Amerikaanse landbouw:
krachtpatser met problemen
18
Opkomst en neergang
De diepe recessie in de Amerikaanse landbouw roept herinne
ringen op aan de slachting die de Grote Depressie van de jaren
dertig aanrichtte onder de Amerikaanse boeren. Volgens politi
ci uit de Amerikaanse landbouwstaten staan we aan de voor
avond van een dramatische herhaling, met als mogelijke
slachtoffers twee traditionele fundamenten van de Ameri
kaanse democratie: het agrarische gezinsbedrijf en de platte
landsgemeenschap. Bankiers luiden de noodklok en stellen dat
uitsluitend omvangrijke overheidshulp nog kan verhinderen,
dat tijdens dit voorjaar 5 tot 15 procent van de 2,4 miljoen
agrarische bedrijven zullen moeten worden beëindigd, omdat
verdere kredietverlening volstrekt onverantwoord is. Met na
me in de staten lowa, Minnesota, Illinois, Indiana, Missouri,
Kansas, Nebraska en Californië is de situatie zorgwekkend.
Sinds 1981 zijn reeds 200 000 bedrijven verdwenen, waarvan
ruim 100 000 vanwege faillissement. In 1985 dreigt een triest
na oorlogs record geboekt te zullen worden. Geestelijken, wel
zijnswerkers en onderzoekers rapporteren een onder de boe
renbevolking ongekende toename van stress, huwelijksspan
ningen en zelfmoorden.
jffïsC
'iS6?^Ss
W'P/'fe "-'T' V.
e Amerikaanse politieke orga
nen staan voor een moeilijke
keuze. In de komende maan
den zal het Congres zich bui
gen over voorstellen van de re-
gering-Reagan voor een nieu
we landbouwwet. De regering
wil radicale wijzigingen van de
haars inziens volledig falende, sterk door
de depressie van de jaren dertig gekleurde,
landbouwpolitiek. Doel is de explosief ge
stegen prijs- en inkomenssubsidies dras
tisch te verminderen en het beleid te rich
ten op een aanzienlijke toename van defle-
xibiliteit, de doelmatigheid en de export
en marktgerichtheid van de Amerikaanse
landbouw. Door enorme financiële span
ning bij vele landbouwers is 1985 echter
een in politiek opzicht ongeschikt jaar voor
revolutionaire ingrepen in het landbouw
beleid. Ook de zorgwekkende financiële
positie bij 5 procent van de ongeveer
4300, vaak kleine, agrarische banken,
waarvan er sinds begin 1 984 reeds 30 ten
onder gingen, nodigt hiertoe niet uit. Hun
bedrijfsresultaten hangen op dit moment
sterk af van de omvang van de overheids
steun aan de boeren.
De vraag mag gesteld worden of de Ameri
kaanse landbouw voldoende levensvat
baar is en voor de toekomst ook over de
nodige internationale concurrentiekracht
beschikt. Hoewel een deel van de Ameri
kaanse landbouw met ernstige, soms on
overkomelijke problemen kampt, laat het
zich toch aanzien dat de Amerikaanse
landbouw in zijn totaliteit zijn positie op de
wereldmarkt zal weten te behouden of te
verstevigen als de Amerikaanse land
bouwpolitiek wordt geliberaliseerd en de
koers van de dollar met 1 5 tot 20 procent
daalt ten opzichte van het bijzonder hoge
niveau van de afgelopen weken.
Tijdens de jaren zeventig ging het de Ame
rikaanse boeren voor de wind, met uitzon
dering van de jaren 1976 en 1977. Het
netto agrarisch inkomen en de prijzen van
agrarische produkten namen gemiddeld
genomen sterk toe. Tegenvallende oogst
opbrengsten elders in de wereld, vooral
in de Sowjetunie, deden de agrarische uit
voer met gemiddeld 20 procent per jaar
stijgen. Kredieten waren in ruime mate be
schikbaar, tegen lage rentekosten. De
vraag naar grond nam sterk toe. De gemid
delde prijs van landbouwgrond verdrie
voudigde daardoor tussen 1970 en 1981.
Het eigen vermogen van de landbouwsec
tor steeg zodoende met liefst 465 mil
jard. Er scholen echter adders onder het
gras. Het gemiddelde jaarlijkse bruto be-
drijfsrendement bedroeg een weinig spec
taculaire 8 procent, waarvan drie kwart in
de vorm van hogere grondprijzen en
slechts één kwart in de vorm van inko
mensstijgingen. Deze situatie was aan-
.vsy...
v* ;'""r -
V'.V'Va"
