Flexibele produktie-
automatisering:
besturingsinstrument
met toekomst
Flexibele produktie-
automatisering heeft iets weg
van een modegril. Het
sprekenschrijven en
organiseren van beurzen over
dit onderwerp is bijzonder in
zwang geraakt. Maar het is
veel meer dan dat. Wanneer
we bijvoorbeeld afgaan op de
diverse rapporten van de SER
en andere belangrijke
adviesorganen, is het
doorvoeren van flexibele
produktie-automatisering
noodzakelijk om het
Nederlandse bedrijfsleven op
internationaal niveau
concurrerend te houden. Dit
geldt dus met name ook voor
onze toeleveringsindustrie.
Niet aan te ontkomen
lexibele produktie-automatise-
- ring (FPA) is kort gezegd: de
toepassing van herprogram-
meerbare micro-elektronica
(computers) ten behoeve van
de besturing van produktiepro-
cessen. De term 'flexibel' geeft
het verschil aan met de 'starre'
automatisering, die al lang bestaat in de
massa- en grootseriefabrikage. Het pro
bleem met deze traditionele automatise
ring is, dat er zeer grote series gedraaid
moeten worden. Overgaan op andere
produkten of produktvarianten (hetgeen
uit marketingoogpunt wenselijk kan
zijn) is alleen mogelijk tegen hoge
kosten. Verkleining van de seriegrootte
leidt soms tot een onevenredige verho
ging van de kostprijs per eenheid pro-
dukt. Door herprogrammeerbare bestu
ring van het bedrijfsproces kunnen deze
problemen worden overwonnen. In gro
te bedrijven is men hiervan in het alge
meen ook overtuigd en beschikt men in
elk geval over voldoende kader om de
mogelijkheden op dit gebied voor het ei
gen bedrijf te inventariseren. Maar hoe
is de situatie in het midden- en klein
bedrijf?
Het gebruik van FPA-systemen blijft tot
nu toe in het midden- en kleinbedrijf be
perkt tot minder dan 2 van de mid
delgrote bedrijven. Circa 7 van de
ondernemers deelde desgevraagd mee
bezig te zijn met een verkenning van de
mogelijkheden.
Toch kan eigenlijk geen enkel bedrijf om
een analyse van de kansen en mogelijk
heden van FPA heen. Een dergelijke
analyse is echter niet eenvoudig. De
huidige calculatietechnieken schieten
tekort bij het berekenen van de econo
mische haalbaarheid van dergelijke in
vesteringen. Bovendien moet naast
technische en economische overwegin
gen ook rekening worden gehouden
met andere aspecten, zoals de eisen die
een geavanceerd produktiesysteem
stelt aan de organisatie en de bestaan
de bedrijfscultuur.
Er worden steeds hogere eisen gesteld
aan industriële ondernemingen. Een
toenemend prijs/kwaliteitsbewustzijn
dwingt de bedrijven om niet het produk
tieproces, maar de aansluiting op de
markt centraal te stellen in het bedrijfs
beleid. Snelle aflevering en flexibiliteit
zijn sleutelwoorden en elk hulpmiddel
moet worden aangegrepen om de con
currentie een stapje voor te blijven.
Flexibele produktie-automatisering kan
een belangrijk hulpmiddel zijn om de
flexibiliteit in een onderneming te ver
groten. Computergestuurde produktie-
technieken leiden namelijk tot een gro
tere produktiecapaciteit, gecombineerd
met de mogelijkheid om (binnen een be
paalde produktfamilie) een aantal ver
schillende produkten in willekeurige
volgorde te maken. De aldus vervaardig
de produkten vallen binnen nauwkeurig
te bepalen tolerantiegrenzen en hebben
een hoge mate van reproduceerbaar
heid. Kwaliteitsbeheersing wordt beter
mogelijk. Invoering van FPA gaat ook
gepaard met een sterke verkorting van
omsteltijden. De grote flexibiliteit maakt
een beperking of opheffing van de voor
raden en het daaraan verbonden vermo-
gensbeslag haalbaar. Gezien de grote
voordelen die FPA in beginsel heeft, is
het aan te bevelen dat elke ondernemer
ten minste de mogelijkheden ervan on
derzoekt.
Of de invoering van FPA op dit moment
voor alle bedrijven de oplossing voor al
le flexibiliteitsproblemen kan betekenen,
is een andere zaak. In veel gevallen is
dat nog niet zo. Een belangrijke factor is
Drs. J. W
Marinissen
Bedrijfstakonderzoek
de aard van de produktie. Bedrijven met
een procesmatig produktieproces (bijv.
de chemie en de voedings- en genot
middelenindustrie) zijn in het algemeen
al vergevorderd op het terrein van de
computergestuurde produktie. Ook be
drijven die massa- of grootseriefabrika
ge kennen, kunnen gebaat zijn met de
vervanging van 'starre' automatisering
door een meer flexibele vorm. Anders
ligt dit in het algemeen in bedrijven met
kleine serie- of zelfs stukfabricage.
Dank zij het vakmanschap van de me
dewerkers is de flexibiliteit daar in het
algemeen al maximaal. Wanneer auto
matisering gewenst is (bijvoorbeeld in
verband met hoge arbeidskosten of
schaarste aan vakbekwame mensen),
zal aan flexibiliteit moeten worden inge
leverd, ook wanneer FPA wordt toege
past. Een goede onderbouwing van
plannen in de sfeer van FPA is noodza
kelijk, waarbij economische maar ook
