Krachtenbundeling
in de strijd
om de gunst van
consument
Samen werking
in de detailhandel
Detailhandelaren uit het
midden- en kleinbedrijf
worden in toenemende
mate geconfronteerd met
teruglopende omzetten.
Enerzijds is dat een gevolg
van de verminderde
consumptieve bestedingen,
anderzijds wordt de
aantrekkingskracht van het
grootwinkelbedrijf op de
consumenten steeds groter,
ten koste van het midden-
en kleinbedrijf. Via ver
schillende wegen tracht het
midden- en kleinbedrijf iets
tegen deze ontwikkeling te
doen; een van de
ingeslagen wegen is
commerciële samen
werking.
Vrijwillig filiaalbedrijf
n de detailhandel is samenwerking
erop gericht de omzet - en daarmee
het marktaandeel - te vergroten. Bij
geringe economische groei en stag-
nerende consumptieve bestedingen
is omzetvergroting slechts mogelijk
- door klanten bij de concurrentie weg
te trekken. Hiervoor is het noodzake
lijk dat een winkel extra aantrekkingskracht
uitoefent op de consumenten. Deze extra
aantrekkingskracht kan onder andere wor
den verkregen door een goed prijsimago,
assortimentssamenstelling en herken
baarheid. Aspecten die versterkt kunnen
worden door commerciële samenwerking.
Samenwerkingsvormen komen in nage
noeg alle detailhandelsbranches voor, al
leen de mate waarin verschilt nogal. De sa
menwerking bij de levensmiddelenbedrij-
ven is zeer hecht, op enige afstand gevolgd
door de handwerkbranche. Bij juweliers/
horlogers en in de groente- en fruithandel
is er nauwelijks sprake van enige samen
werking. Niet alleen de mate van samen
werking verschilt per branche, maar ook de
samenwerkingsvorm. In het midden- en
kleinbedrijf wordt onder meer samenge
werkt in vrijwillige filiaalbedrijven, franchi-
se-organisaties, inkoopcombinaties en op
basis van joint ventures, concessies en
dealerschappen. Aan deze samenwer
kingsvormen kunnen over het algemeen
zowel horizontale als verticale aspecten
onderscheiden worden. Vaak betreft het
een mengvorm van horizontale - waarbij
ondernemingen samenwerken die tot een
zelfde bedrijfstak behoren - en verticale
samenwerking - waarbij meerdere gele
dingen van dezelfde bedrijfskolom betrok
ken zijn In het laatste geval worden de
diverse geledingen centraal geleid, met
uitschakeling van het marktmechanisme
tussen de geledingen onderling. Doordat
taken, functies en administratieve proce
dures onderling op elkaar zijn afgestemd,
kunnen op verticale transactiekosten be
sparingen worden gerealiseerd.
Het totale aantal commerciële samenwer
kingsvormen in ons land kan worden ge
schat op circa 650. Franchising heeft hier
in een aandeel van 40% en is daarmee
de belangrijkste samenwerkingsvorm, ge
volgd door inkoopcombinaties. In het na
volgende zullen deze vormen, evenals het
vrijwillig filiaalbedrijf, worden besproken.
Zelfstandige winkeliers en groothandela
ren (grossiers) ondervonden zware con
currentie van de filiaalbedrijven van het
grootwinkelbedrijf. Toen volledig onafhan
kelijk voortbestaan bijna onmogelijk dreig
de te worden, is het vrijwillig filiaalbedrijf
ontstaan. Een aantal grossiers sloot zich
aaneen en ging met de zelfstandige winke
liers aan wie zij leverden een samenwer
kingsverband aan. Iedere deelnemer bleef
daarbij juridisch zelfstandig, maar ver
plichtte zich de gekozen eenheidsnaam te
voeren en het overgrote deel van de artike
len uit het gezamenlijk assortiment op te
nemen. De samenwerking richtte zich op
bundeling van inkoop, optimale distributie
en gezamenlijke verkoopactiviteiten onder
centrale leiding. Het vrijwillig filiaalbedrijf
vertoont kenmerken van zowel verticale als
In Super Club 199 verenigt Unigro een groep zelfstandige ondernemers met een om-
zetgrootte van f 60 000-f 200 000 per week en een bedrijfsvloeroppervlakte van
300-1000 m2.
