Alliantie of handelsoorlog?
i
Amerikaanse versus Europese
landbouwexporten:
Opnieuw dreigt de
internationale handel in
agrarische produkten de
verhoudingen binnen de
Atlantische gemeenschap
danig te verstoren. Ging het
reeds vijfendertig jaren
smeulende conflict tussen
de Verenigde Staten en
Europa tijdens de afgelopen
decennia voornamelijk over
de toegang tot eikaars
binnenlandse markten,
vandaag de dag richten de
meningsverschillen zich
bovenal op het gebruik
door de Europese
Gemeenschap van
subsidies voor exporten
naar derde landen. Ook de
door de regering-Reagan
voorgestane hervormingen
van de Amerikaanse
landbouwpolitiek
veroorzaken toenemende
wrevel in Europese
landbouwkringen.
Ernstige
m enings verschillen
m.i
e verhouding tussen de Ver
enigde Staten en Europa is van
het allergrootste belang voor
de internationale agrarische
handelsrelaties. De houdingen
van deze twee landbouwgroot-
machten ten opzichte van
voorstellen tot regulering, libe
ralisatie en management van agrarische
sleutelmarkten zijn bepalend voor de mate
van internationale overeenstemming over
agrarische zaken en de rol en het succes
van internationale instituties als het GATT,
de in Genève gestationeerde waakhond
over de vrijheid van de internationale
handel.
De meningsverschillen tussen de Verenig
de Staten en Europa zijn zonder meer ern
stig. Aan beide zijden bestaat groot wan
trouwen jegens de ander en wordt gebruik
gemaakt van overmatig harde kritiek. Tij
dens de traditionele decembervergadering
tussen de Europese Commissie en de
Amerikaanse ministers van Buitenlandse
Zaken, Landbouw en Handel vielen uitslui
tend dissonanten te beluisteren. Namens
de Amerikaanse regering deelde John
Block, minister van Landbouw, mee dat de
Verenigde Staten bij hun ongesubsidieer
de graanexporten geen rekening zullen
houden met de huidige positie van de EG
op de wereldmarkt. De enige overeen
stemming die werd bereikt, bestond uit de
beslissing de meningsverschillen te zullen
voorleggen aan het GATT. Een openlijke,
voor de Sowjetunie bijzonder gunstige,
handelsoorlog is daarmee voorkomen. In
november 1 984 besloot het GATT boven
dien te zullen nagaan in hoeverre en op
welke wijze de handel in agrarische goede
ren kan worden onderworpen aan de re
gels die op dit moment van toepassing zijn
op de handel in industrieprodukten. Ook
op dit punt bestaan hemelsbrede me
ningsverschillen. Twee jaren geleden
moest een Gatt-vergadering op ministe
rieel niveau over dit onderwerp zelfs voor
tijdig afgebroken worden.
Nog altijd is landbouwbeleid een nage
noeg volledige nationale of regio-nationale
aangelegenheid en geen domein van mon
diale overeenkomst. Elk akkoord tussen de
Verenigde Staten en de EG zal onder de
huidige omstandigheden hoogstens een
tijdelijk karakter hebben en het zaad voor
nieuwe toekomstige conflicten van meet af
Drs. N. Streefkerk
Internationaal Onderzoek
aan in zich dragen. Conflicten zijn nage
noeg onvermijdelijk, gezien de structurele
overcapaciteit in beide werelddelen, de
aard van beider landbouwpolitiek en het
gebrek aan bekommering in Amerika en
Europa over de internationale effecten van
hun interne landbouwpolitiek.
Het risico van een voortdurend conflict be
treft niet alleen een voortgaand inefficiënt
mondiaal gebruik van agrarische produk-
tiefactoren, maar eveneens de slijtage van
de vruchtbare transatlantische handelsre
laties die sinds 1945 zijn opgebouwd. De
ze goede handelsrelaties zijn een belang
rijke steunpilaar voor een veel bredere poli
tieke, militaire en culturele alliantie, waar-
