Specifieke eigenschappen
D'' H' C' D dC BrUyn0
COO binnen de Rabobank
niet of nauwelijks lukt. Anders gezegd:
in bepaalde situaties kan de computer
'docentvervangend' worden ingezet.
Zo is tussen het computerprogramma en
de cursist interactie mogelijk. Daardoor
kan het programma adequaat reageren op
vragen en antwoorden van de cursist. Van
wege deze eigenschap is COO vooral een
krachtige opleidingsmethodiek tijdens de
'oefenfasen in een leerproces. Goede ant
woorden van de cursist worden 'beloond',
fouten worden gecorrigeerd, eventueel
door middel van aangepaste instructie.
Daarnaast maakt COO individualisering
van het leerproces mogelijk. Dit kan op ver
schillende manieren: individualisering van
het tempo, de moeilijkheidsgraad, de leer
route, enzovoorts. COO kan daardoor,
meer dan 'klassikaal' onderwijs, tegemoet
komen aan de individuele behoeften van
de cursist. Vooral de individualisering van
het leertempo geldt als een belangrijk
voordeel: uit allerlei onderzoek is komen
vast te staan, dat de variatie in studie
tempo tussen cursisten veelal een factor 5
bedraagt.
Klassikaal onderwijs gaat daardoor bijna
altijd voor een deel van de cursisten te
langzaam, en voor een ander deel te snel.
COO biedt beide groepen soelaas.
COO-lessen zijn doorlopend op de werk
plek beschikbaar (en niet afhankelijk van
het tijdstip waarop een cursus weer eens
gegeven wordt). Dit biedt in allerlei situa
ties voordelen: nieuw binnenkomende me-
dewerk(st)ers kunnen meteen aan de slag
om de beginselen van het vak te leren,
part-timers hoeven niet een hele dag naar
een regiokantoor om een cursus te volgen,
het opfrissen van weggezakte kennis is
mogelijk zonder weer opnieuw naar een
cursus te moeten, enzovoorts.
Studeren achter de computer is niet-be-
dreigend voor de cursist. Sommige cursis
ten doen tijdens klassikale opleidingen zel
den hun mond open uit angst iets'doms' te
zeggen en daarop beoordeeld te worden.
Bij de computer bestaat dat probleem niet:
deze wordt niet 'boos' op de cursist, en
'lacht hem niet uit', hoeveel fouten die ook
maakt. Om die reden is COO vooral voor
cursisten met faalangst vaak een hele ver
ademing.
COO leidt gemiddeld genomen tot een
aanzienlijke verkorting van de leertijd. De
literatuur vermeldt percentages van rond
de 30 procent. Bovendien leidt de omstan
digheid, dat allerlei cursussen op de werk
plek gevolgd kunnen worden die voordien
op een regiokantoor moesten plaatsvin
den, tot vermindering van reistijd en be
sparing op de reis- en verblijfkosten.
COO-lessen kunnen relatief eenvoudig
geactualiseerd worden. De meeste leer
stof verandert met een zekere regelmaat,
of liever: een zekere onregelmaat. Een een
maal geschreven en gedrukte syllabus of
een eenmaal opgenomen videoprogram
ma zijn niet eenvoudig aan te passen aan
gewijzigde omstandigheden. Ook in dat
opzicht is een COO-les in het voordeel. Het
opslagmedium - meestal een zogenaam
de floppy-disk - is eenvoudig schoon te
wissen en opnieuw te 'beschrijven' met de
aangepaste leerstof.
Na een uitgebreid vooronderzoek besloot
de hoofddirectie van Rabobank Nederland
begin 1 984 tot de instelling van een eigen
ontwikkelafdeling voor COO. De omstan
digheden binnen de organisatie leken gun
stig voor een dergelijk besluit. Zo kent de
Rabobank een bijkans maximale spreiding
van haar personeel over het gehele land.
COO-lessen kunnen gemakkelijk gedis
tribueerd worden, in ieder geval gemak
kelijker dan docenten. Ook het feit, dat de
organisatie relatief weinig verschillende
functietypen kent en - per type - zeer veel
functiehouders, is gunstig voor COO.
Immers, de ontwikkelkosten liggen in
doorsnee hoger dan bij de meeste an
dere opleidingsvormen, maar de uitvoe
ringskosten zijn praktisch nihil. Hoe meer
cursisten per les, hoe beter de ontwikkel
kosten uitgesmeerd kunnen worden en
hoe goedkoper per saldo de opleiding.
Niet onbelangrijk is voorts, dat COO zeer
goed past binnen de opleidingsfilosofie
van de Rabobank. Deze filosofie bepleit
onder meer 'opleiden-op-de-werkplek' en
'integratie tussen leren en werken'. Beide
aspecten komen bij COO uitstekend aan
hun trekken.
Bij de opzet van de afdeling COO werd
allereerst gekeken naar bestaande (en toe
komstige) 'hardware-omgeving' binnen de
organisatie. Het was bekend, dat in de ko
mende jaren op steeds grotere schaal ge
bruik zou worden gemaakt van de DEC PC
als 'werkplek-computer'. Om die reden
werd besloten bij die ontwikkeling aan te
haken en COO-lessen te gaan ontwerpen
die op de DEC PC afspeelbaar zouden zijn.
Op dit moment ziet het ernaar uit, dat dat
een goede keuze is geweest. De DEC PC
bezit over uitstekende grafische mogelijk
heden, waarmee zeer aantrekkelijke les
situaties te creëren zijn, vooral indien
gebruik wordt gemaakt van een kleuren-
monitor.
Maar belangrijker dan de hardware is na
tuurlijk het COO-produkt zelf. Vanaf eind
1 984 is een team van 5 mensen full-time
aan de slag gegaan met de ontwikkeling
van COO-lesmateriaal. De eerste lessen
zijn inmiddels gereedgekomen en bij enke
le 'proefbanken' uitgezet. Toch zal het nog
wel tot begin 1 986 duren, voor het me
dium COO op grotere schaal in de organi
satie geïmplementeerd kan worden. Het
vergt nu eenmaal tijd om zo'n nieuw oplei
dingsmedium als de computer toch is, van
allerlei kinderziekten te ontdoen en voorts
wordt het voor de aangesloten banken pas
echt interessant om hierin te investeren,
wanneer er een redelijk aantal lessen 'op
de plank' staat.
Maar daar wordt momenteel met kracht en
enthousiasme aan gewerkt. En de eerste
resultaten zien er veelbelovend uit. Als het
straks zover komt, dat COO een effectieve
en efficiënte opleidingsvorm voor de orga
nisatie is, zal de Rabobank ook in dit
opzicht haar progressieve image in het
Nederlandse bedrijfsleven kleur kunnen
blijven geven.
