Concrete voorstellen
Het leven na een
liberalisatie
komstige landbouwbeleid veel breder van
opzet moet zijn dan het huidige en gericht
dient te zijn op marktontwikkeling, in
plaats van op inkomensgaranties. De toe
nemende complexiteit van en specialisatie
binnen de landbouw en de vele vertakkin
gen met andere belangrijke economische
sectoren, vereisen volgens de regering een
veel sterkere oriëntatie van het beleid op
andere bij de landbouw betrokken groe
pen, zoals consumenten en toeleverings-,
verwerkings-, distributie- en marketingbe
drijven. De sterke structuurwijziging van
Kleine veeteelt- en landbouwbedrijven in
New Hampshire fbovenen Maine (onder).
de Amerikaanse landbouw tijdens de afge
lopen jaren heeft bovendien tot gevolg, dat
de belangen van de verschillende produ
centengeledingen steeds minder overeen
stemmen.
Vanwege hun betrekkelijk geringe produk-
tievolume hebben de 1,7 miljoen kleine
boeren minder belang bij het huidige
systeem van prijssubsidies dan bij een
evenwichtig monetair en begrotingsbe
leid, investeringen in regionale infrastruc
tuur en programma's voor plattelandsont
wikkeling en beroepsscholing.
De ongeveer 300 000 grote bedrijven ont
vangen vanwege hun grote produktievolu-
me een belangrijk deel van de totale prijs
subsidies. Deze boeren komen echter
steeds meer tot de overtuiging, dat hun
lange-termijnbelangen zijn gediend met
een liberalisatie van de landbouwpolitiek
en de organisatie van een effectief export
beleid. Dit geldt met name voor de produk-
tie van granen en oliehoudende zaden.
Vanwege een stagnerende binnenlandse
vraag naar agrarische produkten zijn deze
boeren voor de afzet van de trendmatige
jaarlijkse produktiegroei van 1,5 tot 2 pro
cent vrijwel volledig aangewezen op ex
porten. Het huidige systeem leidt niet al
leen tot een structureel aanbodoverschot
in de Verenigde Staten, maar versterkt te
vens de marktpositie van buitenlandse
graanproducenten als de EG, Canada,
Australië en Argentinië. Het Amerikaanse
prijs- en interventiebeleid legt namelijk een
hoge kunstmatige bodem onder de we-
reldprijzen voor granen en vermindert zo
doende de noodzaak tot aanpassing in de
gewoonlijk met hogere produktiekosten
werkende concurrerende landen. De grote
Amerikaanse boeren geven daarom in
groeiende mate de voorkeur aan een
markt-georiënteerd beleid van min of meer
vrije prijsvorming en afwezigheid van in
terventies.
Een dergelijk beleid wordt in het algemeen
afgewezen door de middelgrote gezinsbe
drijven, waarvan het voortbestaan op korte
termijn sterk afhangt van de omvang van
de overheidssteun. De regering-Reagan
heeft echter haar kaarten gezet op de
300 000 grootste bedrijven en hoopt de
omvang van de landbouwsubsidies terug
te brengen van 14 miljard in 1985 tot
3 a 5 miljard in 1989. Gezien de weer
standen die in het Congres bestaan, hou
den deskundigen het op een verlaging tot
hoogstens 9 of 10 miljard.
Op dit moment worden een groot aantal
plannen gemaakt en initiatieven genomen.
De regering wenst de boeren uitsluitend
een tijdelijke bescherming te bieden tegen
extreme prijsdalingen en wil daarom de
voor steunuitgaven vastgestelde richtlij
nen verlagen tot 75 procent van het niveau
van de huidige marktprijzen en het maxi
male subsidiebedrag per bedrijf terug
brengen van 50 000 tot 10 000.
De regering wenst eveneens haar interven
ties op de zuivel-, tabak- en suikermarkt te
staken en een einde te maken aan betaalde
areaalbeperking.
