)e Nederlandse toeleveringsindustrie
m
Kwaliteit, betrouwbaarheid en
flexibiliteit
Betekenis
15
jleverende bedrijven in
metaal- en kunststof-
werkende industrie
bben dan ook goede
ikomstmogelijkheden.
enige jaren wordt voor
ze sector de Vakbeurs
jemene Toelevering
(VAT)gehouden. De VAT
'86 zal zijn van 17 tot en
met 22 maart in de Jaar
beurs te Utrecht. Ook de
Rabobank is op deze
beurs vertegenwoordigd,
want onze organisatie is
bezig een goede relatie
met de sector op te bou
wen. Om dit extra te on
derstrepen geven we in
dit nummer in drie artike
len extra aandacht aan
de toeleveranciers.
Allereerst wordt een al
gemeen beeld van de
sector geschetst. Vervol
gens laten we de secre
taris van de Nederlandse
Vereniging Algemene
Toelevering (NEVAT), de
heer J. van Hijkoop, aan
het woord. Hij pleit voor
een gecoördineerde aan
pak van de exportinspan
ningen. Ten slotte aan
dacht voor een belangrij
ke ontwikkeling in de
toeleverende industrie:
flexibele produktie-auto-
matisering.
sen, ook in de ontwerpfase. Dit houdt in
dat het te leveren produkt wordt ont-
Drs. P. C. C. den
Dubbelden
Bedrijfs takonderzoek
worpen in gezamenlijk overleg tussen
het uitbestedende en het toeleverende
bedrijf. De uitvoering vindt plaats bij het
toeleverende bedrijf. Het voordeel hier
van is dat er door het overleg een af
spraak komt met betrekking tot een te
leveren produkt, dat voor het uitbeste
dende bedrijf aan de gestelde eisen vol
doet en dat qua uitvoering haalbaar is
voor het toeleveringsbedrijf. Door sa
menwerking leidt dit tot kostenbespa
ring en kwaliteitsverbetering.
De eisen die aan de toeleveringsin
dustrie worden gesteld, zijn hoog, zowel
ten aanzien van de kwaliteit en de be
trouwbaarheid van de leveringen als in
zake de flexibiliteit. De markt wordt
meer gekenmerkt door kwaliteits- en
serviceconcurrentie dan door prijscon
currentie.
De toeleveringen zijn onderdeel van pro-
dukten die de concurrentietoets moeten
doorstaan en die tevens onder de naam
van de opdrachtgever op de markt wor
den gebracht, welke naam zo hoog en
zo goed mogelijk bekend moet staan.
Auto's bijvoorbeeld bestaan voor meer
dan de helft uit toegeleverde produkten.
Het belang van goede kwaliteit van de
toegeleverde elementen moge duidelijk
zijn. De eisen die aan toeleveringsbedrij
ven worden gesteld zijn ook voortdu
rend aan verandering onderhevig. De
uitbestedende bedrijven willen de voor
raden halffabrikaten en onderdelen ver
minderen en de voorraadfunctie bij de
toeleveringsbedrijven neerleggen. De
produkten moeten worden geleverd op
afroep, per dag maar soms ook wel op
het uur nauwkeurig, het zogenaamde
'just-in-time' principe. Dit stelt steeds
hogere eisen aan de leverancier: fouten
die in het toeleveringsproces gemaakt
zijn, worden direct zichtbaar.
De uitbestedende bedrijven streven er
naar de flexibiliteit in de goede
renstroom te vergroten. Voor de toele
veringsbedrijven betekent dit dat zij zich
ook steeds flexibeler moeten opstellen.
