Voorwaardelijke keuze voor de markt andbouwcommentaar Inkomen en markt zijn in de landbouw niet te scheiden. Een marktgericht land bouwbeleid vraagt flankerende maatre gelen. De landbouworganisaties vinden dat minister Braks en de EG op dit punt te kort schieten. Om een inkomen te behalen zijn boeren en tuinders aangewezen op het produce ren van produkten, waarvoor een markt bestaat. Een mooi landschap, groene weiden en goudgele graanakkers wor den door velen zeer gewaardeerd. Door het ontbreken van een markt is deze vorm van agrarische dienstverlening geen inkomensbron. In bijzondere situa ties wil de overheid weieens een vergoe ding geven aan boeren die bij de bedrijfs voering speciale aandacht geven aan het landschap en de natuur. Het automatis me van de markt, waarbij een gevraagd kwaliteitsprodukt zijn prijs opbrengt, geldt niet bij natuur en landschap. Het is met deze functies van de landbouw als met schone lucht: onmisbaar, maar wel graag gratis. 32 Keuze onontkoombaar Bij graan, groenten en vlees leidt inspanning bij de pro- duktie, gericht op de wensen van de consument, tot een betere marktpositie. En tot meer kans op inkomen. Deze fi losofie van het marktgericht produceren brengt de agrari sche sector al jarenlang in de praktijk. Produkten waarvoor geen markt meer bestaat worden vervangen door nieuwe produkten. Zo zijn in de afgelopen tientallen jaren verschil lende produkten uit het produktieplan van de Nederlandse landbouw goeddeels verdwenen. Bijvoorbeeld meekrap, in de vorige eeuw een grondstof voor de verfindustrie, rog ge, gerst en boekweit, ingrediënten voor een werkmans menu, en produktie van haver voor de paarden. Ir. J. H. Egberink Door in te spelen op de markt zijn er nieuwe produkten voor in de plaats gekomen; allerlei soorten groenten, bloe men, bomen en heesters, mais, intensieve veehouderij. De lijst van produkten, waaraan de Nederlandse land- en tuin bouw op dit moment zijn inkomen ontleent, ziet er nogal anders uit dan de lijst van de vorige generatie agrariërs. Zal die lijst van Nederlandse agrarische produkten er over 30 jaar weer geheel anders uitzien? Sommigen menen van niet. Het huidige produktiepatroon dient in deze visie gestabiliseerd te worden. In enkele be langrijke sectoren van de landbouw zijn grenzen bereikt. Bij granen en melk stelt de markt grenzen. Bij deze agrari sche produkten speelt de overheid, de EG, een belangrijke financiële rol. De budgettaire grenzen zijn gesteld. In de in tensieve veehouderij, varkens- en pluimveehouderij, vor men de kosten van milieuproblemen een belemmering voor groei. De landbouw staat in Europa en in Nederland voor een keuze. Vasthouden aan het beginsel van produktie voorde markt leidt waarschijnlijk tot een aanzienlijke sanering en afvloeiing van bedrijven en arbeidskrachten en tot een an der produktiepatroon. Het alternatief voor een meer van boven gestuurde landbouwontwikkeling kan dit proces vertragen. Inkomen en werkgelegenheid kunnen daarbij

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1985 | | pagina 32