vaardbaar zolang kon worden uitgegaan
van voortdurende toekomstige inkomens
stijgingen. Dit was, achteraf gezien, een
ernstige misvatting.
Als gevolg van de tweede internationale
energiecrisis in 1 979 en 1 980 en de daar
opvolgende aanzienlijke verkrapping van
de Amerikaanse monetaire politiek, ont
stond in 1 981 en 1 982 een diepe binnen
landse economische recessie en stegen de
rentetarieven tot het voor vele boeren
moordende niveau van 1 8 procent. De re
sulterende daling van de binnenlandse
vraag naar agrarische produkten werd ver
sterkt door een forse afname van de agrari
sche uitvoer, vanwege de ernstige, wereld-
20 miljard per jaar, terwijl de dollar-
prijzen van landbouwprodukten nagenoeg
voortdurend zakten. Dat moest spaak
lopen. Het netto agrarisch inkomen in de
Verenigde Staten daalde van 30 miljard
in 1 981 tot 1 6 miljard in 1 983, ondanks
een vervijfvoudiging van de directe over
heidssteun tot 19 miljard in 1983.
In toenemende mate beseffen de Ameri
kaanse boeren dat hun economisch wel en
wee meer afhankelijk is van het monetaire
en begrotingsbeleid en de internationale
handelspolitiek van de overheid, dan
van inkomensondersteunende maatrege
len. Voortdurend wijzen ze op de rampzali-
maisgluten. Wat de invoer van agrarische
produkten betreft, bijvoorbeeld Argentijns
graan, zijn zij echter niet minder protectio
nistisch dan de zich door zijn Japanse col
lega bedreigd voelende arbeider in de
Amerikaanse automobielindustrie.
Vanwege de ongunstige economische
ontwikkelingen is de prijs van landbouw
grond in de belangrijkste landbouwstaten
sinds 1 981 met ongeveer 25 tot 35 pro
cent gekelderd. Deze vermogensvernieti
ging zal vermoedelijk pas ophouden na een
halvering van de grondprijs in deze staten.
Hier komt één van de grootste knelpunten
voor een deel van de landbouwbedrijven
aan het licht: een te hoge verhouding tus-
wijde economische recessie in 1982 en
1983 en de spectaculaire stijging van de
dollarkoers sinds 1 981De afkondiging in
1 980 door president Carter van een graan-
boycot tegen de Sowjetunie als strafmaat
regel tegen de bezetting van Afghanistan
had bovendien tot gevolg, dat de Russen
aDrs. N. Streefkerk
Internationaal Onderzoek
Jü
zich sindsdien liever wenden tot meer be
trouwbaar geachte graanleveranciers als
Canada, Australië en Argentinië.
Hoewel de rentetarieven in 1983 daalden
tot ongeveer 14 procent, bleef een verdere
en voor vele boeren noodzakelijke rente
verlaging uit. Vanwege de inmiddels sterk
gegroeide omvang van de landbouw-
schuld stegen de rentekosten tot ruim
Schitterend uitzicht,
somber vooruitzicht.
Linkerpagina:
Rundveebedrijf in Stowe,
Vermont. Hiernaast:
Gemengd bedrijf in de
staat New York.
ge gevolgen van het ontspoorde begro
tingsbeleid van de regering-Reagan, zon
der dit de president zelf aan te rekenen. De
Amerikaanse boeren behoorden in 1984
tot de felste tegenstanders van maatrege
len om de invoer van Europees staal te be
perken, uit angst voor tegenmaatregelen in
Europa tegen de nog steeds onbelemmer
de invoer van Amerikaanse sojabonen en
sen schulden enerzijds en activa ander
zijds. Hetzelfde geldt voor de verhouding
tussen schulden enerzijds en inkomen an
derzijds, waardoor onvoldoende draagvlak
aanwezig is voor de financiering van rente-
en aflossingsverplichtingen. Op elke dollar
agrarisch inkomen drukken sinds 1981
gemiddeld negen dollars schuld met hoge
rentekosten, tegen gemiddeld slechts drie
