Vlagtwedde en Bourtange Ooit samen aan, nu samen op de wijste weg Ten tijde van de opstand tegen Spanje, de zogenaamde Tach tigjarige Oorlog en nog lang daarna werd het landschap in het noordoosten van ons land gevormd door onafzienbare en on toegankelijke moerassen. Een uitgestrekte barrière langs onze grens, een gebied dat slechts op enkele plaatsen de mogelijk heid bood om van oost naar west of noord over te steken. Er leidden slechts enkele wegen doorheen, onder andere naar de stad Groningen, waardoor ongewenst grensverkeer - door vijandelijke troepen bijvoorbeeld - vrij eenvoudig te verhinde ren was. Het was een eis van goed veldheerschap dat de enke le wegen door verdedigingswerken konden worden afgegren deld. Bourtange (Boertange) was zo n uiterst belangrijk werk. Nieuwe bron van welvaart hoekig plein met daarop uitlopend tien straatjes, die ook onderling weer door straatjes verbonden waren. In de loop der tijd verloor Bourtange haar functie als verdedigingswerk. In plaats van de verdwenen militairen kwamen steeds meer burgers in de ontmantelde vesting wonen. Door het optredende verval bleef van de vestingwerken hoegenaamd niets meer over. Zo werden de vestingwallen goeddeels afgegraven en in de diepe grachten gedeponeerd. Gelukkig bleven de lindebomen op het plein gespaard. In 1 964 begon men met een zo getrouw mo gelijk reconstructie van de vesting. Inmid dels is men zover gevorderd dat de 'oude' vesting weer duidelijk herkenbaar gewor den is. Vele belangstellenden hebben de weg daarheen reeds gevonden en werden niet teleurgesteld. Met deze reconstructie van het oude frontierstadje Bourtange hoopt men een belangrijk cultuurhisto risch monument te realiseren en tevens een nieuwe bron van welvaart te scheppen. Nieuwe bronnen van welvaart heeft het noordoosten van ons land hard nodig. Het behouden en bevorderen van die welvaart was en is een zaak waarbij de Coöperatieve Rabobank Vlagtwedde-Bourtange zich ten zeerste betrokken voelt. Ook nu er een tot voor kort onvermoed verschijnsel aan de dag treedt. De bodem van de provincie Groningen blijkt namelijk ieder jaar iets dieper weg te zakken ten gevolge van het inklinken door het winnen van enorme hoeveelheden gas. Daardoor stroomt wa ter uit de wijde omgeving naar deze lager wordende bodem, met alle gevolgen van dien. De Provincie Groningen, Water schappen en de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij trachten nu reeds door het en gedeelte van de meest belang- rijke weg door het moeras - via Slochteren, Winschoten, Wedde en Vlagtwedde naar Oldenburg - bestond uit een zandrug, een 'tange', die indertijd door de boe- ren van de Walinghuysermarke in Westerwolde werd onderhouden en daardoor de naam 'Bauertange' kreeg. Op een plaats waar twee wagens elkaar zonder risico konden passeren werd in op dracht van Willem van Oranje een vrij om vangrijke 'schans' (verdedigingswerk) aan gelegd, bestaande uit vijf bastions. Veld heer Diederik Sonoy ving met de aanleg aan; Willem Lodewijk van Nassau, stad houder en kapitein-generaal van Friesland, voltooide de sterkte. Bourtange is dus niet gevormd door een bestaande plaats met muren en bastions te omringen, maar was vanaf de eerste spade verplaatste grond direct als vesting bedoeld. Een vesting die nooit in vijandelijke handen is gevallen. Uit het oorspronkelijk eenvoudige 'schansje' groeide een markante structuur. Een vijf- Structuur en instrumentarium van een verdedigingswerk uit vervlogen tijden.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1985 | | pagina 29