Een aantal toeleveringsbedrijven maakt
reeds gebruik van flexibelè produktie-
automatisering ten einde soepel te kun
nen reageren op de veranderende vraag
van de uitbestedende bedrijven. Door
de verandering in de eisen die aan de
toeleveringsbedrijven worden gesteld
en vanwege kostenbeheersing zijn deze
bedrijven genoodzaakt zich te voorzien
van de meest moderne produktietech-
nieken zoals robots (in 1984 waren er in
de toeleveringsindustrie ruim 150) en
CAD/CAM (Computer Aided Design en
Computer Aided Manufacturing). Te
vens moeten aan de medewerkers in de
toeleveringsbedrijven steeds hogere
opleidingseisen gesteld worden om met
de geavanceerde apparatuur te kunnen
werken.
De groei van de toeleveringsindustrie,
vooral van de industrieën die zich speci
fiek met toeleveren bezighouden, is gro
ter geweest dan de groei van de totale
industrie. Dit is voornamelijk het gevolg
van de exportontwikkeling. In de laatste
4 a 5 jaar is de export van de toeleve
ringsindustrie met circa 40 gegroeid.
De Nederlandse toeleveringsindustrie
staat goed aangeschreven in het buiten
land, enerzijds vanwege de betrouw
baarheid en goede kwaliteit van het te
leveren produkt, anderzijds vanwege
onze gunstige concurrentiepositie dank
zij de gematigde loonkostenontwikke
ling. In veel buitenlandse produkten zijn
dan ook in Nederland vervaardigde on
derdelen verwerkt. In het algemeen zijn
het vooral de auto-industrie, de
vliegtuig- en ruimtevaartindustrie, de
machine- en instrumentenindustrie en
de optische industrie die in ruimere ma
te een beroep zijn gaan doen op toeleve
ringsbedrijven.
Deze branches maken vooral gebruik
van bedrijven in de sectoren metaal en
elektrotechniek en kunststof. De groei
van de toeleveringsindustrie is gunstig
voor de bedrijven in het midden- en
kleinbedrijf. Circa 75 van de bedrij
ven die zich met toelevering bezighou
den heeft minder dan vijftien werkne
mers. Het relatief grote aantal kleine be
drijven vindt zijn oorzaak in de reeds ge
noemde trapsgewijze structuur van de
toeleveringsindustrie. Veel toeleverings
bedrijven besteden een deel van hun or
ders weer uit aan onderliggende bedrij
ven. Dit proces zet zich voort, zodat ook
de allerkleinste bedrijven kunnen mee
profiteren. Hoeveel bedrijven zich met
toeleveren bezighouden is niet exact
vast te stellen. Er zijn bedrijven die zich
specifiek op toelevering richten; andere
bedrijven vervaardigen halffabrikaten
als produkt naast andere bedrijfsactivi
teiten. Naar schatting betreft het in to
taal zo'n 3 000 bedrijven, waarvan on
geveer twee derde werkzaam is in de
metaal- en elektrotechniek. De metaal
nijverheid is derhalve een belangrijke
toeleverancier voor talrijke branches.
Gemiddeld bestaat meer dan de helft
van de produkten in de metaalnijverheid
uit toeleveringsprodukten.
Naast de metaalnijverheid maakt ook de
kunststofverwerkende industrie een
niet onbelangrijk gedeelte uit van de
toeleveringsbedrijven. Het belang van
deze industrie is de afgelopen jaren
sterk toegenomen en zal naar alle waar
schijnlijkheid de komende jaren steeds
groter worden. Voor steeds meer 'tradi
tionele' materialen als hout en ook me
taal wordt een vervanging gezocht in de
kunststofsfeer. Dit vindt zijn oorzaak in
enerzijds de vaak lagere kosten van
kunststofprodukten en anderzijds de
soms grotere duurzaamheid. Als gevolg
hiervan is er nog nauwelijks een sector
te noemen waar kunststof geen toepas
sing vindt.
De Nederlandse bedrijven hebben als
toeleverancier een goede naam. Om die
positie te behouden, moet de kwaliteit
voortdurend worden bewaakt en tevens
een sterk marktgeoriënteerd afzetbeleid
worden gevoerd.