Agrarische belangen in deze
regio nemen toe
r
Rabobank naar het
Verre Oosten
V
15
Het Verre Oosten is voor de
Rabobank niet echt ver meer.
Sinds juni beschikken wij in
het oosten van Azië over drie
eigen kantoren die tot taak
hebben de belangen van onze
leden en cliënten in deze regio
te behartigen. Elders in dit blad
wordt ingegaan op algemeen
economische en agrarische
ontwikkelingen in de ASEAN-
landen. In dit artikel geven wij
een impressie van de
ervaringen die tijdens een reis
ter gelegenheid van de officiële
openingen in Singapore,
Jakarta en Hongkong werden
opgedaan. Tevens wordt van
enkele Nederlandse - vooral
agrarische - bedrijven vermeld
welke belangen en
verwachtingen men ten
aanzien van de markt in dit
deel van de wereld heeft. Want
het zijn ten slotte met name
de Nederlandse cliënten
waarvoor de Rabobank zich
hier heeft gevestigd.
voor verhoudingen. In de beoordeling
van een zakelijke relatie is het milieu, de
afkomst en de sociale status van de
persoon in kwestie - vooral bij Chine
zen - zeker zo belangrijk als de cijfer
matige documentatie waarvan de volle
digheid weieens te wensen overlaat. De
zakelijke omgangsvormen wijken in de
ze gebieden soms af van wat men el
ders gewend is. In een land als Maleisië
is het bijvoorbeeld zelfs niet ongebruike
lijk om op zakelijke correspondentie niet
te reageren. Persoonlijke bezoeken en
de beschikbaarheid van vaste lokale
agenten zijn in deze regio daarom on-
voor buitenlandse ondernemingen die
zich hier willen vestigen. Een goede re
latie of zelfs vriendschap is overigens
geen garantie voor gemakkelijk zaken
doen. Vooral Chinezen zijn harde onder
handelaars en vinden dat zij juist van
vrienden recht hebben op het beste pro-
dukt voor de allerlaagste prijs. De kennis
die tijdens de koloniale tijd over dit ge
bied is opgedaan, vormt bepaald geen
garantie voor een geslaagd commer
cieel optreden. Opmerkelijk is bijvoor
beeld de wel zeer geringe Nederlandse
agrarische export naar een land als In
donesië: in 1985 bedroeg deze uitvoer
De leiding van de kantoren in het Verre Oosten, v.l.n.r. mr. G. P M. van der Schrieck
(Singapore), drs. S. B. A. Postnna (Hongkong) en de heer H. Adams (Jakarta).
en alles overheersende conclu
sie is dat men bij het zaken
doen in het Verre Oosten bereid
moet zijn veel tijd te nemen.
Nederlandse ondernemers die
al langer in de regio werkzaam
zijn, benadrukken allen dat het
opbouwen van persoonlijke
relaties en het winnen van vertrouwen
bijzonder belangrijk zijn. In die persoon
lijke relatie wordt veel waarde gehecht
aan hoffelijkheid en het juiste gevoel
misbaar. Voorts valt op dat in veel lan
den een sterk nationaal bewustzijn aan
wezig is. Er wordt grote waarde gehecht
aan de nationale of regionale cultuur en
de eigen inbreng bij projecten. De vaak
beperkte financiële middelen zijn geen
reden om zich zonder terughoudend
heid aan buitenlandse investeerders
over te leveren. Overigens vormt vooral
Singapore hierop een uitzondering. Daar
wordt in het overheidsbeleid juist wel
veel nadruk gelegd op lage drempels
slechts f 44 miljoen. Toch ondervond
juist het Rabobankkantoor in Jakarta
L. W. Lageweg
Voorlichting en
Externe Betrekkingen