Strijd om de wereldmarkt
Milieu
overheid stelt geld beschikbaar om melkquota op te
kopen.
Nu in 1986 is er nog steeds geen evenwicht bereikt op
de Europese zuivelmarkt. De komende twee jaren zal
het quotum nogmaals met 3% verlaagd worden. Lan
den met kostprijsvoordelen, zoals ons land, worden
door deze gang van zaken geremd in hun ontwikke
ling. De komende jaren gaat het erom toch weer iets
van het specialisatiebeginsel binnen de Europese vee
houderij van de grond te brengen. Het te voeren prijs
beleid in de melkveehouderij heeft daarbij een spil
functie, vooral naar de consument toe. De OPEC
ervaring maakt duidelijk dat ook een produktiebeheer-
singssysteem kwetsbaar is, als prijzen te ver van de
marktverhoudingen komen te staan. De ontwikkeling
van substituten voor melkprodukten mag niet worden
onderschat.
Het Europese graanbeleid vormt het andere heikele
punt in het Europees landbouwbeleid. In de tweede
helft van de jaren '70 beginnen de voorraden sterk toe
te nemen. De Groene Revolutie werpt dan in de gehele
wereld vruchten af. Zelfs traditionele tekortgebieden
als India worden graanexporteurs. De Sovjetunie
vormt geen berekenbare afnemer meer. Aanvankelijk
wordt in het Europese landbouwbeleid veel energie
besteed om import van graanvervangende produkten,
zoals tapioca uit onder meer Thailand, af te remmen.
Op dit punt worden afspraken gemaakt. Steeds duide
lijker wordt echter dat de structurele groei van de bin
nenlandse EG-graanproduktie doorgaat. Engeland als
nieuw lid in de Europese Gemeenschap ontwikkelt
zich tot zeer efficiënte graanproducent met tarwe-
opbrengsten tot 10 ton per ha.
In de jaren '80 wordt de strijd om de exportmarkten
steeds heviger. De Verenigde Staten zien traditionele
afzetmarkten in Noord-Afrika afgesnoept door de EG.
De roep in de VS tot strafmaatregelen wordt groter.
De VS nemen maatregelen om exportmarkten terug te
winnen. In de graansector blijkt produktiebeheersing
onontkoombaar. In 1986 wordt de medeverantwoor
delijkheidsheffing voor granen ingevoerd. Evenals
destijds bij melk ook hier veel discussies over differen
tiatie van de heffing. Bedrijven die de granen zelf ge
bruiken als veevoeder zijn vrijgesteld. Door de produk-
tiviteitsontwikkeling zal in de toekomst niet te ontko
men zijn aan een vermindering van het Europese
graanareaal. De komende jaren zal dit punt centraal
staan in de discussies.
Andere rendabele teelten zijn nog niet zo voorhanden.
Wellicht biedt bebossing een oplossing. Voor individu
ele bedrijven is dit nauwelijks lonend. In ieder geval
vergt het zeer lange tijd voordat een bos opbrengsten
oplevert.
De winning van energie uit granen is in beginsel moge
lijk. In de VS wordt daartoe maïs benut. In Brazilië is
ethanolproduktie uit suikerriet en maïs als motor
brandstof in volle gang. De sterke verlaging van de
olieprijzen maakt zo'n oplossing voorlopig illusoir. Toch
lijken er de komende jaren op dit punt ook in Europa
initiatieven te komen. Vooral Italiaanse en Franse
suiker- en tarweverwerkingsbedrijven zijn actief. Daar
bij wordt ook Nederlandse technologie, onder andere
van Gist-Brocades, toegepast.
De technologie speelt een steeds grotere rol in de
landbouw. De Rabobank activeert innovaties op het
gebied van de biotechnologie. Eureka is de benaming
voor de Europese initiatieven op het gebied van de
nieuwe technologie. Technologische doorbraken zullen
ook moeten zorgen dat milieuproblemen, zoals de aan
wending en verwerking van mest, beter beheersbaar
worden.
Overigens moet me van het hart dat aan het mestpro
bleem te lang is voorbij gezien. De overheid en het be
drijfsleven moeten nu een buitengewone inspanning
leveren om het probleem tot aanvaardbare proporties
terug te brengen. Dat daarbij schade zal optreden voor
de sector lijkt onvermijdbaar.
De milieuzorg dringt overigens niet alleen via de mest
op in het landbouwbeleid. De intensieve land- en tuin
bouw vergt ingrijpende teeltbeschermingsmaatrege
len tegen plagen en ziekten. De overheidszorg om dit
in het belang van veiligheid en volksgezondheid in
goede banen te leiden, is sterk toegenomen en zal de
komende jaren nog verder toenemen. Dit vraagt om
steeds betere cultuurmaatregelen, resistente rassen
en nieuwe teeltmethoden. Bij deze ontwikkeling kan
de bank een belangrijke financieringsrol spelen. Beleid
en agrarische ontwikkeling hangen ook hier nauw
samen.
Tijdens 'zijn' laatste Algemene Vergadering in functie. Lardi
nois begroet zijn opvolger als Nederlands landbouwcommis
sa ris van de EG, mr. F. H. J. J. Andriessen.
