6 procent van de kosten per eenheid ge
ëxporteerd produkt.
De vervanging van alle non-tarifaire han
delsbelemmeringen door invoerheffingen
helpt voorkomen dat de GATT ineffectief
wordt. Het meest kenmerkende van het
nieuwe protectionisme is namelijk zijn
vaak bilaterale, sector-specifieke karakter.
Dit is in volstrekte strijd met het op multila-
teraliteit en non-discriminatie gefundeer
de systeem van de GATT.
Het huidige multilaterale handelssysteem
is van niet te onderschatten betekenis ge
weest voor de stabiliteit van de wereldeco
nomie. Het GATT-systeem kan echter geen
stabiliteit blijven voortbrengen als de deel
nemers weigeren de nodige discipline op
te brengen. De belangrijkste deelnemers,
de Verenigde Staten, Japan, de EG en Ca
nada, kunnen de doelmatigheid en het ge
zag van de GATT herstellen door gezamen
lijk hun handelstransacties te onderwer
pen aan de principes van de GATT. Helaas
bestaat maar al te vaak de indruk dat een
dergelijk initiatief een concessie vertegen
woordigt, diealleen andere landen bevoor
deelt. Dit is een hardnekkig misverstand.
Vrijhandel is in de eerste plaats nationaal
eigenbelang. Als de vier belangrijkste deel
nemers van de GATT, gezamenlijk verant
woordelijkvoor 80 procent van de wereld
handel, de regels van de GATT eerbiedi
gen, ontstaat een systeem van 'effectieve
multilateraliteit'. Goed voorbeeld doet
goed volgen.
De meest constructieve bijdrage aan de
toekomstige vitaliteit van de GATT betreft
een ingrijpende wijziging in de nationale
wetgeving van de deelnemende landen: de
aanvaarding als bindend van de uitspraken
van buitenlandse gerechtshoven ten aan
zien van klachten van buitenlandse rechts
personen over huns inziens illegale belem
meringen van hun uitvoer. Kortom, de mo
gelijkheid om buitenlandse overheden te
dagen voor binnenlandse gerechtshoven
en een bindende uitspraak te verkrijgen.
Een dergelijke revolutionaire ontwikkeling
zal uiteraard uitsluitend kans van slagen
hebben als alle deelnemers van de GATT
hun medewerking verlenen en bovendien
in alle deelnemende landen een uniforme,
nauwkeurig omschreven wetgeving voor
de internationale handel wordt ingevoerd.
Anno 1985 hebben we het over Utopia.
De kosten van protectionisme
De onjuiste opvatting dat protectionisme
arbeidsplaatsen redt, is wijdverbreid. In
de praktijk blijkt niet alleen het werkgele
genheidseffect in de beschermde sector
onzeker te zijn, maar bovendien de werk
gelegenheid in andere sectoren af te ne
men. Gezien de bijzonder gecompliceerde
vormen waarin protectionismezich menig
maal aandient en de moeilijk te schatten
invloed op het groeivermogen van de eco
nomie, lijden alle studies aan een ernstige
tekortkoming: een onderschatting van de
werkelijke kosten. Een aantal voorbeelden
geeft echter een illustratie van onze
groeiende kennis van zaken.
Als gevolg van het Multi-vezel Akkoord be
talen de Engelse consumenten per jaar
700 miljoen pond sterling extra voor hun
kleding. Omdat T-shirts en spijkerbroeken
onevenredig zwaar worden getroffen, tref
fen de maatregelen met name de lagere
inkomensklassen. Dit geldt trouwens in het
algemeen vcor protectionistische maatre
gelen. Zo heeft bijvoorbeeld de Europese
Commissie vastgesteld dat 75 procent van
de Europese boeren, die niet meer dan 25
procent van de Europese landbouwpro-
dukten voortbrengen, slechts 25 procent
van de door de landbouwmaatregelen ver
oorzaakte verhoging van de consumenten
prijzen ontvangen.
Met name ontwikkelingslanden worden in de exportmogelijkheden dubbelhard getroffen
door het protectionisme.
