Mest en zure regen
De term 'zure regen' is
eigenlijk misleidend, omdat
het de indruk wekt dat het
alleen gaat om regen. Zure
regen komt echter niet
alleen in natte vorm (regen,
sneeuw) maar ook in gas-
en vaste vorm neer op de
aardbodem. Volgens
schattingen valt er twee
keer zoveel zure neerslag
in droge als in natte vorm.
Veel verschijnselen die door zure regen worden veroorzaakt waren reeds in de vori
ge eeuw bekend. Pas de laatste jaren echter werd het grote publiek zich ervan be
wust. Niet zozeer de kennis, maar vooral de omvang van de schade als gevolg van
zure regen is hiervan de oorzaak. Begin 1983 bereikte de Tweede Kamer een notitie
van het Ministerie van VROM, waarin onder meer melding werd gemaakt van een
schade aan natuurgebieden en landbouw in Nederland door zure regen van 150 tot
500 miljoen gulden per jaar. Over andere schade zoals aan grondwater, gebouwen,
bossen en menselijke gezondheid is (vooralsnog) weinig bekend. Bij al de discussies
over zure regen wordt in ons land in toenemende mate gewezen op de veehouderij.
Uitgaande van het door de overheid gehanteerde principe 'de vervuiler betaalt' is het
voor de landbouw van belang om zijn aandeel in de zure regen onder de loep te ne
men. Daarbij speelt ammoniak dat als gas uit dierlijke mest vrijkomt een rol. In dit ar
tikel zal vervuiling van het grondwater met nitraten en van de bodem met zware me
talen als gevolg van (over)bemesting buiten beschouwing worden gelaten. Ook op
de verzuring van de bodem ten gevolge van andere stoffen in zure regen, waaronder
zwaveldioxide en stikstofoxiden, zal niet nader worden ingegaan.
e belangrijkste zure bestand
delen zijn zwaveldioxiden en
stikstofoxiden. Deze komen
voornamelijk door menselijk
handelen (verbranding van ko
len, olie en gassen door elektri
citeitscentrales, raffinaderijen,
industrie en verkeer) in de at
mosfeer terecht (zie figuur). In aanwezig
heid van water ontstaat hieruit respectie
velijk zwavelzuur en salpeterzuur. Deze
(sterke) zuren zijn in hoge mate verant
woordelijk voor de verzuring van het
milieu.
In zure regen komen daarnaast nog meer
stoffen voor, waaronder ammoniak dat
voornamelijk afkomstig is uit dierlijke
mest. Verder treft men stoffen aan die als
Ir. A. R. Sjauw-Koen-Fa
Bedrijfstakonderzoek
gevolg van natuurlijke processen in de
lucht terecht zijn gekomen, bijvoorbeeld
MEST EN VERZURING SCHEMATISCH VOORGESTELD
AMMONIUM
AMMONIAK
AMMONIUM
AMMONIAK
BACTERIËN
SALPETERZUUR
NITRAAT B
WONDWATER