Het is niet aannemelijk dat deze en an
dere hervormingsplannen ongeschonden
door het Congres zullen komen. In 1986
moeten 22 Republikeinse senatoren, me
rendeels afkomstig uit de landbouwstaten,
worden herkozen en het gevaar dreigt dat
de Republikeinen hun meerderheid in de
senaat zullen verliezen.
In het Amerikaanse congres bestaat grote
ondersteuning voor plannen om de rege
lingen voor kredietgaranties en rentesubsi
dies aanzienlijk uit te breiden en de vesti
gingsvoorwaarden te versoepelen. Wetge
vende initiatieven van het Congres zijn tot
nu toe stuk gelopen op het Witte Huis, dat
de landbouwuitgaven heeft aangewezen
als een concentratiegebied voor bezuini
gingen ten behoeve van het herstel van be
grotingsevenwicht. Onlangs sprak presi
dent Reagan zijn veto uit over een voorstel
om een door de regering in september ten
behoeve van de commerciële banken inge
steld fonds voor kredietgaranties te ver
groten van 650 miljoen tot 2,5 miljard
en de bestaande eis van een minimaal
winstpercentage van 20 procent van de
omzet te vervangen door de eis van kos
tendekkende bedrijfsvoering. Hetzelfde lot
trof het voorstel om tijdens het komende
plantseizoen 7 miljard voorschotten te
geven.
Daarnaast is toestemming gegeven aan de
Farmers Home Administration (FmHA), -
een federale kredietmaatschappij voor
door banken onvoldoende kredietwaardig
geachte, hoofdzakelijk kleine en middel
grote boeren - om een deel van de in totaal
25 miljard uitstaande kredieten te her
structureren en om rentesubsidies te verle
nen. Aan door de FmHA vakkundig geach
te boeren mag gedurende een periode van
vijf jaren een rentestop over 25 procent
van de uitstaande lening worden verstrekt,
terwijl over dit deel eveneens gedurende
een periode van vijfjaren geen aflossingen
verricht hoeven te worden.
De regering-Reagan hoopt daarnaast via
'creatieve financiering' de agrarische uit
voer te stimuleren, bijvoorbeeld door de
verstrekking van 'gemengde kredieten'
waarvan de tarieven een subsidie-element
bevatten en door de opvoering van de
voedselhulp. Tekenend in dit verband is
dat in de begrotingsvoorstellen voor 1 986
voor de federale Export-Import Bank uit
sluitend de afdeling agrarische exporten
blijft verschoond van bezuinigingen. De
Verenigde Staten zullen in toenemende
mate gebruik maken van het instrument
van exportsubsidie, in navolging van de
Europese Gemeenschap.
Een kortelings verschenen studie van het
Amerikaanse Ministerie van Landbouw be
vestigt, dat een liberalisatie van de land
bouwpolitiek en de instelling van een ef
fectief exportbeleid de positie voor de
Amerikaanse landbouw op middellange
termijn aanzienlijk zal versterken. De pro-
duktie-omvang zal naar verwachting sterk
dalen, ongeveer 12 miljoen hectaren land
van marginale kwaliteit zullen uit produktie
worden genomen en de vraag naar kunst
mest, bestrijdingsmiddelen, brandstof en
machines zal afnemen. De prijzen van
landbouwprodukten zullen dalen, waar
door de vraag naar deze produkten zal kun
nen toenemen. Fokkers en mesters zullen
hun voerkosten zien dalen. De vraagstij-
ging zal een positieve impuls geven aan de
transport-, verwerkings- en marketing-
industrie. Na vijf jaren zal een aanzienlijk
kleinere, doch veel efficiëntere agrarische
sector overblijven, die zelfs bij een dollar
koers van ongeveer f 3,1 0 tot f 3,25 met
succes zal kunnen concurreren op de
wereldmarkt. Europa wees op je hoede!
