25
De optietransactie
De relatie tussen bank en
cliënt
f1
jp(9$0 1
I. Stel u koopt 100 aandelen, koers ƒ50,—. De totale investe
ring bedraagt dus 5.000,— (kosten niet meegerekend).
Als de koers stijgt naar 60,— hebt u een winst van
ƒ1.000,een rendement van 20%.
U had echter ook een calloptie voor 100 aandelen op een
uitoefenprijs van ƒ50,— kunnen kopen. Stel de optiekoers
is ƒ2,50. U betaalt dan 250,—.
De aandelenkoers stijgt van ƒ50,naar 60,De optie
is dan 10CX),waard. U hebt een winst van 750,-—
1.000,minus de kostprijs van de optie). Het rende
ment bedraagt 300%. Bovendien had u ƒ4.750,— rente
dragend kunnen beleggen.
U koopt 100 aandelen fonds B in oktober, koers ƒ75,U
betaalt dus ƒ7.500,—. U schrijft tegelijk een calloptie/april,
uitoefenprijs ƒ80,optiekoers ƒ8,U ontvangt dus
ƒ800,—.
Door het schrijven van de calloptie wordt de aankoopprijs per
aandeel met ƒ8,— verlaagd tot ƒ67,
Nu zijn er twee mogelijkheden:
Als de koers van het aandeel niet stijgt boven de ƒ80,
dan zullen de aandelen niet worden opgevraagd en is de
premie verdiend.
De koers van het aandeel stijgt boven de 80,
De tegenpartij zal zijn optierechten uitoefenen. U ontvangt
voor de te leveren aandelen ƒ8.000,—. De aankoopprijs
bedroeg ƒ6.700,— (ƒ7.500,— ƒ800,De winst be
draagt dus ƒ1.300,—
De winstmogelijkheden zijn dus beperkt door het schrijven
van de calloptie. Een grotere koersstijging boven de ƒ80,
wordt door u gemist.
U kunt inct opties dus inspelen op koersdalingen.
Stel de koers van een aandeel bedraagt 25,U verwacht
een koersdaling en koopt een putoptie, uitoefenprijs ƒ25,a
ƒ2,— per aandeel.
De aandelenkoers daalt inderdaad naar ƒ18,De intrinsieke
waarde per aandeel van de putoptie is ƒ7,zodat u mini
maal ƒ5,per aandeel verdient als u de putoptie weer ver
koopt.
U schrijft een putoptie omdat u de aandelen op een lager
niveau wenst aan te kopen dan de huidige beurskoers.
Bij een koers van ƒ76,voor fonds C schrijft u een putoptie,
uitoefenprijs ƒ70,— a ƒ3,50 per aandeel.
U neemt dus de plicht op u de aandelen a ƒ70,— te kopen,
waardoor de gecorrigeerde aankoopkoers 66,50 (ƒ70,7.
3,50) zal bedragen, als u wordt aangewezen te kopen.
Boven voorbeelden van het kopen en schrij
ven van een call-opt/e.
Onder voorbeelden van het kopen en schrij
ven van een put-optie.
zijn bezit moeten hebben of over voldoen
de middelen moeten (kunnen) beschikken
om deze inderdaad te verwerven. Indien hij
een call-optie (plicht tot leveren) geschre
ven heeft terwijl hij de onderliggende
waarde al in zijn bezit had, heeft hij 'ge
dekt' (covered) geschreven. Bezat hij de
aandelen niet, dan schreef hij 'ongedekt'
(uncovered of naked). In dit laatste geval
kunnen zich bij uitoefening van het con
tract problemen voordoen, indien de
schrijver niet met de benodigde middelen
voor de dag kan komen. Reden waarom de
EOE een 'margin-verplichting' hanteert,
wat inhoudt dat de schrijver als garantie
een aan de onderliggende waarde gerela
teerde guldenswaarde ter beschikking
moet houden in een geblokkeerd depot.
Het schrijven van een put-optie (plicht tot
afname) gebeurt per definitie ongedekt.
Per definitie zal hiertegenover dus ook een
margin-verplichting staan. Duidelijk mag
zijn dat aan het schrijven van opties de
meeste risico's verbonden zijn en dat het
voor de cliënt, maar ook voor de bank die
de administratieve procedure uitvoert, op
passen geblazen is: één optie behelst im
mers al 1 00 aandelen. Op die administra
tieve procedure komen we later nog terug.
Door de achterliggende constructie van
call versus put en koper versus schrijver
opent de optiehandel tal van mogelijkhe
den om de risico's die men loopt te beper
ken. Ook zijn er veel variaties denkbaar, die
de mogelijkheid openen bepaalde strate
gieën uit te stippelen. Hierdoor ontstaat de
mogelijkheid de risico's die men loopt te
verminderen en het potentiële verlies zo
klein mogelijk te houden. Anderzijds zal dit
vanwege de kosten ook de potentiële winst
verkleinen. Een ander dilemma dus. Het
zou in het kader van dit artikel te ver voeren
bij deze variaties en strategieën uitgebreid
stil te staan. Het specialisme dat hiervoor
gevergd wordt zal men zich eigen dienen te
maken. Het moet benadrukt worden dat
een dergelijk specialisme zeker vereist is
om op een uitgekiende en dus verant
woorde wijze met opties om te kunnen
gaan.
Hoe komt nu een transactie op de optie-
beurs tot stand? Welke partijen zijn daarbij
betrokken en hoe worden de rechten en
plichten vastgelegd? De EOE is opgericht
als een vereniging met rechtspersoonlijk
heid naar Nederlands recht. Het bestuur
wordt door de ledenvergadering gekozen.
De leden zijn onder te verdelen in groepen
die ieder eigen omschreven taken binnen
de EOE uitoefenen. In het kader van dit arti
kel zijn met name de Public Order Mem-
bers (POM's) interessant: zij onderhouden
de directe contacten met de cliënten. De
POM's zijn de banken en de commissio
nairs bij wie de cliënten hun opdrachten
kunnen neerleggen en die voor de verdere
afwikkeling van zaken zorgdragen. Rabo
bank Nederland is zo'n Public Order Mem-
ber. Door de coöperatieve structuur van de
Rabobankorganisatie hebben de plaatse
lijke Rabobanken een daarvan afgeleide
functie, namelijk die van Public Order Cor
respondent Member. Deze constructie
houdt in dat de EOE de Rabobank Neder
land aansprakelijk stelt voor de naleving
van haar voorschriften door de afzonderlij
ke aangesloten banken.
Wanneer we ons nu richten op de relatie
tussen de POM, i.c. de bank, en de cliënt
die zich in opties begeeft, dan stuiten we
op een complexe en eigensoortige admini
stratie. Daarbij gaat het om:
de vastlegging van de optieposities
van de cliënten
de procedure en financiële afwikke
ling bij de uitoefening van opties
de bewaking van de verplichtingen
van de optieschrijvers.
Dat een dergelijke gecompliceerde admi
nistratie geen overbodige luxe is, mag al
duidelijk geworden zijn bij de behandeling
van de risico's die aangegaan worden, met
name bij het schrijven van opties. In het bij
zonder dat deel van de optie-administratie
waaruit de verplichtingen van de optie
schrijver naar voren komen, is van het
grootste belang.
De cliënt die via de bank een optietransac
tie wil doen uitvoeren, dient allereerst de
Verklaring inzake Optiehandel, de zogehe
ten optie-overeenkomst, te ondertekenen.
De cliënt weet dat hij daarmee geacht