Braakliggen van grond als
laatste alternatief
andbouwcommentaar
Moderne versie
28
De technische vooruitgang in de landbouw en de
doelstellingen van het Europese landbouwbeleid ko
men steeds meer op gespannen voet. Het mecha
nisme van steeds produktievere plantenrassen, bete
re groeiomstandigheden en minder uitval en verliezen
werkt wereldwijd door. En de nieuwe biotechnologi-
sche doorbraken kondigen de volgende groene golf al
aan. Hoewei in landen als Brazilië het landbouwareaal
nog steeds wordt uitgebreid, is voorspelbaar dat de
huidige voedselproduktie technisch gezien met veel
minder grond toe kan dan nu het geval is.
In de discussie over het EEG-landbouwbeleid, die
zich toespitst op het graanbeleid, wordt het uit de
landbouwproduktie nemen van grond niet meer als
onzinnig afgedaan. In West-Duitsland staan stilleg
gingsprogramma's in het rijtje van beleidsmogelijkhe-
den voor de Europese landbouwproblemen. De voor
zitter van het Landbouwschap, de heer drs. J. Schou
ten, vindt dat er studie nodig is voordat braakliggen
van gronden als werkelijk alternatief bespreekbaar is.
Europees landbouwcommissaris Andriessen pleit
voor vermindering van het Europese landbouwareaal
door bevordering van de bosbouw.
De term braakliggen van grond roept bij velen beelden
op van een primitieve landbouw. Uit de geschiedenis
boekjes kennen we het zogenaamde drieslagstelsel:
na twee cultuurjaren wordt de grond een jaar braakge-
legd. Toen bedoeld om de grond rust te gunnen, de
vorming van voedselmineralen te bevorderen en om
gewasziekten tegen te gaan. Met de moderne versie
Ir. J. H. Egberink
van braakleggen worden deze doeleinden niet na
gestreefd. Voor bemesting en ziektebestrijding zijn
technische oplossingen voorhanden. Braakleggen in
de moderne versie is bedoeld als alternatief voor ande
re ingrijpende wijzingen van het landbouwbeleid, zoals
een zeer forse prijsverlaging voor granen of een inge
wikkelde administratieve contingentering, zoals bij de
melkveehouderij (de superheffing) is ingevoerd.
Braakleggen van grond wordt vooral emotioneel ver
oordeeld. Het rentmeesterschap ten aanzien van de
grond is in het geding. Zakelijk gezien onderscheidt
zo'n maatregel zich niet fundamenteel van het stilleg
gen van een hoogoven, een assemblagelijn in de auto
mobielindustrie of een oliebron. Dat soort maatregelen
is maatschappelijk geaccepteerd als onderdeel van het
instrumentarium om een sector gezond te houden of
een kartel, denk aan de OPEC, te laten functioneren.
Een paar kanttekeningen zijn op z'n plaats bij dit idee.
Grond is voor afzonderlijke bedrijven nog een begeerd
produktiemiddel. Bestaansmogelijkheden van bedrij
ven van gezinnen hangen nauw samen met grond.
Agrarische bedrijven van een te kleine omvang zullen
braakliggende gronden in de directe omgeving niet in
de eerste plaats zien als onderdeel van een strategie
om de sectorale totaliteit te redden. Dat geldt in het
bijzonder voor bedrijven die heel goed wat extra grond
kunnen gebruiken om het hoofd boven water te hou
den. Wanneer de agro-technologische ontwikkeling
verder gaat, zal er steeds meer grond uit de produktie
genomen moeten worden. In de Verenigde Staten is
het 'set aside-programma daarop stukgelopen. De
kosten werden te hoog. De produktie op de overblij