën op formulieren, die worden uitgewisseld onder de deelne mers van de sessie. Per ronde voegen zij hun nieuwe ideeën en associaties toe aan de al eerder door de anderen opge schreven gedachten. Een andere categorie technieken wordt gevormd door die van de creatieve con frontatie. De bekendste voorbeelden zijn wel 'Synectics' via het zoeken van ana logieën wordt het probleem opgelost) en het 'laterale denken' (door het ma ken van mentale uitstapjes worden nieuwe gezichtspunten gezocht om het probleem op te lossen). Een derde cate gorie technieken is die van de systema tische methoden, zoals morfologie en progressieve abstractie. Bij morfologie wordt het probleem eerst opgedeeld in kleine subproblemen, die gemakkelijker op te lossen zijn. Bij progressieve abstractie gaat het om het vinden van oorzaak-gevolgrelaties. Dit is slechts een kleine greep uit de meer dan 150 verschillende methoden die er inmiddels ontwikkeld zijn. Vooral bij innovatieprocessen blijken deze me thoden erg nuttig te zijn. Iedereen is creatief, maar met behulp van creativi teitstechnieken kan het resultaat aan merkelijk verhoogd worden.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1986 | | pagina 18