Omgaan met risico's
Deze mooie zomer en de twee afgelopen
strenge winters geven de jonge generatie de
nodige gespreksstof tegenover de nostalgie
van warme zomeravonden en elfsteden
tochten van de vorige generaties. Tevens
wordt duidelijk dat boeren en tuinders
steeds verdacht moeten zijn op grilligheden
in ons klimaat. Een droge zomer werkt ver
schillend uit naar gelang de grondsoort. Ter
wijl het graan op de kleigronden er prachtig
bijstaat met een kwaliteit geschikt voor het
meest verfijnde brood, staan aardappelen
op de zand- en veengronden te verdrogen.
De gevolgen van de twee strenge winters
spelen een aantal fruittelers nog steeds
parten.
Vangnet
Middeling
Rampenfonds
In grotere gebieden van Europa of Noord-Amerika, zijn
de verschillen vaak nog groter. Bedrijven die op het
scherp van de snede omgaan met de natuurlijke om
standigheden zijn kwetsbaar. Dat vereist een uitge
kiend bedrijfsbeleid. De aanschaf van vaak kostbare
regeninstallaties blijkt in zo'n extreem droog jaar ren
dement op te leveren. In natte jaren blijkt een te ruime
eigen mechanisatie van pas te komen om tijdig te kun
nen oogsten. Niet alleen op het technische vlak is
risico management van belang. Ook in financieel op
zicht wordt in toenemende mate het vermogen om ri
sico's op te vangen van belang. Het landbouwbeleid
van de Europese Gemeenschap heeft tot nu toe een
vangnet-functie vervuld. Via de voorraadpolitiek wor
den oogstschommelingen opgevangen. Ook in het na
tionale beleid zijn vereveningen ingebed. In het fiscale
beleid bestaan mogelijkheden voor inkomensmidde
ling, waardoor goede jaren kunnen worden verrekend
met slechte jaren.
Een commissie van deskundigen onder leiding van
Prof. Oort heeft de regering geadviseerd tot een een
voudiger belastingstelsel te komen. Daar is veel voor
te zeggen. Immers, de fiscale wetgeving is zo complex
dat een 'gewone' boer of tuinder zonder deskundige
hulp er geen touw aan vast kan knopen. Een deskundi
ge hulp is te duur. De Commissie-Oort geeft in over
weging het fiscale systeem sterk te vereenvoudigen.
Minder tariefschijven, minder aftrekposten. Ook wordt
voorgesteld bovengenoemde middelingsregeling af te
schaffen. Vooral de landbouw kan daar nadelige gevol
gen van ondervinden. De georganiseerde landbouw
heeft de regering hierop gewezen. Afwachten nu of
een en ander de komende jaren goed uitpakt.
Meer marktgericht produceren is de slogan van het
Europees landbouwbeleid. De voorraden landbouw
produkten in Europa en de westerse wereld zijn thans
overtrokken groot. Maar ook bij deze discussies mag
het kind niet met het badwater worden weggegooid.
Bij een theoretisch evenwicht tussen vraag en aanbod
zal het weer de marges gaan bepalen. Een redelijke
prijs is dan afhankelijk van de vraag of elders zich ca
tastrofes voordoen. Ontwikkelingen als op de koffie
markt lijken voor het basisvoedsel niet gewenst. Niet
voor de consument en evenmin voor de producent. Er
zijn uiteraard nog veel meer risico's in de landbouw.
Persoonlijke en bedrijfsrisico's. Ook milieuschade
moet genoemd worden. De uitstoot uit fabrieks
schoorstenen van agressieve chemische stoffen kan
de kwaliteit van de land- en tuinbouwprodukten bena
delen. Vervuild water idem.
Ongelukken als die in Tsjernobyl brengen nog grotere
risico's aan het licht. De Nederlandse land- en tuin
bouw is er daarbij nog relatief goed afgekomen. Snel
ingrijpen door het graasverbod en vernietigen van
bladspinazie - heeft de schade beperkt. Het imago
van de Nederlandse land- en tuinbouw dat de kwali
teit de hoogst mogelijk aandacht geeft, is nog eens
onderstreept. Niettemin zijn er tuinbouwbedrijven in
de betreffende periode behoorlijk getroffen. Een aantal
weken bleef de vraag naar groenten, vooral uit het bui
tenland, behoorlijk achter bij het normale verloop. Een
toereikende schaderegeling bleef achterwege. De
overheid wenst niet aangesproken te worden voor
schade die het gevolg is van reacties van de consu
ment. Voor exportsectoren, zoals onze glastuinbouw,
is het dan ook van het grootste belang dat de EG zorgt
voor gelijke keuringsmaatstaven in de verschillende
landen. Tsjernobyl toont aan dat op dit gebied in Euro
pa nog heel wat te verbeteren valt.
Binnen de landbouworganisaties is als gevolg van de
ze risico's die gelopen worden een discussie op gang
gekomen over risicovoorzieningen. In de regeringsver-
