wetgeving sluit aan bij realiteit van
informatieverwerking
13
Eenvoudig en toegankelijk
Verschillen met het vorige
wetsontwerp
Reikwijdte
^oC-
Het nieuwe wetsontwerp 1985 is een
eenvoudig opgesteld, goed toegankelijk
geheel van regels, gericht op de be
scherming van de persoonlijke levens
sfeer van natuurlijke personen. Met zijn
55 artikelen is het een zeer gestripte
versie van zijn voorganger, die 105 be
palingen telde. Een opmerkelijke reduc
tie, te meer nu, naast geautomatiseerde
bestanden, ook handmatige persoons
registraties onder de werkingssfeer van
het ontwerp zijn gebracht, een splitsing
overheid/bedrijfsleven is doorgevoerd,
terwijl men er bovendien in is geslaagd
om het aantal bij Algemene Maatregel
van Bestuur (AMvB) te regelen onder
werpen sterk te reduceren. Voor hetzelf
de geld was Nederland geconfronteerd
met een ontwerp met 500 bepalingen.
De reductie komt overigens de duidelijk
heid niet altijd ten goede.
De verschuiving in de aanpak van de
problematiek van publiek- naar civiel
rechtelijk is een belangrijk verschil met
het eerdere wetsontwerp. In dat ont
werp moest vooraf het nodige aan ad
ministratieve handelingen worden ver
richt om een registratie te mogen hou
den, terwijl nu het accent ligt op contro
le achteraf. Een tweede belangrijk ver
schil is de verruiming van de reikwijdte
omdat ook handmatig gevoerde re
gistraties onder de werking van de wet
zijn gebracht. Nieuw ten slotte zijn en
kele bepalingen om via gedragscodes
zelfregulering te stimuleren. Andere in
het oog springende zaken zijn de intro
ductie van de mogelijkheid voor belan
gengroepen om processen aan te span
nen tegen registreerders en het gehan
teerde onderscheid tussen de overheid
en het bedrijfsleven als registreerden
Het oorspronkelijk door het bureaucra
tisch karakter preventief werkende
systeem is dus vervangen door een nor
mensysteem, waarin het accent ligt op
repressief toezicht. Een omvangrijke be
scherming van de privacy wordt na
gestreefd met een aanzienlijke beperk
ter bestuurlijk instrumentarium. Er
wordt meer op de feitelijke omstandig
heden gelet. Een van de uitvloeisels is
dat niet meer met absolute regels/pro
cedures wordt gewerkt. De meeste
voorschriften bieden een mogelijkheid
van grote of kleine afwijkingen ten op
zichte van de hoofdregel na belangenaf
weging. Problematisch is de helderheid
van de in het ontwerp gehanteerde defi
nities. Deze onhelderheid valt positief
en negatief uit te leggen. Enerzijds
schept deze een zekere mate van
rechtsonzekerheid voor registreerder en
geregistreerde. Anderzijds biedt ze de
mogelijkheid aan de rechter om de defi
nities in de rechtspraak nader in te vul-
dingsplicht, reglementsplicht of vergun
ningsplicht dus.
De wet is van toepassing op alle geau
tomatiseerde persoonsregistraties en
ook op een aantal handmatig gevoerde
persoonsregistraties. Uitgezonderd zijn
len. Hierbij kan dan zoveel mogelijk wor
den aangesloten op maatschappelijke
en technologische ontwikkelingen.
De persoonsregistraties zijn, parallel aan
de oude indeling, te onderscheiden in
meldingsplichtige, reglementsplichtige
en vergunningsplichtige registraties. Al
le registraties zijn in beginsel regle-
mentsplichtig (dat heet nu bij particulie
re bedrijven formulierplichtig), tenzij er
gevoelige gegevens in voorkomen (hier
komen nog nadere regels voor) of tenzij
ze bij AMvB zijn uitgezonderd van
reglements- of formulierplicht (de vroe
ger als meldingsplichtig gekarakteri
seerde registraties). De laatstgenoemde
groep valt dan onder een lichter regime.
Weliswaar geen meldingsplicht, maar
wel nog in te stellen speciale regels. Be
paald geen a priori afschaffing van mei
registraties voor persoonlijk of huiselijk
gebruik (zakagenda's, aantekeningen
etc.), registraties die uitsluitend zijn
bestemd voor journalistieke doeleinden,
boeken, tijdschriften of catalogi, en ver
der de onder speciale wetgeving vallen
de registraties als openbare registers,
politieregisters en archiefstukken.
Handmatig gevoerde persoonsregistra
ties vallen slechts onder de wet voor zo
ver ze, met het oog op een doeltreffen
de raadpleging van de opgenomen ge
gevens, systematisch zijn aangelegd.
Voor wat betreft het buitenland is er een
aantal voorzieningen getroffen die
bestandsvlucht naar datahavens - lan
den zonder privacy wetgeving - moe
ten voorkomen. Onder omstandigheden
is de wet dan ook van toepassing op in
het buitenland gevoerde registraties van
