Landbouw en biotechnologie 15 Biotechnologie is één van de technologieën waarvan in de komende decennia veel wordt verwacht om vernieuwing in diverse industrietakken in te voeren. Het wordt gebrandmerkt als een tweede industriële golf naast de micro-elektronica. In meer eenvoudige termen omschreven komt biotechnologie neer op het kweken van bacteriën, gisten, schimmels, cellen van planten en dieren of delen daarvan voor het vervaardigen van produkten. Deze toepassing is in feite niet iets nieuws, maar wordt reeds van oudsher door de mens bedreven. De produktie van wijn. bier en kaas (de voedingsmiddelenindustrie) zijn daar voorbeelden van. Van meer recente datum zijn de produktie van antibiotica, vitamines, vaccins, hormonen, enzymen en verder processen zoals de zuivering van afvalwater. m Genetische manipulatie Resultaten e ontwikkeling van de biotech nologie is in een stroomver snelling geraakt door recente nieuwe ontwikkelingen in de moleculaire biologie, de erfe lijkheidsleer en andere aanver wante wetenschappen. Onder meer kan genoemd worden de vooruitgang van de kennis op het gebied van het kweken van losse cellen of delen daarvan in een 'reageerbuis'. Voorts de Ir. A. R. Sjauw-Koen-Fa Bedrijfsta konderzoek ontwikkeling van methoden en van instru menten om delen van cellen te isoleren en te identificeren en verder nog de ontwikke ling van methoden om erfelijke eigen schappen te combineren zonder gebruikte maken van de geslachtelijke weg. Dit laat ste bijvoorbeeld door de zogenaamde re combinant DNA-techniek, waardoor er nieuwe soorten kunnen ontstaan. DNA (desoxyribose nucleinezuur) is de chemi sche benaming van de stof waaruit het er felijk materiaal is samengesteld. Bacteriën en schimmels bestaan uit éèn cel, terwijl planten, dieren en mensen uit miljarden cellen zijn opgebouwd. In elke individuele cel zit het erfelijke materiaal (voornamelijk) opgesloten in de celkern waarin zich de chromosomen bevinden die opgebouwd zijn uit DNA. De nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de erfe lijkheidsleer vinden vooral hun oorsprong in de ontdekking van stoffen (restrictie-en zymen) om (delen van) DNA-moleculen open te 'knippen' en te 'plakken'. Indien men erin slaagt om bepaalde eigenschap pen (bijvoorbeeld de resistentie tegen een bepaalde ziekte) op DNA te lokaliseren, dan zou men in principe deze eigenschap pen kunnen isoleren en overzetten naar een andere soort die daarmee resistent ge maakt wordt. Zodoende kan men met deze zogenaamde recombinant DNA-techniek gerichte eigenschappen overbrengen. Naast deze techniek bestaan er nog andere genetische manipulatietechnieken. Te noemen vallen onder andere het fuseren Het is mogelijk nieuwe eigenschappen in planten in te bouwen met betrekking tot kruisingen of genetische manipulatie. Als uit dit materiaal weer hele planten zijn gere genereerd, kunnen ze in steriele weefsel kweek omstandigheden vegetatief ver meerderd worden. Hier worden uit een vol gegroeide pot de individuele nieuwe scheut jes verzameld om of in weefselkweek verder te groeien of (om) in het veld of in de kas op te groeien voor commerciële doeleinden. van cellen of delen daarvan en het trans planteren van celdelen. Bij deze laatst ge noemde genetische manipulatietechnie ken kunnen echter niet op een gerichte manier gewenste erfelijke eigenschappen overgebracht worden. In theorie is het met de nieuwe genetische manipulatietechnieken ook mogelijk erfe lijke eigenschappen tussen verschillende soorten van organismen over te brengen. Kortgeleden is de overdracht van bacterië- le eigenschappen op planten aangetoond. In de praktijk stuit men met de toepassing nog op talrijke barrières. De eerste produkten die op de markt wor den gebracht, komen voornamelijk uit de hoek van de farmaceutische industrie en de geneeskunde. Bekend hierbij is de cate gorie stoffen (monoklonale antilichamen) die in diagnostische testen worden toege past, vaccins (geelzucht en kinderverlam ming), groeihormonen en enzymen.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1985 | | pagina 15