aqboek van 7? kassier
Waardevolle natuur en landschap
behouden
30
de produktie, anders dan als tijdelijke noodoplossing, die
ook in dat geval geen bevriezing van de bedrijfsontwikke
ling tot gevolg mag hebben. Ontwikkeling van nieuwe
teelten staat hoog aangeschreven. Bij produkten met een
zelfvoorzieningsgraad boven 100 dient er een relatie te
komen met de prijzen op de wereldmarkt. De christen-de
mocraten zien als oplossing voor de marktproblemen het
instellen van produktiegarantiedrempels (in landbouwter
men medeverantwoordelijkheidsheffingen) en een op de
markt gericht prijsbeleid.
Geen verrassing vormt het doel dat de drie grote partijen
nastreven met betrekking tot de structuur van de land
bouwbedrijven. Het 'moderne gezinsbedrijf zegt het CDA;
'bedrijfseconomisch goed geleide bedrijven' is de iets af
standelijker term van de VVD. De PvdA geeft geen be-
drijfstypering. Bij maatregelen zal meer rekening gehou
den moeten worden met de kleine bedrijven en arbeids
tijdverkorting zal gestalte dienen te krijgen, bijvoorbeeld
via de bedrijfsverzorgingsdiensten, vindt deze partij. Alle
partijen onderstrepen het belang van agrarische scholing,
voorlichting en onderzoek.
Natuur, landschap en de milieuproblematiek krijgen in alle
programma's meer aandacht. De bescherming van waar
devolle gebieden heeft in alle programma's hoge priori
teit. Verschillende partijen laten in bepaalde gebieden an
dere functies dan landbouw zwaarder wegen. Ook ten
aanzien van het milieu zijn er duidelijke uitspraken. De ver
vuiler moet de kosten van vervuiling betalen is het stand
punt van de PvdA. De VVD bepleit een krachtige aanpak
van de mestproblematiek, onder meer door onderzoek.
Het CDA pleit voor een gefaseerde aanpak van de mest
problematiek. Uitgangspunt daarbij is dat het gebruik van
mest wordt teruggebracht tot de hoeveelheid die voor de
groei van gewassen noodzakelijk is. De PvdA wil de agra
riërs aanmoedigen zich te verzekeren tegen milieugevol
gen.
Ten slotte, met het gevaar zaken uit het verband te rukken,
enkele in het oog springende stellingnames: 'stoppen met
verkoop van gronden in de IJsselmeerpolders' en 'invoe
ring van een grondbank voor de financiering van grond bij
de bedrijfsovername' zegt de PvdA. Van deze partij nog
een aardig gedachtenspinsel: 'concentratie van de hoog-
produktieve landbouw in ecologisch minder kwetsbare
gebieden waar de produktieomstandigheden nu al gun
stig zijn'. Tweedeling van de landbouw? Of een tweedelige
doelstelling, zoals het CDA voorstaat? De VVD wijst invoe
ring van de wet Agrarisch Grondverkeer of een vestigings
wet van de hand. Het CDA wil vergroting van het areaal
waarover beheersovereenkomsten kunnen worden geslo
ten. Ten slotte de Markerwaard. PvdA ziet niets in inpolde
ring, VVD wijst het af in het ontwerpprogramma, maar is
intussen verdeeld. Het CDA zegt met politieke wijsheid dat
als de voordelen groter zijn dan de nadelen het Marker
meer droog gelegd dient te worden.
Een mengeling van beginselverklaringen, nobele wensen
en dagelijkse beleidspuntjes, zo zou ik de agrarische poli
tieke programma's willen karakteriseren. Voldoende stof
voor een full-time landbouwminister in een volgend kabi
net. Belangrijk genoeg voor het agrarisch bedrijfsleven om
duidelijk de gezamenlijke wensen van boer en tuinder op
tafel te leggen.
Met het geld nog In de envelop, waarin hij het had gekregen
kwam meneer Van Dam bij me aanlopen. Ontvangen bijzijn
afscheid van de firma en net te veelom in huis te houden. Hij
zag er niet vrolijk uit, hoewel hij door middel van een cursus
toch degelijk op zijn nieuwe status was voorbereid.
Moet je zien, sprak hij enigszins bitter en haalde uit zijn zak
een doosje waarin een fraai horloge lag gebed in iets van
witte zijde, dat geven ze je cadeau uitgerekend op de dag dat
je zo'n ding nooit meer nodig zal hebben! Even nog had hij
getwijfeld, zo vertelde hij, of hetgeen stille hint was geweest
voor het feit, dat hij in de afgelopen veertig jaar wel eens een
enkel keertje te laat was gekomen. Maar dat had-ie bij nader
inzien toch maar verworpen als wat al te achterdochtig. Hij
wilde het maar in de kluis leggen bij de sieraadjes van zijn
vrouw en de verzekeringspapieren. Te duur om thuis te laten
liggen en veel te lastig om te dragen.
Met dat laatste kon ik sympathiseren, want sinds mijn oude
klokje volgens de reparateur rijp was voor de schroothoop,
heb ik nooit meer een polshorloge gedragen. Even heb je
daar last van net a/s bij ophouden met roken, maar al gauw
ontdek je dat de hele wereld vol staat en hangt met klokken.
Maar het apparaat van meneer Van Dam oogde wel heel erg
mooi met zijn kennelijk gouden kast. Er zaten drie knopjes
aan en de tijd werd niet alleen op de klassieke wijze aange
geven, maar ook nog eens digitaal. In sommige sjieke bla
den wordt zo 'n sieraad altijd nadrukkelijk geprezen omdat
het op dertig of honderd meter diepte nog waterdicht is. Een
wat onduidelijk argument van het soort, waarvan een vroe
gere inspecteur van de Accountantsdienst altijd placht uit te
roepen: eerst maar eens bewijzen, mejuffrouw Van Lijzen!
Nooit zijn we te weten gekomen, wie de juffrouw was.
Het klokje van Van Dam bood echter ook nog de mogelijk
heid om je in horizontale richting honderd meter te bewegen
en door enkele ingewikkelde handelingen op de hoogte te
stellen van de snelheid waarmee dat wordt volbracht. Ook al
niets voor hem, want jicht en hardlopen gaan slecht samen.
Hij deed dus een vage poging om mij het geval aan te sme
ren, maar daar trapte ik niet in. Sinds tijd pen, muzikaal var
ken en piepdoos ben ik allergisch voor alles waaraan van die
minuscule batterijtjes te pas komen. Bovendien zijn ai die
functies en het tweemaal per jaar instellen van de tijd ook
niet zo eenvoudig. Een kennis van me heeft dat laatste pro
bleem overigens opgelost door zijn klokje immer op dezelfde
tijd te houden en er in de zomer gewoon een uurtje bij op te
tellen. En dan dat zenuwslopende gepiepEen collega van
u en mij heeft ook zo'n tegen de computer aanleunende
armband die op allerlei voor hem ongetwijfeld betekenis
volle momenten een geluid geeft alsof je er wreed op trapt.
Hij kijkt dan schichtig om zich heen en mompelt dat het
eigenlijk tijd is voor de een of andere handeling, maar vol
gens mij weet hij gewoon niet meer hoe hij dat gepiep moet
wegwerken.
Er wordt op de deur geklopt en Marina meldt dat ik te laat ga
komen voor de bestuursvergadering van ons plaatselijke be
jaardenoord als ik niet opschiet. Ja kijk, dat is natuurlijk de
negatieve kant van een horloge-arm bestaan, maar attente
medewerksters maken dat weer goed.
Cas Sier